Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları

VURAL BATIK, MERYEM; BAYRAKDAR, UYGAR; BARUT, YASAR

Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları

Uygar BAYRAKDAR, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

Meryem VURAL BATIK, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

Yaşar BARUT (Ondokuz Mayıs Üniversitesi)

Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi

6 1

Yıl: 2016 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 133 - 149 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları

Öz:

Bu çalışmanın amacı, özel eğitim öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümünde 4.sınıfta okumakta olan toplam 129 öğrenci oluşturmaktadır. Özel eğitim öğretmen adaylarının özyeterlik algı düzeylerini belirlemeye yönelik "Öğretmen Özyeterlik Ölçeği" ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını belirlemek için, "Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, özel eğitim öğretmen adaylarının özyeterlik düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu; Zihin Engelliler öğretmen adaylarının özyeterlik algısının İşitme Engelliler öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu, bayan öğretmen adaylarının ve akademik başarısı daha yüksek olan öğretmen adaylarının mesleğe yönelik tutumlarının ise daha olumlu olduğu bulunmuştur. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik Eğitim, Özel Psikoloji

The Teacher Self-Efficacy of Special Education Prospective Teachers and Their Attitudes Towards Teaching Profession

Öz:

The purpose of this study is to examine the perceived self-efficacy levels of prospective teachers, and their attitudes towards teaching profession in terms of gender, academic achievement and program. The study group was composed of 129 fourth-grade students from the Department of Special Education. The "Teachers' Sense of Efficacy Scale", and the "Attitude Scale towards Teaching Profession" were used. Results indicated that attitudes of special education prospective teachers towards teaching profession were positive, and their self-efficacy levels were high, and there was an intermediate positive relation between their perception of self-efficacy and attitudes towards teaching profession. It has been stated that the perceived self-efficacy levels of the prospective teachers at the department of Mentally Handicapped were higher than those at Hearing Impaired. In addition, it was found that the attitudes of female prospective teachers towards teaching profession were significantly higher than those of males.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik Eğitim, Özel Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akay, H. ve Boz, N. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiğe Yönelik Tutumları,Matematiğe Karşı Öz-Yeterlik Algıları ve Öğretmen Öz-Yeterlik İnançlarıArasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 281-312.
Akbaba, B. (2013). The Attitudes of Pre-Service Social Studies Teachers' towardsTeaching Profession and Their Self-Efficacy about Using Instruction Materials.Mevlana International Journal of Education (MIJE), 3(2), 157-169.DOI:http://dx.doi.org/10.13054/mije.13.46.3.2
Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlikinançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. MersinÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, O. (2005). Öğretmen adaylarının özyeterlikinancdüzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu iliörneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93-102.
Aşkar, P., ve Erden, M. (1987). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği. ÇağdaşEğitim, 121(12), 8-11.
Aydın, A. ve Tekneci, E. (2013). Zihin Engelliler Öğretmenliği ÖğrencilerininÖğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları İle Kaygı Düzeyleri. Pegem Journal ofEducation & Instruction, 3(2), 1-12.
Aydın, R. ve Sağlam, G. (2012). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine YönelikTutumlarının Belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk EğitimBilimleri Dergisi, 10(2), 257-294.
Aykaç, N. ve Ulubey, O. (2009). Sınıf Öğretmenleri Ve Öğretmen AdaylarınınÖzyeterlilik Algıları ve Öğretmenlik Tutumları Arasındaki İlişkininDeğerlendirilmesi. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Selçuk, Izmir.
Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change.Psychogical Review, 84(2), 191-215.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman andCo.
Blackorby, J., & Wagner, M. (1996). Longitudinal post school outcomes of youth withdisabilities: Findings from the National Longitudinal Transition Study.Exceptional children, 62(5), 399-413.Doi: 10.1177/001440299606200502
Boz, N. ve Boz, Y. (2010). The nature of the relationship between teaching concerns andsense of efficacy. European Journal of Teacher Education. 33, 3, 279-291.
Bozdoğan, A., E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlikmesleğine ilişkin tutumlar. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2).
Bulut, İ. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin TutumlarınınDeğerlendirilmesi. Evaluation of Teacher Candidates' Attitudes ConcerningTeaching Profession (Dicle and Firat University Sample). Dicle Üniversitesi ZiyaGökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2009), 13-24.
Bümen, N. ve Özaydın, T. (2013). Adaylıktan Göreve Öğretmen Özyeterliği veÖğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlardaki Değişimler. Eğitim ve Bilim,38(169).
Cone, N. (2009). Community based service learning as source of personal self-efficacy:preparing elementary teachers to teach science for diversity. School Science andMathematics, 109 (1), 20-30.
Çakır, Ö., Kan, A. ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik Meslek Bilgisi ve Tezsiz YüksekLisans Programlarının Tutum ve Özyeterlik Açısından Değerlendirilmesi. MersinÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
Çapa, Y., ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yöneliktutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 18(18).
Çapa, Y., Çakıroğlu, J., ve Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of aTurkish version of teachers' sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim (Educationand Science), 30(137), 74-81.
Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum veMesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göreİncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
Çelikten, M., Şanal, M., ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. ErciyesÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin ÖğretmenlikMesleğine Yönelik Tutumlarını Etkileyen Etmenler. Milli Eğitim. 162, 160-167.
Çevik, D.B.,Perkmen, S. ve Alkan, M. (2012). Müzik ÖğretmeniAdaylarınınMesleklerinden Beklentileri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 41-45.
Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen Adaylarının Özyeterlik İnançlarıve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Eğitim ve Bilim. 36(159), 96-111.
Doğan, T. ve Çoban, A.E. (2009). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin ÖğretmenlikMesleğine Yönelik Tutumları ile KaygıDüzeyleri Arasındaki İlişkininİncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 157- 168.
