Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği

KIZILOĞLU, Kübra; KAHYA, Erkay; USLU, AYŞENUR; Isleyen, Selcuk

Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği

Ayşenur USLU, (Başkent Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü,06810,Ankara)

Kübra KIZILOĞLU, (Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü,06570,Ankara)

Selçuk Kürşat İŞLEYEN, (Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü,06570,Ankara)

Erkay KAHYA (Türksat A.Ş, Konya yolu 40.km, Gölbaşı, 06830,Ankara)

Politeknik Dergisi

5 1

Yıl: 2017 Cilt: 20 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 932 - 943 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği

Öz:

Okul yer seçimi problemi, bölgenin nüfus yoğunluğu, ulaşım imkânları, nüfusun kapsanma düzeyi, bölgenin güvenliği gibi birçok kriterin birlikte değerlendirilmesini gerektiren çok kriterli bir karar verme problemidir. Karar verme aşamasında dikkate alınması gereken önemli noktalardan birisi de mevcut yasal kısıtlamalardır. Bu çalışmada, açılması planlanan bir ilköğretim okulu için en uygun yerin belirlenmesi amacıyla Coğrafi Bilgi Sistemine (CBS) dayalı Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ve İdeal Çözüme Benzerliğine Göre Tercih Sıralama Tekniği (TOPSIS) yöntemlerini içeren yeni bir çözüm yaklaşımı önerilmiştir. İlk olarak imar planı doğrultusunda okul açılabilecek devlet arazileri aday yerler olarak alınmıştır. Bu aday yerlerden yasal kısıtlamalara uyan ve mevcut okullarla birlikte belirlenen yürüme mesafesi içerisinde öğrencileri kapsayan araziler alternatif yerler olarak ArcGIS ESRI programı kullanılarak belirlenmiştir. Daha sonra, literatür incelemesi sonucunda belirlenen kriterlere ait kriter ağırlıkları AHP yöntemi ile hesaplanmış ve alternatif yerler bu ağırlıklar kullanılarak TOPSIS yöntemi ile sıralanmıştır. Önerilen yaklaşım Ankara ili Çankaya ilçesinde uygulanmış ve sonuçlar verilmiştir.

Anahtar Kelime:

Geographic information system-based AHP- TOPSIS approach for school site selection: A case study for Ankara

Öz:

Identification of school zones is a multi-criteria decision-making problem, which requires a collective evaluation of many criteria, including population density, transportation facilities, level of the population covered, safety of the region. One of the important points that need to be considered during the decision-making phase is the legal restrictions. In this study, a new solution approach is suggested that uses Analytic Hierarchy Process (AHP) and Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) methods based on Geographical Information System (GIS) for identification of the most convenient location for a primary school to be opened. First, state lands that can accommodate a school in accordance with the development plan have been identified as candidate locations. Among these candidate locations, lands that comply with legal restrictions and cover students within given walking distances with other existing schools were identified as alternative locations by using ArcGIS ESRI software. Then, weights of criteria that were determined by literature reviews were calculated with AHP and alternative locations were ranked with TOPSIS method by using these weights. Suggested approach has been applied to Çankaya district of Ankara city, and results have been presented.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

