Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi

TOKMAK, İSMAİL

Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi

İsmail TOKMAK (Milli Savunma Bakanlığı)

İşletme Araştırmaları Dergisi

7 1

Yıl: 2014 Cilt: 6 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 134 - 156 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi

Öz:

Hizmet sektöründe yaşanan rekabet ve müşteri odaklı yaklaşımın sonucu olarak işletmeler; çalışanlarından fiziksel ve entelektüel katkılarının yanı sıra hizmet verdikleri süre içerisinde hizmetin gerektirdiği duyguları göstermelerini kısaca duygusal emeklerini sunmalarını beklemektedirler. Bu çalışmada, müşteri memnuniyetinin rekabette kilit rol oynadığı sektörlerin başında gelen lojistik sektöründe yer alan bir işletmenin çalışanlarının katılımı ile duygusal emek ile işe yabancılaşma ilişkisinde psikolojik sermayenin düzenleyici etkisinin bulunup bulunmadığı araştırılmıştır. Bu maksatla, hazırlanan web tabanlı anket formu işletmenin intranet ağından çalışanların hesabına gönderilmiş ve 459 katılımcıdan elde edilen veriler analiz edilmiştir. Çalışmada değişkenler arası ilişkiler ve etkileri korelasyon ve regresyon analizleri ile ortaya konulmuş, düzenleyici etki regresyon eğrisi ile ayrıca sınanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, çalışanların duygusal emek yoğunluğundaki artış, işe yabancılaşmalarını artırmaktadır. Bunun yanı sıra çalışanların sahip oldukları psikolojik sermayeleri duygusal emek ile işe yabancılaşma arasındaki ilişkide düzenleyici bir rol üstlenmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

The Moderating Effect of Psychological Capital In The Relation Between Emotional Labor And Work Alienation

Öz:

As a result of the competitive and customer-focused approach in the service sector, corporations expect their employees to demonstrate emotions necessitated by the service they provided during their employment period, in short to present their emotional labor along with their physical and intellectual contributions. In this study, it is aimed to examine the possible moderating effect of psychological capital in the relation between emotional labor and work alienation as well as in the participation of the employees in a corporation operating in the logistics sector, which is one of the prominent sectors in which the customer satisfaction plays key role. A web-based questionnaire form was sent to the employees via corporal intranet and the results gathered from 459 participants were analyzed. The relations and their effects among the variants were put forward by correlation and regression analysis and moderating effect were tested by the regression curve additionally. According to the evidences it is resulted that the increase in the employee's labor intensity proportionally increases the alienation to their works. In addition to this, it is also derived that, the psychological capital of the employees plays a moderating role in the relation between their work alienation and emotional labor.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aiken, L. S. ve West, S. G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. Newbury Park, CA: Sage Publications.
Akçay, V. H. (2012). "Pozitif Psikolojik Sermayenin Iş Tatmini Ile İlişkisi", Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,1, 123-140.
Akdoğan, A. ve Polatcı, S. (2013). "Psikolojik Sermayenin Performans Üzerindeki Etkisinde İş Aile Yayılımı ve Psikolojik Iyi Oluşun Etkisi", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,l7(l), 273-293.
Ashforth, B.E. ve Humphrey, R.H. (1993). Emotional Labor In Service Roles: The Influence of Identity", Academy of Management Review, 18: 88-1 15
Avey, J. Wernsing, T. ve Luthans, F. (2008). "Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors". Journal of Applied Behavioral Science, 44 (1), 48- 70.
Aykaç, S. (2002). "Müşteri Memnuniyetinde Etkin İletişimin Rolü, http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=118790, Erişim Tarihi:11 Temmuz 2014.
Baron, R.M. ve Kenny, D. A. (1986), "TheModerator-- Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual,Strategic, and Statistical Considerations", Journal Of Personality and Social Psychology, 51, 1173--1182
Basını, N. ve Beğenirbaş, M. (2012). "Çalışma Yaşammda Duygusal Emek: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması", Yönetim ve Ekonomi,l9(l), 77-90.
Begenirbaş, M. ve Çalışkan, A. (2014). "Duygusal Emeğin İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Kişilerarası Çarpıklığm Aracılık Rolü", Business Economics Research Journal, 5(2). 109-127.
Begenirbaş, M. ve Meydan, C. H. (2012). "Duygusal Emeğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışıyla İlişkisi: Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma", İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), -24.
Biçkes, D. M, Yılmaz, C, Demirtaş, Ö. ve Uğur, A. (2014). "Duygusal Emek ile İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin Aracılık Rolü: Bir Alan Çalışması", Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 97-121.
Celep, B. (2008). İlköğretim Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması (Kocaeli İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Cheung, F., Tang, C. S. K., ve Tang, S. (2011). "Psychological Capital as Moderator Between Emotional Labor, Burnout, and Job Satisfaction Among School Teachers in China", İnternational Journal of Stress Management,18(4), 348-371.
Cohen, J., Cohen, P., West, S.G. ve Aiken, LS. (2003). Applied Multiple Regression/Correlation Analysis for the Behavioral Sciences, Inc: Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Çetin, F., ve Basım, H. N. (2011). "Psikolojik Dayanıklılığm İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutunılarmdaki Rolü", İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,13(3), 81-94.
Çetin, F., ve Basım, H. N. (2012). "Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması", Amme İdare Dergisi, 45(l), 121- 137.
Develioğlu, K. ve Tekin, Ö. A. (2012). "Otel Çalışanlarmm Yabancılaşma Düzeyinin Demografık Özellikler Kapsamında İncelenmesi", Alanya lsletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 121- 128
Diefendorff, J.M., Croyle, M.H., ve R.H. Grosserand (2005), "The Dimensionality and Antecedents of Emotinal Labor Strategies", Journal of Vocational Behavior, 66, 339-357.
Dursun, S., Bayram, N. Ve Aytaç, S. (2011), "Duygusal Emeğin İş Tatmini ve Tükenme Düzeyi Üzerine Etkisi", l7.Ulusal Ergonomi Kongresi, 14-16 Ekim 2011, Eskişehir.
Elma, C. (2003). İlkögretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Erkuş, A., ve Afacan Fmdıklı, M. (2013). "Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma", Journal of The School of Business Administration, Istanbul University,42(2), 302-318.
Goodwin, R.E., Groth, M., Frenkel, S.J. (2011). "Relationships Between Emotional Labor, Job Performance, and Turnover", Journal of Vocational Behavior, 79, 538--548.
Gülova, A. A., Palamutcuoğlu, B. T. ve Palamutcuoğlu, A. T. (2013). "Duygusal Emek İle İşe Bağlılık Arasındaki İlişkide Amir Desteğinin Rolü: Üniversitede Öğrenci İşleri Personeline Yönelik Bir Araştırma", Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 41-74.
Güngör, M. (2009). "Duygusal Emek Kavramı: Süreci ve Sonuçları", Kamu-İş Dergisi, l(l), 167-182.
Halaçoğlu (2008). Üniversitelerdeki Akademik Personelin Yabancılaşma Düzeylerinin Çok Boyutlu İncelenmesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi 2008
Hirschfeld, R.R. ve Hubert S.F.(2000), "Work Centrality and Work Alienation: Distinct Aspects of General Comnıitment to Work", Journal of Organizational Behavior, 21 (7), 789-800.
Hochschild, A.R.(1983). The Managed Heart. Commercialization of Human Feeling, University of California Press, Berkeley.
İşçi, E., Bal Taştan, S. ve Akyol, Ç. (2013). "Örgütsel Güvenin İşe Yabancılaşma Üzerindeki Etkisinde Yöneticinin İletişim Becerilerinin Rolü: Özel Hastane Çalışanları Örneği", Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 2(3), 95-113.
Kanten, P. ve Ülker, F. (2014). "Yönetim Tarzının Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarma Etkisinde İşe Yabancılaşmanın Aracılık Rolü", Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Dergisi, (32), 16-40.
Karaırmak, Ö. ve Siviş,R. (2008). "Modernizmden Postmodernizme Geçiş ve Pozitif Psikoloji", Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30):102-115
Kart, E. (2011). "Bir Duygu Yönetimi Süreci Olarak Duygusal Emeğin Çalışanlar Üzerindeki Etkisi", Çalışma ve Toplum,3, 215-230.