Ekici, G. (2005). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik özyeterlik inançlarınıetkileyen faktörler. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. PamukkaleÜniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
Ergül, C., Baydık, B. ve Demir, Ş. (2013). Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının veÖğretmenlerinin Zihin Engelliler Öğretmenliği Lisans Programı Yeterliklerineİlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1); 499-522.
Erisen, Y. ve Çeliköz, N. (2003). Öğretmen Adaylarının Genel Öğretmenlik DavranışlarıAçısından Kendilerine Yönelik Yeterlilik Algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,1(4), 427-440.
Ghaith, G. & Yaghi, H. (1997). Relationships Among Experience, Teacher Efficacy, AndAttitudes Toward The Implementation Of Instructional Innovation. Teaching andTeacher Education, 13(4), 451-458.
Gibson,S. & Myron D. (1984). Teacher efficacy: a construct validation. Journal ofEducational Pyschology, 76 (4), 569-582.
Girgin, G., Akamca, G. Ö., Ellez, A. M. ve Oğuz, E. (2010). Okulöncesi ÖğretmenAdaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları, Mesleki Benlik Saygılarıve Mesleki Yeterlik İnançları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 1-15.
Guo, Y.,Dynia, J. M., Pelatti, C. Y., & Justice, L. M. (2014). Self-efficacy of earlychildhood special education teachers: Links to classroom quality and children'slearning for children with language impairment. Teaching and TeacherEducation, 39, 12-21. doi:10.1016/j.tate.2013.11.005
Guskey, T. (1988). Mastery learning and mastery teaching: how they complement eachother. Principal, 68 (1), 6-8.
Gürbüz, H., ve Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fenedebiyatve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yöneliktutumları (Atatürk Üniversitesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2),71-83.
Güven, S. (2005). Devlet okulları ilköğretim birinci kademedeçalışan İngilizceöğretmenlerinin profili ve yeterlik algıları. Yüksek Lisans Tezi, MersinÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Hoy, W. K. & Woolfolk, A. E. (1990). Socialization of student teachers. AmericanEducational Research Journal, 27(2), 279-300.
Johnson, G. M., & Howell, A. J. (2005). Attitude towardn instructional technologyfollowing required versus optional WebCTusage. Journal Of Technology AndTeacher Education, (4), 643.
Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim Öğretmen Adaylarının MeslekiÖzyeterliklerine ilişkin Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
Karagoz, H. (2005). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin fen eğitimine yönelik yeterlikalgıları ve alan bilgisi yeterlikleri. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi. HacettepeÜniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karahan, H. (2005). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinindiğer öğretmenlerle öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi. Yayınlanmamışyüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karahan, Ş. ve Balat, G. (2011). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin ÖzYeterlikAlgılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. PamukkaleÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (I), 1-14.
Kozcu-Çakır, N. ve Şenler, B. (2007). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği anabilim dalındaöğrenim gören öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarının belirlenmesi (MuğlaÜniversitesi Örneği). 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. 5-7 Eylül 2007,Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
Lasek, J. & Wiesenbergova, S. (2007). Prospective teachers'attitudes to their profession.The New Educational Review, 13(3-4), 129-136.
Meijer, W. & Foster S. (1988). The effect of teacher self-efficacy on referral chance. TheJournal of Special Education, 22 (3) 378-385.
Mulholland, J. & Wallace, J. (2001). Teacher induction and elementary science teaching:Enhancing self-efficacy. Teaching and Teacher Education, 17, 243-261.
Oğuz, A. ve Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenözyeterlik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları. Akademik Bakış Dergisi,14.
Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları.Eurasian Journal of Educational Research, 15, 88-98.
Öksüz, Y., ve Coşkun, K. (2012). Öğretmenlik uygulaması I-II derslerinin zihin engellileröğretmen adaylarının öz-yeterlik algılamaları üzerindeki etkisi. Ahi EvranÜniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (13), 131-155.
Özder, H. ve Konedralı, G., Zeki, C.P. (2010). Öğretmen Adaylarının ÖğretmenlikMesleğine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (2), 253-275.
Podell, D. & Sodak L. (1993). Teacher efficacy and bias in special education referrals".The Journal Of Educational Research, 86, 247-253.
Schunk, D.H. & Pajares, F. (2002). Educational Psychology: Development ofAchievement Motivation. Wigfield, A.,& Eccles, J. S. (Eds.). The Development ofAcademic Self-Efficacy. (15-16). San Diego, CA, USA: Academic Press.Retrieved from http://www.ebrary.com
Tanel, R., Serap, K. Ş. ve Zafer, T. (2007). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlikmesleğine ilişkin tutumlarına farklı değişkenler açısından incelenmesi. PamukkaleÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 1-9.
Tanrıöğen, A. (1997). Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğineyönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 55-58.
Tekerek, M. ve Polat, S. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkinTutumları. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium,22-24 September 2011, Fırat University, ELAZIĞ- TURKEY.
Temizkan, M. (2008). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine YönelikTutumları Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461- 486.
Terzi, A.R. veTezci, E. (2007). Necati Bey Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin ÖğretmenlikMesleğine İlişkin Tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 52, 593-614.
Tschannen-Moran, M.,& Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing anelusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
Tschannen-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A. & Hoy, W.K. (1998). Teacher efficacy: Itsmeaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202-48.
Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlik veGüvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45: 109-127.
Woolfolk-Hoy, A. & Burke-Spero, R. (2005). Changes in teacher efficacy during theearly years of teaching. Teaching and Teacher Education, 21, 343-356.
Yanık, C., Sezen, N. ve Uzun, M. (2012). Öğretmen Adaylarının Mesleğe YönelikTutumları ve Mezuniyet Sonrası Planları Üzerine. Hacettepe Üniversitesi EğitimFakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education).Özel Sayı:2, 222-231.
Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözmebecerilerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 11(39), 036-058.

