Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi

Orhan, Zahide; ULAŞ, Halis; AKVARDAR, YILDIZ; KİTİŞ, Arzu; AKDEDE, Kıvırcık Berna; Alptekin, Koksal

Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi

Köksal ALPTEKİN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Kıvırcık Berna AKDEDE, (Girilmedi)

Arzu KİTİŞ, (Girilmedi)

Yıldız AKVARDAR, (Girilmedi)

Halis ULAŞ, (Girilmedi)

Zahide ORHAN (Girilmedi)

Türk Psikiyatri Dergisi

6 1

Yıl: 2004 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 91 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi

Öz:

Amaç: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşlanmayla birlikte nasıl bir gidiş gösterdiği açıklık kazanmamıştır. Bu çalışmada, yaşın şizofreni hastalarında psikopatolojik belirtilere ve bilişsel işlevlere etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Şizofreni tanısı almış olan 41 hasta ve 22 sağlıklı kişi kontrol grubu olarak çalışmaya alındı. Şizofreni hastalarında yaş ile belirti şiddeti ve bilişsel işlevlerin ilişkisi araştırıldı. Ayrıca hasta ve kontrol grupları genç (18-34 yaş) ve daha yaşlı grup (35-60 yaş) olmak üzere iki gruba ayrılarak, şizofreni hastaları ve sağlıklı bireyler arasında bilişsel işlevlerdeki farklılığa yaşın etkisi incelendi. Bulgular: Yaş ile "Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği" (PANSS) pozitif puanları arasında negatif korelasyon saptandı. Hasta grubunda "Sayı Dizisi Testi" puanları ve kontrollerde "Rey Sözel Öğrenme ve Bellek Testi" puanları ve "Kontrollü Kelime Çağrışım Testi" puanları ile yaş arasında negatif korelasyon saptandı. Kontrollü Kelime Çağrışım Testi’nde, iki grup arasındaki farklılıkta yaşın anlamlı etkisi olduğu saptandı. Sonuç: Bu çalışma şizofrenide dikkatin yaşlanmadan etkilenirken diğer bilişsel alanların etkilenmediğini, kontrol grubunda ise sözel bellek ve öğrenme, sözel akıcılık gibi bilişsel alanların yaşlanmadan etkilendiğini gösterdi. Bu bulgular şizofrenide bilişsel işlevlerdeki bozukluğun yaşlanmayla belirgin bir değişim göstermediğini düşündürmektedir. Ayrıca bu çalışmada pozitif belirtilerin yaşla azalabildiği saptanmıştır.

Anahtar Kelime: Yaş faktörü Şizofreni Psikopatoloji Kavrama yeteneği

Konular: Psikiyatri

Aging and schizophrenia: The relation of age to clinical symptoms and cognitive functions in schizophrenia

Öz:

Objective: The course of clinical symptoms and cognitive functions with aging in schizophrenia is still unclear. The aim of this study was to investigate the effects of age on psychopathological symptoms and cognitive functions in schizophrenia. Method: Forty-one patients with schizophrenia and 22 healthy subjects as a control group were included in the study. The relation of age to the severity of the symptoms and the cognitive functions were investigated in patients with schizophrenia. The age related variations in cognitive functions among patients and healthy subjects were analyzed by separating each group into young (18-34 years) and older (35-60 years) age groups. Results: There was a negative correlation between age and positive scores of the Positive and Negative Syndrome Scale. Age was negatively correlated to the Digit Span Test in patients with schizophrenia and the Rey Verbal Learning and Memory Test and Controlled Word Association Test in healthy subjects. There was a significant age related difference between the two groups in the Controlled Word Association Test. Conclusion: The results of this study revealed that age had an influence on attention but not on any other domains in patients with schizophrenia, and on verbal learning-memory and verbal fluency in the control group. This might show a cognitive impairment that does not significantly change with aging in schizophrenia. This study also demonstrated an improvement in positive symptoms with aging.

