TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ
Yıl: 2016 Cilt: 11 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 163 - 172 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ
Öz: Zigana vadisi Doğu Karadeniz sıradağlarını kuzey-güney istikametinde kesen geçitlerdendir. Sahildeki dar kıyı şeridini dağların güneyindeki bölgeye bağlayan en önemli geçiş noktalarından birisidir. Bu vadinin her iki yakasında farklı iklim, bitki örtüsü, geçim kaynağı ve yaşam tarzı vardır. İlk çağdan itibaren ticaretle ilgilenen toplumlar vadinin kuzeyindeki kıyı şeridinde yoğunlaşırken hayvancılıkla ve tarımla geçinenler ise daha çok güneydeki bölgeye rağbet etmişlerdir. Bu vadi aynı zamanda Karadeniz sahiline hâkim olmak isteyenler için büyük önem taşır. Türkler 1054 yılından itibaren Zigana vadisinin güney yakasına ulaşmışlardı. Ancak sahil şeridi onların yarı göçebe yaşantısına uygun olmadığı için geçidi aşarak kuzeye geçmek istemediler. Bununla birlikte XIV. yüzyılda Harşit vadisi üzerinden Trabzon'a yönelen akınlarla birlikte Zigana geçidinin stratejik önemi arttı. Trabzon'u fethetmek isteyenler Zigana üzerinden şehre ulaşmaya çalıştı. Türklerin Karadeniz'e çıkışında kilit noktalardan birisi haline gelen Zigana vadisi, Fatih'in Trabzon'u fethetmesine de tanıklık etti
Anahtar Kelime: Konular:
THE SIGNIFICANCE OF THE ZIGANA VALLEY IN TURKS’ ACCESSION TO THE BLACK SEA
Öz: The valley of Zigana cuts the mountain range of Eastern Black Sea in direction of north and south. The valley is one of the important transition points connecting the narrow seaboard in the coast to the area located in southern range of the mountains. There are different climate, flora, source of income and life styles in both sides of the valley. Since the antiquity, people interested in trade usually settled in the northern seaboard of the valley; however, the others interested in husbandry and agriculture demanded in the southern seaboard. At the same time, this valley has a great importance for the communities who want to dominate the Black sea coast. Since 1054, Turks reached the southern side of the Zigana valley. Because the seaboard was not suitable for their nomadic lifestyle, they did not want to pass over the gate and go to the northern side. In addition to this, in the XIV century, with the raids directed to Trebizond over the Harşit valley, the strategic importance of Zigana increased. The communities which wanted to dominate Trebizond tried to reach the city by using that valley. Zigana, one of the key points of Turks for reaching the Black Sea, also witnessed the conquest of Trebizond by Fatih the Conqueror
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ANNA Komnena, Alexiade, Nşr. B. Umar, İstanbul 1996.
- Aristakes Lastivertc'i’s History, Nşr. R. Bedrosian, New York 1985.
- AYAN, Ergin, “Trabzon Dukalığı: Gabras Ailesi”, Karadeniz Tarihi Sempozyumu (Trabzon, 25-26 Mayıs 2005), I, Trabzon 2007, s. 55-66.
- BARNETT, R. D., “Formerly Keeper of Western Asiatic Antiquities”, The Cambridge Ancient History, III/I (nşr. J. Boardman vd.), Cambridge 1982, s. 314-371.
- BRYER, Anthony, “A Byzantine Family: The Gabrates”, University of Birmingham Historical Journal, XII (1970), s. 164-187.
- ------------, “Greeks and Türkmens: The Pontic Exception”, Dumbarton Oaks Paper, 29 (1975), s. 113-149.
- ------------, David Winfield, The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, I, Washington 1985.
- -----------, “Rural Society in Matzouka”, Continuity and Change in Late Byzantine and Early Ottoman Society, Nşr. A.Bryer-H. Lowry, Washington 1986, s.53-95.
- ------------, “The Fate of George Komnenos, Ruler of Trebizond (1266-1280)”, Byzantinische Zeitschrift, LXVI (1973), s. 332-350.
- ------------, “The Tourkokratia in the Pontos”, Neo-Hellenika, I (1970), s. 30-54.
- CLAVİJO, Ruj Gonzales, Embassy to Tamerlane 1403-1406, Nşr. G. le Strange, London 1928.
- DAEİ, Masoumeh, “XIX. Yüzyıl’da İran-Osmanlı Ticaretinde Trabzon-ErzurumTebriz Ticari Yolunun Önemi”, SBArD, 19 (Mart 2012), s. 43-56.
- FİNLAY, George, History of the Byzantine and Greek Empires, II, London 1854.
- GUY le Strange, The Lands of the Eastern Caliphate, Cambridge 1905.