APA	BAYRAKDAR U, VURAL BATIK M, BARUT Y (2016). Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. , 133 - 149.
Chicago	BAYRAKDAR UYGAR,VURAL BATIK MERYEM,BARUT YASAR Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. (2016): 133 - 149.
MLA	BAYRAKDAR UYGAR,VURAL BATIK MERYEM,BARUT YASAR Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. , 2016, ss.133 - 149.
AMA	BAYRAKDAR U,VURAL BATIK M,BARUT Y Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. . 2016; 133 - 149.
Vancouver	BAYRAKDAR U,VURAL BATIK M,BARUT Y Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. . 2016; 133 - 149.
IEEE	BAYRAKDAR U,VURAL BATIK M,BARUT Y "Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları." , ss.133 - 149, 2016.
ISNAD	BAYRAKDAR, UYGAR vd. "Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları". (2016), 133-149.

APA	BAYRAKDAR U, VURAL BATIK M, BARUT Y (2016). Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 133 - 149.
Chicago	BAYRAKDAR UYGAR,VURAL BATIK MERYEM,BARUT YASAR Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2016): 133 - 149.
MLA	BAYRAKDAR UYGAR,VURAL BATIK MERYEM,BARUT YASAR Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2016, ss.133 - 149.
AMA	BAYRAKDAR U,VURAL BATIK M,BARUT Y Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 17(2): 133 - 149.
Vancouver	BAYRAKDAR U,VURAL BATIK M,BARUT Y Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 17(2): 133 - 149.
IEEE	BAYRAKDAR U,VURAL BATIK M,BARUT Y "Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları." Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.133 - 149, 2016.
ISNAD	BAYRAKDAR, UYGAR vd. "Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları". Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 17/2 (2016), 133-149.