Anahtar Kelime: Cognition Age Factors Schizophrenia Psychopathology

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkgöz DG (1995) Bellek ve dikkat fonksiyonlarını ölçen nöropsikolojik testlerin faktör yapısının görgül ve istatiksel yollardan değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Dördüncü Baskı, (DSM-IV) (Çev Ed: E. Köroğlu) Ankara, Hekimler Yayın Birliği.
Anil EA, Kivircik BB, Batur S ve ark. (2003) The Turkish version of the Auditory Consonant Trigram Test as a measure of working memory: a normative study. Clin Neuropsychol, 17:159-169.
Arranz B, Blennow K, Ekman R ve ark (1996) Brain monoaminergic and neuropeptidergic variations in human aging. J Neural Transm, 103: 101-115.
Braff DL, Heaton RK, Kuck J ve ark. (1991) The generalized pattern of neuropsychological deficits in outpatients with chronic schizophrenia with heterogeneous WCST results. Arch Gen Psychiatry, 48: 891-898.
Brown J (1958) Some tests of decay of immediate memory. Q J Exp Psychology, 10: 12-21.
Davidson M, Haroutunian V (1995) Cognitive impairment in geriatric schizophrenic patients. Psychopharmacology: The Fourth Generation of Progress, Bloom FE, Kupfer DJ (Ed), New York. NY: Raven Press Ltd., s: 1447-1549.
Eyler-Zorilla LT, Heaton RK, McAdams LA ve ark. (2000) Cross-sectional study of older outpatients with schizophrenia and healthy comparison subjects: no differences in age-related cognitive decline. Am J Psychiatry, 157: 1324-1326.
Feighner JP, Robins E, Guze SB ve ark. (1972) Diagnostic criteria for use in psychiatric research. Arch Gen Psychiatry, 26: 57-63.
Fucetola R, Seidman LJ, Kremen WS ve ark. (2000) Age and neuropsychological function in schizophrenia: a decline in executive abilities beyond that observed in healthy volunteers. Biol Psychiatry, 48:137-146.
Gluck MR, Thomas RG, Davis KL ve ark. (2002) Implications for altered glutamate and GABA metabolism in the dorsolateral prefrontal cortex of aged schizophrenic patients. Am J Psychiatry, 159: 1165-1173.
Goldberg TE, Hyde TM, Kleinman JE ve ark. (1993) Course of schizophrenia neuropsychological evidence for a static encephalopathy. Schizophr Bull, 19: 797-804.
Harding CM, Zubin J, Strauss JS ve ark. (1992) Chronicity in schizophrenia : revisited. Br J Psychiatry, 161: 27-37.
Harrison G, Hopper K, Craig ve ark. (2001) Recovery from psychotic illness: a 15- and 25 year international follow-up. Br J Psychiatry, 178: 506-517.
Harvey PD, Silverman JM, Mohs RC ve ark. (1999) Cognitive decline in late -life schizophrenia: a longitidunal study of geriatric chronically hospitalized patients. Biol Psychiatry, 45:32-40.
Heaton RK, Drexler M (1987) Clinical and neuropsychological findings in schizophrenia and aging. Miller NE, Cohen GD (Ed) Schizophrenia and Aging. New York, NY. Guilford Press, s.145-161.
Heaton RK, Gladsjo A, Palmer BW ve ark. (2001) Stability and course of neuropsychological deficits in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 58: 24-32.
Hyde TM, Nawroz S, Goldberg TE ve ark. (1994) Is there cognitive decline in schizophrenia? A cross-sectional study. Br J Psychiatry, 164: 594-500.
Jeste DV, Twamley EW, Eyler Zorilla LT ve ark. (2003) Aging and outcome in schizophrenia. Acta Psychiatr Scand, 107: 336- 343.
Kay SR, Fiszbein A, Opler LA (1987) The positive and negative syndrome scale (PANSS) for schizophrenia. Schizophrenia Bull, 13: 261-276.
Kenny JT, Meltzer HY (1991) Attention and higher cortical functions in schizophrenia. J Neuropsychiatr, 3: 269-275.
Kostakoğlu AE, Batur S, Tiryaki A (1999) Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeğinin (PANSS) Türkçe uygulamasının geçerlik ve güvenirliği Türk Psikoloji Dergisi, 14: 23-32.
Lezak M.D (1995) Neuropsychological assessment, 3. baskı, Oxford University Press, New York.
Libon DJ, Glosser G, Malamut BL ve ark. (1994) Age, executive functions, and visiospatial functioning in healthy older adults. Neuropsychology, 8: 38-43.
Lipton AA, Concro R (1995) Schizophrenia: clinical features. Comprehensive textbook of Psychiatry Vol 1, 6. Baskı, Kaplan HI, Sadock BT (Ed), Williams and Wilkons, Baltimore, s: 985.
Mockler D, Riordan J, Sharma T ve ark. (1997) Memory and intellectual deficits do not decline with age in schizophrenia. Schizophrenia Res, 26: 1-7.
Mohamed S, Paulsen JS, O’Leary D ve ark. (1999) Generalized cognitive deficits in schizophrenia: a study of first-episode patients. Arch Gen Psychiatry, 56: 749-754.
O’Donnell BF, Faux SF, McCarley RW ve ark. (1995) Increased rate of P300 latency prolongation with age in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 52: 544-549.
Peterson LR, Peterson MJ (1959) Shortterm retension of individual verbal items. J Exp Psychology, 58: 193-198.
Rey A (1958) L’examen clinique en psychologie. Paris: Presse Universitaire de France.
Rund BR (1998) A review of longitudinal studies of cognitive functions in schizophrenic patients. Schizophr Bull, 24: 425-435.
Saykin AJ, Shtasel DL, Gur RE ve ark. (1994) Neuropsychological deficits in neuroleptic-naive patients with first-episode schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 51: 124-131.
Spitzer RL, Endicott J, Robins E ve ark. (1975) Resarch diagnostic criteria (RDC) for a selected group of functional disorders, 2. baskı New York: New York State Psychiatric Institute.
Spreen O, Strauss E (1998) A compendium of neuropsychological tests: administration, norms, and commentary, 2. baskı. University Press, New York.
Stroop JR (1935) Studies of interference in serial verbal reaction. J Exp Psychology, 18: 643-662.
Umaç A (1997) Normal deneklerde frontal hasarlara duyarlı bazı testlerde performansa yaş ve eğitimin etkisi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Waddington J, Youssef HA (1996) Cognitive dysfunction in chronic schizophrenia followed respectively over 10 years and its longitudinal relationship to emergence of tardive dyskinesia. Psychol Med, 26: 681-688.
Wechsler D (1987) Wechsler Memory Scale-Revised. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.