[1] Burrough P.A., "Principles of geographical information systems, Oxford University Press, Newyork, (1998).
[2] ReVelle C.S. and Eiselt H.A., "Location analysis: a synthesis and survey, European Journal of Operational Research, 165(1): 1-19, (2005).
[3] Narula S.C., 1Minisum hierarchical location-allocation problems on a network: A survey", Annals of Operations Research, 6(8): 255-272 (1986).
[4] Daskin M.S., " Network and discrete locations: models, algorithms and applications", Wiley and Sons, New York, (1995).
[5] Owen S.H. and Daskin, M.S., " Strategic facility location: A review", European Journal of Operational Research, 111 (3): 423-447, (1998).
[6] Arabani A.B. and Farahani R.Z., "Facility location dynamics: An overview of classifications and applications", Computers & Industrial Engineering, 62 (1): 408-420 (2012).
[7] Önüt S. and Soner S., "Transshipment site selection using the AHP and TOPSIS approaches under fuzzy environment, Waste Management, 28(9): 1552-1559, (2008).
[8] Vahidnia M.H., Alesheikh A.A. and Alimohammadi A., "Hospital site selection using fuzzy AHP and its derivatives", Journal of Environmental Management, 90(10): 3048-3056, (2009).
[9] Lai W., Han-Lun L., Qi,L., Jing-Yi,C. and Yi-Jiao C., "Study and implementation of fire sites planning based on GIS and AHP", Procedia Engineering, 11: 486-495, (2011).
[10] Roig-Tierno N., Baviera-Puig A., Buitrago-Vera J. and Mas-Verdu F., "The retail site location decision process using GIS and the analytical hierarchy process, Applied Geography, 40: 191-198, (2013).
[11] Uyan, M., "GIS-based solar farms site selection using analytic hierarchy process (AHP) in Karapinar region, Konya/Turkey," Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28: 11-17,(2013).
[12] Sánchez-Lozano J.M., Teruel-Solano J., Soto-Elvira P.L. and García-Cascales M.S., "geographical information systems (GIS) and multi-criteria decision making (MCDM) methods for the evaluation of solar farms locations: Case study in south-eastern Spain", Renewable and Sustainable Energy Reviews, 24: 544- 556, (2013).
[13] Mishra A.K., Deep S. and Choudhary A., "Identification of suitable sites for organic farming using AHP & GIS", The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 18(2): 181-193, (2015).
[14] Rasli F.N., Kanniah K.D., Muthuveerappan C. and Ho C.S, "An integrated approach of analytical hierarchy process and GIS for site selection of urban parks in Iskandar Malaysia", International Journal of Geoinformatics, 12(2): 67-77, (2016).
[15] Çetinkaya C., Özceylan E., Erbaş M. and Kabak M., " GIS-based fuzzy MCDA approach for siting refugee camp: A case study for southeastern Turkey", International Journal of Disaster Risk Reduction, 18: 218-231, (2016).
[16] Chaudhary P., Chhetri S.K.,Joshi K.M., Shrestha B.M. and Kayastha P., "Application of an Analytic Hierarchy Process (AHP) in the GIS interface for suitable fire site selection: A case study from Kathmandu Metropolitan City,Nepal", Socio-Economic Planning Sciences, 53: 60-71, (2016).
[17] McNamara J.F., "Mathematical Programming Models in Educational Planning", Review of Educational Research, 41(5) :419-446, (1971).
[18] Bruno J.E. and Andersen P.W. Analytıcal methods for planning educatıonal facılıtıes in an era of declining enrollments", Socio-Economic Plan. Sci., 16(3): 121- 131, (1982).
[19] Kavili Arap S., "Türkiye'de üniversitelere ilişkin politikalar ve üniversitelerin kuruluş yeri seçimi", Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (2007).
[20] Özdemir B. and Tokyay O., "Multi criteria decision support for the best allocation of the primary school area. International Multidisciplinary Scientific GeoConference: SGEM: Surveying Geology & mining Ecology Management, 1: 457, (2013).
[21] Arslan H.M. ve Yıldız M.S., "Eğitim tesislerinin kuruluş yeri seçiminde bulanık TOPSIS yönteminin uygulanması: Düzce'de bir lokasyon analizi, "The Journal of International Social Research, 8(36) : 763-774, (2015).
[22] İnternet: URL: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/24.html, Meb mevzuat, İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 7. Bölüm, 61.madde, (Son erişim tarihi: 11.07.2016).
[23] Saaty T.L., "The analytic hierarchy process", New York: McGraw-Hill, (1980).
[24] Saaty T.L., " Decision making with the analytic hierarchy process, "International Journal of Services Sciences, 1(1): 83-98, (2008).
[25] Arıbaş M. ve Özcan U., "Akademik araştırma projelerinin AHP ve TOPSIS yöntemleri kullanılarak değerlendirilmesi, Politeknik Dergisi, 19(2): 163-173, (2016).
[26] Saaty T.L., "How to make a decision: the analytic hierarchy process," European Journal of Operational Research, 48: 9-26, (1990).
[27] Supçiller A.A. ve Çapraz O., "AHP-TOPSIS yöntemine dayalı tedarikçi seçimi uygulaması", Ekonometri ve İstatistik, 13: 1-22, (2011).
[28] Monjezi M., Dehghani H., Singh T.N., Sayadi A.R. and Gholinejad A., "Application of TOPSIS method for selecting the most appropriate blast design", Arabian Journal of Geosciences, 5(1): 95-101, (2010).
[29] İnternet: URL: http://www.cankaya.bel.tr/pages/14/ RAKAMLARLA-CANKAYA (Son erişim tarihi: 05.08.2016).

APA	USLU A, KIZILOĞLU K, Isleyen S, KAHYA E (2017). Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. , 932 - 943.
Chicago	USLU AYŞENUR,KIZILOĞLU Kübra,Isleyen Selcuk,KAHYA Erkay Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. (2017): 932 - 943.
MLA	USLU AYŞENUR,KIZILOĞLU Kübra,Isleyen Selcuk,KAHYA Erkay Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. , 2017, ss.932 - 943.
AMA	USLU A,KIZILOĞLU K,Isleyen S,KAHYA E Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. . 2017; 932 - 943.
Vancouver	USLU A,KIZILOĞLU K,Isleyen S,KAHYA E Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. . 2017; 932 - 943.
IEEE	USLU A,KIZILOĞLU K,Isleyen S,KAHYA E "Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği." , ss.932 - 943, 2017.
ISNAD	USLU, AYŞENUR vd. "Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği". (2017), 932-943.

APA	USLU A, KIZILOĞLU K, Isleyen S, KAHYA E (2017). Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. Politeknik Dergisi, 20(4), 932 - 943.
Chicago	USLU AYŞENUR,KIZILOĞLU Kübra,Isleyen Selcuk,KAHYA Erkay Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. Politeknik Dergisi 20, no.4 (2017): 932 - 943.
MLA	USLU AYŞENUR,KIZILOĞLU Kübra,Isleyen Selcuk,KAHYA Erkay Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. Politeknik Dergisi, vol.20, no.4, 2017, ss.932 - 943.
AMA	USLU A,KIZILOĞLU K,Isleyen S,KAHYA E Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. Politeknik Dergisi. 2017; 20(4): 932 - 943.
Vancouver	USLU A,KIZILOĞLU K,Isleyen S,KAHYA E Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. Politeknik Dergisi. 2017; 20(4): 932 - 943.
IEEE	USLU A,KIZILOĞLU K,Isleyen S,KAHYA E "Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği." Politeknik Dergisi, 20, ss.932 - 943, 2017.
ISNAD	USLU, AYŞENUR vd. "Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği". Politeknik Dergisi 20/4 (2017), 932-943.