Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 839 - 847 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi

Öz:
Geniş bir coğrafyada oldukça kalabalık bir nüfusa sahip olan Hindistan, gerek coğrafi konumu gerekse sahip olduğu zenginliklerle doğulu ve batılı ülkelerin ilgisini çekmiştir. Nitekim başta Fransa olmak üzere İngiltere ve Rusya gibi önemli güçler bölgeye hâkim olmak için mücadele etmişler ve Hindistan'a sahip olmanın maddi kazanımların yanı sıra itibar açısından da önemli olduğunu hesap etmişlerdir. Öyle ki XIX. yüzyılda Türkistan hanlıklarında Hindistan'a sahip olmanın Dünyaya hâkim olmak olacağı şeklinde bir düşünce hâkim olmuştur. Fransa, Hindistan'da hâkimiyet kurma çabasında önemli güçlerden biri olmuştur. Fransa'nın Hindistan'a hâkim olma çabası Yedi Yıl Savaşları ile sonlandırılıp Fransızlar Hindistan'dan tamamen çıkarıldıktan sonra İngiltere'nin bölgedeki en önemli rakibi Rusya olmuştur. Bu doğrultuda Rusya, Hindistan'a sahip olabilmek adına İran ve Afganistan'a yönelik yeni stratejiler geliştirirken İngiltere de bu ülkeler ile olan ilişkilerini Hindistan'daki çıkarları doğrultusunda şekillendirmiştir. İngiltere, XVII. yüzyılın başlarında kurmuş olduğu şirket ile Hindistan'da etkinlik kazanmaya başlamıştır. Zaman içerisinde hammadde kaynağının yanı sıra İngiliz ürünleri için önemli bir Pazar haline de gelen Hindistan, XIX. yüzyılda İngiliz siyasetinde öncelikli bir yer edinmiştir. Bu dönemde Rusya'nın Türkistan doğrultusunda ilerleyişi, Fransa ve Osmanlı devleti ile olan münasebetleri, İran ve Afganistan'daki askeri ve siyasi faaliyetleri Hindistan'daki İngiliz sömürgelerini tehlikeye sokmuştur. Bunun sonucunda da iki devlet arasında uzun süren bir diplomatik çekişme yaşanmıştır. Çalışmamızda XVII. yüzyıldan itibaren Hindistan'ın İngiltere açısından önem kazanma süreci ve XIX. yüzyılda İngiltere'nin bölgedeki durumu ele alınmıştır.
Anahtar Kelime:

The Place and Importance of India under British Rule in the Nineteenth Century

Öz:
Having a very large population in a wide geographical area, India attracted the attention of the Eastern and Western countries with its crucial geographical position and material wealth. Indeed, in particular, important imperial powers such as France and Britain and Russia, struggled to dominate the region and have assumed that possessing India is important in terms of reputation as well as financial gains. So much so that in the 19th century the idea of having India in the Turkestan khanates became an exceptional mechanism of control over the world. France has been one of the major forces in the struggle to dominate India. After France's endeavor to dominate India was ended with seven-year wars and the French were completely removed from India, Britain became Russia's most important rival in the region. In this direction, Russia has developed new strategies for Iran and Afghanistan in order to have India, while Britain has shaped its relations with these countries in line with its interests in India. Britain began to gain influence in India with the company it founded in the early 17th century. Over time, India has become a major market for British products as well as a source of raw materials, and it has become a priority in British politics in the 19th century. In this period, Russia's progress in the direction of Turkestan, its relations with France and the Ottoman state, and its military and political activities in Iran and Afghanistan put the British colonies in India at risk. As a result, there has been a long diplomatic rivalry between the two states. In our study, were discussed from the 17th century onwards, the process of gaining importance from the point of view of Britain in India and the situation in the region of England in the nineteenth century.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AHMAD, S. Maqbul, "Hindistan", DİA, C.18, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998, s. 73-75.
  • ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914- 1995, Alkım Yayınevi, 2004.
  • BAĞÇECİ, Yahya, "Osmanlı Belgelerine Göre Napolyon Bonapart'ın İmparator Ünvanının Osmanlı Devleti Tarafından Tanınması Meselesi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.7/ S.29, s. 70- 83.
  • BAYUR, Yusuf Hikmet, Hindistan Tarihi, Nadir Şah Avşar'ın Akınından Bağımsızlık ve Cumhuriyete Kadar ( 1737- 1949), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1950.
  • BLACKWELL, Fritz, "The British Impact on Indıa, 1700-1900", Education About Asia, C. 13/S. 2, 2008, s.34-37.
  • BULUT, Yücel, "Hindistan'da İngiliz Sömürgeciliği, Oryantalizm ve William Jones", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, S.6, 2003, s. 71-106.
  • CHAUDHURİ, K.N., The English East India Company, The Study of an Early Joint- Stock Company 1600- 1640, The Emergence of International Business 1200- 1800, Routledge/ Thoemmes Press, London and New York 1999.
  • COLQUHOUN, Archibald R., Russia Against Indıa The Struggle for Asia, London, Harper, 1901.
  • ÇOLAK, Kamil, "Mısır'ın Fransızlar Tarafından İşgali ve Tahliyesi (1798- 1801)", SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, C.II, 2008, s. 141- 183.
  • DAWİES, K.G., "Joint- Stock Investment in the Latter Seventeenth Century", The Economic History Rewiev, Second Series, C. IV/ S. 3, 1952, s. 283- 301.
  • Guide to Indıa Office Records relating to Central Asia, The Biritish Library Asia Pacific Africa Collection, 1998.
  • GÜMÜŞ, Şenay Özdemir, "Napolyon'un Mısır'ı İşgali Sırasında Osmanlı Topraklarındaki Fransızlar", Tarihin Peşinde, Uluslararası Tarih Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 9, 2013, s. 249- 278.
  • HELLWALD, Friedrich Von, The Russians in Central Asia; a critical examination down to the present time of the geography and history of Central Asia, Çev. Theodore Wirgman, London 1974.
  • KARADENİZ, Yılmaz, "İngiltere'nin İran Afganistan Politikası (1848- 1870)", Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (SBARD), S.11, Diyarbakır, 2008, s.119- 135.
  • --------------, Yılmaz, "İran ve Türkistan'da İngiliz Rus Mücadelesi (1856- 1869)", SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, S.20, 2009, s.53- 68.
  • --------------, Yılmaz," İran'ın Taksimi Görüşmelerinde İngiltere'nin Rusya'ya Karşı Diplomatik Manevraları" , Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 4/ S. 18, 2011, s. 248- 263.
  • KARAL, Enver Ziya, Fransa-Mısır ve Osmanlı İmparatorluğu (1797-1802), İstanbul 1938.
  • KONUKÇU, Enver, "Hindistan'daki Türk Devletlerinin Kuruluş ve Yıkılışları", Kuruluş ve Çöküş Süreçlerinde Türk Devletleri Sempozyumu Bildirileri (5-6 Kasım 2007), Sakarya, 2008, s. 131- 152.
  • --------------, Enver, "Hindistan'daki Türkler", Hindistan Türk Tarihi Araştırmaları, S.1., 2001, s. 23- 31.
  • LANSDELL, Henry, Russian Central Asia: Including Kuldja, Bokhara, Khiva and Merv, London: Sampson Low, 1885.
  • Letters received by the East India Company from its Servants in the East, Vol.I., Ed. William Foster, London 1896.
  • MCNEİLL, William H., Dünya Tarihi, Çev. Alaeddin Şenel, İmge Kitabı, 1989.
  • NOLAN, Edward Henry, The Illustrated History of the British Empire in India and the East from the Earlist Times to the Suppression of the Sepoy Mutiny in 1859, C.II, London 1858.
  • ÖZCAN, Azmi, "Hindistan", DİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 18, 1998, s. 75- 81.
  • --------------, Azmi, "İngiliz Sömürgeciliği", DİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C.22, 2000, s. 299-302.
  • POPOWSKİ, Josef, The Rival Powers in Central Asia or Struggle between England and Russia in the East, Çev. Arthur Baring Brabant, Indıa Office, 1893.
  • Russia's March Towards India, By an Indian Offıcer, c.I, London: Sampson Low, Makston & Company, 1894.
  • SIEGEL, Jennifer, Endgame Britain, Russia and the Final Struggle for Central Asia, I.B. Tauris Publishers, London&New York 2002.
  • TEALAKH, Gali Oda, "Russian Advance in Central Asia and British Response 1834-1884", The University of Durham Department of History, Doctorate Thesis, 1991.
  • TERENTYEF, M. A., Russia and England in Central Asia, Translator, F.C. Daukes, Vol: 2, Calcutta, Foreign Department Press, 1876.
  • URQUHART D.- PALMERSTON, Henry J. T., Diplomatic Transactions In Central Asia, From 1834 to 1839, Printed by T. Brettell, London.
  • YAZICI, Orhan, "Rusların Sıcak Denizlere İnme Çabaları I: Afganistan'ın Uluslararası Politik Alanda Yerini Alışı", Hindistan Türk Tarihi Araştırmaları,2001, S.I, ss. 95- 112.
APA DOĞAN O, ERDOĞAN A (2017). XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. , 839 - 847.
Chicago DOĞAN ORHAN,ERDOĞAN AYSEL XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. (2017): 839 - 847.
MLA DOĞAN ORHAN,ERDOĞAN AYSEL XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. , 2017, ss.839 - 847.
AMA DOĞAN O,ERDOĞAN A XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. . 2017; 839 - 847.
Vancouver DOĞAN O,ERDOĞAN A XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. . 2017; 839 - 847.
IEEE DOĞAN O,ERDOĞAN A "XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi." , ss.839 - 847, 2017.
ISNAD DOĞAN, ORHAN - ERDOĞAN, AYSEL. "XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi". (2017), 839-847.
APA DOĞAN O, ERDOĞAN A (2017). XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 839 - 847.
Chicago DOĞAN ORHAN,ERDOĞAN AYSEL XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, no.3 (2017): 839 - 847.
MLA DOĞAN ORHAN,ERDOĞAN AYSEL XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.16, no.3, 2017, ss.839 - 847.
AMA DOĞAN O,ERDOĞAN A XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 16(3): 839 - 847.
Vancouver DOĞAN O,ERDOĞAN A XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 16(3): 839 - 847.
IEEE DOĞAN O,ERDOĞAN A "XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, ss.839 - 847, 2017.
ISNAD DOĞAN, ORHAN - ERDOĞAN, AYSEL. "XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/3 (2017), 839-847.