APA	Alptekin K, AKDEDE K, KİTİŞ A, AKVARDAR Y, ULAŞ H, Orhan Z (2004). Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. , 91 - 97.
Chicago	Alptekin Koksal,AKDEDE Kıvırcık Berna,KİTİŞ Arzu,AKVARDAR YILDIZ,ULAŞ Halis,Orhan Zahide Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. (2004): 91 - 97.
MLA	Alptekin Koksal,AKDEDE Kıvırcık Berna,KİTİŞ Arzu,AKVARDAR YILDIZ,ULAŞ Halis,Orhan Zahide Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. , 2004, ss.91 - 97.
AMA	Alptekin K,AKDEDE K,KİTİŞ A,AKVARDAR Y,ULAŞ H,Orhan Z Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. . 2004; 91 - 97.
Vancouver	Alptekin K,AKDEDE K,KİTİŞ A,AKVARDAR Y,ULAŞ H,Orhan Z Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. . 2004; 91 - 97.
IEEE	Alptekin K,AKDEDE K,KİTİŞ A,AKVARDAR Y,ULAŞ H,Orhan Z "Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi." , ss.91 - 97, 2004.
ISNAD	Alptekin, Koksal vd. "Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi". (2004), 91-97.

APA	Alptekin K, AKDEDE K, KİTİŞ A, AKVARDAR Y, ULAŞ H, Orhan Z (2004). Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(2), 91 - 97.
Chicago	Alptekin Koksal,AKDEDE Kıvırcık Berna,KİTİŞ Arzu,AKVARDAR YILDIZ,ULAŞ Halis,Orhan Zahide Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi 15, no.2 (2004): 91 - 97.
MLA	Alptekin Koksal,AKDEDE Kıvırcık Berna,KİTİŞ Arzu,AKVARDAR YILDIZ,ULAŞ Halis,Orhan Zahide Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.15, no.2, 2004, ss.91 - 97.
AMA	Alptekin K,AKDEDE K,KİTİŞ A,AKVARDAR Y,ULAŞ H,Orhan Z Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2004; 15(2): 91 - 97.
Vancouver	Alptekin K,AKDEDE K,KİTİŞ A,AKVARDAR Y,ULAŞ H,Orhan Z Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2004; 15(2): 91 - 97.
IEEE	Alptekin K,AKDEDE K,KİTİŞ A,AKVARDAR Y,ULAŞ H,Orhan Z "Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi." Türk Psikiyatri Dergisi, 15, ss.91 - 97, 2004.
ISNAD	Alptekin, Koksal vd. "Şizofreni ve yaşlanma: Şizofrenide klinik belirtilerin ve bilişsel işlevlerin yaşla ilişkisi". Türk Psikiyatri Dergisi 15/2 (2004), 91-97.