- HONİGMANN, Ernst, Bizans Devletinin Doğu Sınırı, Nşr. F. Işıltan, İstanbul 1970. İBNÜ’L ESÎR, El-Kâmil fi’t-Tarih, X, Nşr. A. Özaydın, İstanbul 1991.
- KÖKTEN, İ. Kılıç, “Anadolu'da Prehistorik Yerleşme Yerlerinin Dağılışı Üzerine Bir Araştırma”, AÜDTCFD, X/3-4 (1952), s. 167-207.
- ------------, “Kuzeydoğu Anadolu Prehistoryasında Bayburt Çevresinin Yeri”, AÜDTCFD, III/5 (1944), s. 465-486.
- KRİTOVULOS, Fatih Sultan Mehmet, Nşr. Karolidi Efendi, Trabzon 2009.
- KSENOPHON, Anabasis, Nşr. T. Gökcöl, İstanbul 1984.
- LEBEAU, Histoire du Bas Empire, XX, Paris 1836.
- MİHAİLOVİĆ, Konstantin, Memoirs of a Janissar, Nşr. B. Stolz, Ann Arbor 1975.
- MİLLER, William, Trebizond The Last Greek Empire, Amsterdam 1968.
- MÜNECCİMBAŞI Ahmed b. Lütfullah, Câmiu’d-Düvel, II, Nşr. A. Öngül, İzmir 2000.
- SHUKUROV, Rustam, “Eastern Ethnic Elements in the Empire of Trebizond”, Acts XVIII th International Congress of Byzantine Studies (Moscow 1991) II, Shepherdstown 1996, s. 75-81.
- SOLAK-ZÂDE Mehmed Hemdemî Çelebi, Solak-zâde Tarihi, I, Nşr. V.Çabuk, Ankara 1989.
- TEKİNDAĞ, M.C. Şehabeddin, “Trabzon”, İA, XII/1, İstanbul 1979, 455-477.
- TELLİOĞLU, İbrahim, “Doğu Karadeniz Kıpçakları”, Karadeniz Araştırmaları, 48 (2015), s. 59-78.
- ----------------, Komnenosların Karadeniz Hâkimiyeti Trabzon Rum Devleti, Trabzon 2009.
- ----------------,“Türklerin Karadeniz’e Çıkışında Vezirköprü-Havza-Ladik Hattının Önemi”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10/ 45 (Aralık 2010), s. 141-154.
- TOZLU, Selahattin, “Trabzon-Erzurum-Tebriz Yolu (XIX. Yüzyılda Sosyal ve Ekonomik Bakımdan Bir İnceleme”, Türkler, XIV, Ankara 2002, s. 481-492.
- TURSUN BEY, Târîh-i Ebü'l-Feth, Nşr. A.M. Tulum, İstanbul 1977.
- WİNFİELD, David, “A Note on the South-Eastern Borders of the Empire of Trebizond in the Thirteenth Century”, Anatolian Studies, XII (1962), s. 163-172.
- YİNANÇ, Mükrimin Halil, Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, I, İstanbul 1944.
| APA | TELLİOĞLU İ (2016). TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. , 163 - 172. |
| Chicago | TELLİOĞLU İbrahim TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. (2016): 163 - 172. |
| MLA | TELLİOĞLU İbrahim TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. , 2016, ss.163 - 172. |
| AMA | TELLİOĞLU İ TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. . 2016; 163 - 172. |
| Vancouver | TELLİOĞLU İ TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. . 2016; 163 - 172. |
| IEEE | TELLİOĞLU İ "TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ." , ss.163 - 172, 2016. |
| ISNAD | TELLİOĞLU, İbrahim. "TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ". (2016), 163-172. |
| APA | TELLİOĞLU İ (2016). TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 11(21), 163 - 172. |
| Chicago | TELLİOĞLU İbrahim TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. Karadeniz İncelemeleri Dergisi 11, no.21 (2016): 163 - 172. |
| MLA | TELLİOĞLU İbrahim TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, vol.11, no.21, 2016, ss.163 - 172. |
| AMA | TELLİOĞLU İ TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. Karadeniz İncelemeleri Dergisi. 2016; 11(21): 163 - 172. |
| Vancouver | TELLİOĞLU İ TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ. Karadeniz İncelemeleri Dergisi. 2016; 11(21): 163 - 172. |
| IEEE | TELLİOĞLU İ "TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ." Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 11, ss.163 - 172, 2016. |
| ISNAD | TELLİOĞLU, İbrahim. "TÜRKLERİN KARADENİZ’E ÇIKIŞINDA ZİGANA VADİSİ’NİN ÖNEMİ". Karadeniz İncelemeleri Dergisi 11/21 (2016), 163-172. |