Kaya, U., ve Serçeoğlu, N. (2013). "Duygu İşçilerinde İşe Yabancılaşma: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma", Çalışma ve Toplum,36(1), 311-346.
Keser, A. (2006). "Çağrı Merkezi Çalışanlarında İş Yükü Düzeyi İle İş Doyumu İlişkisinin Araştırılması", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,l l(l), 100-119.
Keser, S., ve Kocabaş, İ. (2014). "İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Otantik Liderlik ve Psikolojik Sermaye Özelliklerinin Karşılaştırılması", Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(1), 1-22.
Köse, S., Oral, L. ve Türesin, H. (2011). "Duygusal Emek Davranışlarının İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeyleri İle ilişkisi Üzerine Sağlık Sektöründe Bir Araştırma", İşletme Fakültesi Dergisi, 12 (2), 165-185.
Liu, Y., Prati L.M., Perrewe, P.L. ve Ferris G.R. (2008). "The Relationship Between Emotional Resources and Emotional Labor: An Exploratory Study", Journal of Applied Social Psychology, 38(10), 2410D2439.
Luthans, F.(2002), "Positive Organizational Behavior: Developing and Managing Psychological Strengths", Academy of Management Executive, 16, 59.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. ve Norman, S.M. (2007). "Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship With Performance and Satisfaction", Personnel Psychology, 60(3), 541-572.
Luthans, F., Youssef, C.M. ve Avolio, B.J (2007b). Psychological Capital, New York, Oxford University Press.
Oral, L., ve Köse, S. (2011). "Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı İle İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma", Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics Administrative Sciences, 16(2), 463-492.
Özbek, M. F. (2011). "Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,16(1), 231-248.
Özer, P. S., Topaloglu, T. ve Özmen, Ö. N. T. (2013). "Destekleyici Örgut İkliminin, Psikolojik Sermaye ile İş Doyumu İliskisinde Düzenleyici Etkisi", Ege Academic Review,13(4), 437-447.
Polatcı, S. (2014)." Psikolojik Sermayenin Görev ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkileri: Polis Teşkilatmda Bir Araştırma", Ege Academic Review,14(1), 115- 124.
Seçer, H.Ş. (2010). "Çalışma Yaşammda Duygular ve Duygusal Emek: Sosyoloji, Psikoloji ve Örgüt Teorisi Açısmdan Bir Değerlendirme", Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50).
Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N. ve Peterson, C. (2005). Positive Psychology Progress: Empirical Validation of Interventions", American Psychologist,60(5), 410.
Seligman, M. ve Csikszentmihalyi M. (2000). "Positive Psychology", American Psycologist, 55, 5-14.
Sulu, S., Ceylan, A. ve Kaynak, R. (2010). "Work Alienation as Mediator of the Relationship Between Organizational İnjustice and Organizational Commitment: Implications for Healthcare Professionals", International Journal of Business and Management, (8): 27-38.
Şirin, E.F. (2009). "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşma Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısmdan İncelenmesi", Orijinal Araştırma, 4, 164-177.
Topaloğlu, T., ve Özer, P. S.(2014), "Psikolojik Sermaye İle İş Performansı Arasındaki İlişkiye Otantik Liderliğin Düzenleyici Etkisi", Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 156-171.
Topçu, M.K. ve Ocak, M. (2012). "Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Algısı Üzerine Etkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü: Türkiye ve Bosna-Hersek Sağlık Çalışanları Örneği", 20.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 24-26 Mayıs,İzmir. 2012, 685-690.
Tutar, H. (2010).İşgören Yabancılaşması ve Örgütsel Sağlık İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65 (1), 174-204.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2011). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık, 3. Basım, Ankara.
Uslu, T. (2014). "Açık ve İlişki Odaklı Liderliğin Psikolojik Sermaye Aracılığıyla Bireysel Performans ve Kurum Yenilikçiliği Algısma Etkilerinin İncelenmesi: Gebze Örneği", 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 22-24 Mayıs 2014, Konya.
Van Gelderen, B.R., Konijn E.A. ve Bakker, A.B. (2011), "Emotional Labor Among Trainee Police Officers: Interpersonal Rol of Positive Psychology", The Journal of Positive Pyschology, 6(2), 163-172.
Wooley, L., Arran,C. ve Lester, L.(2011). "Authentic Leadership and Follower Development: Psychological Capital, Positive Work Climate, and Gender." Journal of Leadership Organizational Studies, 18(4), 43 8-448.
Yağcı, İ. ve Duman, T. (2006). "Hizmet Kalitesi Müşteri Memnuniyeti İlişkisinin Hastane Türlerine Göre Karşılaştırılması: Devlet, Özel ve Üniversite Hastaneleri Uygulaması", Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2):218--238.
Yıldırım, M.H. ve Erul, E.E. (2013). "Duygusal Emek Davranışmm İşgörenlerin Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi", Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 89-99.
Yıldız, K., Akgün, N. ve Yıldız, S. (2013)." İşe Yabancılaşma ile Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki", International Journal of Social Science, 6(6), 1253-1284.
Yürür, S. ve Ünlü, O. (2011). "Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi", İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,13(2), 81- 104.
Yürür, S., Gümüş, M. ve Hamarat, B. (2011). Çalışan-Müşteri İlişkilerinde Algılanan Adalet/ Adaletsizliğin Duygusal Emek Davranışlarına Etkisi", Journal of Yasar University,23(6), 3826-3839.

APA	TOKMAK İ (2014). Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. , 134 - 156.
Chicago	TOKMAK İSMAİL Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. (2014): 134 - 156.
MLA	TOKMAK İSMAİL Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. , 2014, ss.134 - 156.
AMA	TOKMAK İ Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. . 2014; 134 - 156.
Vancouver	TOKMAK İ Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. . 2014; 134 - 156.
IEEE	TOKMAK İ "Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi." , ss.134 - 156, 2014.
ISNAD	TOKMAK, İSMAİL. "Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi". (2014), 134-156.

APA	TOKMAK İ (2014). Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(3), 134 - 156.
Chicago	TOKMAK İSMAİL Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi 6, no.3 (2014): 134 - 156.
MLA	TOKMAK İSMAİL Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, vol.6, no.3, 2014, ss.134 - 156.
AMA	TOKMAK İ Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2014; 6(3): 134 - 156.
Vancouver	TOKMAK İ Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2014; 6(3): 134 - 156.
IEEE	TOKMAK İ "Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi." İşletme Araştırmaları Dergisi, 6, ss.134 - 156, 2014.
ISNAD	TOKMAK, İSMAİL. "Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi". İşletme Araştırmaları Dergisi 6/3 (2014), 134-156.