SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

ÇULHA ÖZBAŞ, BANU; ERBUDAK, Kadir Can

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Banu ÇULHA ÖZBAŞ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, BEF. İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği)

Kadir Can ERBUDAK (Dokuz Eylül Üniversitesi, BEF. İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği:)

Turkish Studies (Elektronik)

10 1

Yıl: 2015 Cilt: 10 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 303 - 330 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Öz:

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler öğretiminin amacına ilişkin görüşlerininin neler olduğunu belirlemektir. Araştırmanın katılımcılarını İzmir İlinde görev yapmakta olan 63 Sosyal Bilgiler öğretmeninden oluşmaktadır. Katılımcılara "Çevrenizdeki kişiler (anneniz, babanız, arkadaşlarınız, öğretmen arkadaşlarınız, öğrencileriniz ya da velileriniz...) okullarda neden sosyal bilgiler dersi öğretiliyor? Bu dersin öğretim amacı nedir? Diye sorarlar ise onlara ne gibi cevaplar verirsiniz? Sorusunun yazılı olarak sunulduğu ve kendilerinin cevaplarını yazılı olarak iletebilecekleri bir anket uygulanmıştır. Anketten elde edilen veriler doküman olarak değerlendirilmiş ve doküman analizine tabi tutulmuştur. Ayrıca içerik ve betimsel analiz yöntemlerinden yararlanılarak alan yazınına göre kategorileştiriler çerçevesinde kod ve temalar yoluyla veriler analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin, Sosyal bilgiler öğretminin amaçını 7 yaklaşım çerçevesinde değerlendirdikleri anlaşılmıştır. Bu yaklaşımlar; vatandaşlık aktarımı, sosyal bilimler, yansıtıcı inceleme, toplumsal yeterlilikler, yaşama uyarlayıcı, bireysel gelişim ve küresel eğitim olarak sosyal bilgilerdir. Öğretmenler arasında en çok benimsenen yaklaşımın vatandaşlık aktarımı olarak sosyal bilgiler öğretimi yaklaşımı olduğu tesbit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin, Sosyal Bilgiler öğretiminin amacına ilişkin benimsemiş oldukları yaklaşımların mesleki kıdem, cinsiyet, mezun olunan fakülte ve bölüm değişkenlerine göre farklılıklar olduğu tespit edilmiş bu sonuçlar ışığında bundan sonra bu alanda yapılacak araştırmalar ve sosyal bilgiler öğretmenlerine yönelik hazırlanacak hizmet içi eğitimlere yönelik önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelime:

SOCIAL STUDIES TEACHERS’ PERCEPTIONS OF THE AIM OF TEACHING SOCIAL STUDIES

Öz:

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler öğretiminin amacına ilişkin görüşlerininin neler olduğunu belirlemektir. Araştırmanın katılımcılarını İzmir İlinde görev yapmakta olan 63 Sosyal Bilgiler öğretmeninden oluşmaktadır. Katılımcılara “Çevrenizdeki kişiler (anneniz, babanız, arkadaşlarınız, öğretmen arkadaşlarınız, öğrencileriniz ya da velileriniz…) okullarda neden sosyal bilgiler dersi öğretiliyor? Bu dersin öğretim amacı nedir? Diye sorarlar ise onlara ne gibi cevaplar verirsiniz? Sorusunun yazılı olarak sunulduğu ve kendilerinin cevaplarını yazılı olarak iletebilecekleri bir anket uygulanmıştır. Anketten elde edilen veriler doküman olarak değerlendirilmiş ve doküman analizine tabi tutulmuştur. Ayrıca içerik ve betimsel analiz yöntemlerinden yararlanılarak alan yazınına göre kategorileştiriler çerçevesinde kod ve temalar yoluyla veriler analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin, Sosyal bilgiler öğretminin amaçını 7 yaklaşım çerçevesinde değerlendirdikleri anlaşılmıştır. Bu yaklaşımlar; vatandaşlık aktarımı, sosyal bilimler, yansıtıcı inceleme, toplumsal yeterlilikler, yaşama uyarlayıcı, bireysel gelişim ve küresel eğitim olarak sosyal bilgilerdir. Öğretmenler arasında en çok benimsenen yaklaşımın vatandaşlık aktarımı olarak sosyal bilgiler öğretimi yaklaşımı olduğu tesbit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin, Sosyal Bilgiler öğretiminin amacına ilişkin benimsemiş oldukları yaklaşımların mesleki kıdem, cinsiyet, mezun olunan fakülte ve bölüm değişkenlerine göre farklılıklar olduğu tespit edilmiş bu sonuçlar ışığında bundan sonra bu alanda yapılacak araştırmalar ve sosyal bilgiler öğretmenlerine yönelik hazırlanacak hizmet içi eğitimlere yönelik önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AÇIKALIN, Mehmet. (2011). Turkish Pre-Service Teachers’ Beliefs about the Nature of Social Studies, Social Studies Research and Practice 6 (3) Winter, 18-35.
ALTINKULAÇ, Ali., USLU, Salih. (2014). “ Sosyal Bilgiler Dersinden Beklentilerin Karşılaştırılması / The Comparıson Of Expectatıons From Socıal Studıes Course, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN:1308-2140, (Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu Armağanı -Tarih), Volume 9/7 Summer 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7202, p. 165-175.
BANKS, Jacson. (1995). Transformative challenges to the social science disciplines: Implications for social studies teaching and learning. Theory and Research in Social Education, 23(1), 2-20.
BARR, Robert. D., BARTH, James. L., & SHERMIS, Samuel. S. (1977). Defining the social studies. Arlington,
BRUBAKER, D. L., SIMON, L. H., & WILLIAMS, J. W. (1977). A conceptual framework for social studies curriculum and instruction. Social Education, 41(3), 201-205.
BRUNER, Jerome. (1960). The process of education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
BRUNER, Jerome.(1977). The Relevance of Education. New York: W.W.Norton, Inc.
CARR, Eric. R. (1950). Education for life adjustment through the social studies. In H. R. Douglass (Ed.), Education for life adjustment: Its meaning and implementation (pp. 110-133). New York: The Ronald Press Company.
CONRAD, D. (1991). School-community participation for social studies. In J. P. Shaver (Ed.), Handbook of research on social studies teaching and learning: A project of the National Council for the Social Studies (pp. 540-548). New York: Macmillan.
CROWE, Alicia. R. (2006). Technology, citizenship, and the social studies classroom: Education for democracy in a technological age. International Journal of Social Education, 2(1), 111- 121.
ÇULHA ÖZBAŞ, Banu, (2012). “As a social studies teacher who am I?” analyzing in service social studies teachers’ perception of social studies teacher via metaphors / “Sosyal Bilgiler Öğretmeni Olarak, Ben Kimim?” Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mesleki Kimliklerine İlişkin Görüşlerinin Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. TURKISH STUDIES - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN:1308-2140 (Prof. Dr. Coşkun Ak Armağanı) Volume 7/ 2 Spring 2012 www.turkishstudies.net, DOI Numner: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3151, p. 821-838.
ÇULHA ÖZBAŞ, Banu., DOĞAN, Yasin. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Öğrenmeye ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni Olmaya İlişkin Yaşam Deneyimleri. Tarih Okulu Dergisi, 7 (18) 543-565.
DEWEY, John. (1910). How we think. London, UK: D. C. Heath & Company.
DEWEY, John. (1916). Democracy and education: An introduction to the philosophy of education. New York: The Macmillan Company.
DEWEY, John. (1963). Experience and education. New York: Collier Books. (Original work published 1938).
DIEM, R. A. (1997). Information technology and civic education. In P. H. Martorella (Ed.), Interactive technologies and the social studies: Emerging issues and applications (91-110). New York: State University of New York Press.
DİNÇ, Erkan., DOĞAN, Yasin.(2010). İlköğretim İkinci Kademe Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Uygulanması Hakkında Öğretmen Görüşleri , Journal of Social Studies Education Research, 1(1).
DOĞANAY Ahmet. (2003), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, (Ed) Cemil ÖZTÜRKDursun DİLEK, Pegem A Yayıncılık: Ankara
DOĞANAY, Ahmet. ,SARI, Media. (2008). Öğretmen Gözüyle Yeni Sosyal Bilgiler Programı: Adana İlinde Bir Araştırma. İlköğretim Online, 7 (2), 468-484.
DOUGLASS, Harl. R. (1952). Secondary education for life adjustment of American youth. New York: The Ronald Press Company.
ENGLE, Shirley. H. (1960). Decision making: The heart of social studies instruction. Social Education, 24(7), 301-306.
EVANS, Ronald. W. (2004). The social studies wars: What should we teach all children. New York: Teachers College, Columbia University.
GOODMAN, J., ADLER, S.(1988). Becoming an Elementary Social Studies Teacher: A Study in Perceptives. Theory and Research in Social Education, Summer
GOOLER, D. D. (1995). Perspectives: Technology as content in social studies curricula for young learners. Social Studies & the Young Learners, 7(3), 27-30.
HASS, J. D. (1979). Social studies: Where have we been? Where are we going? The Social Studies, 70(4), 147-154.
HERTZBERG, Hazel Whitman. (1971). Historical parallels for the sixties and seventies: Primary sources and core curriculum revisited. Boulder, CO: Social Science Education Consortium Inc.
HERTZBERG, Hazel Whitman. W. (1981). Social studies reform: 1880-1980. Boulder, CO: Social Science Education Consortium Inc.
HULL, J. Douglas. (1950). Development of the current life adjustment movement. In H. R. Douglass (Ed.), Education for life adjustment: Its meaning and implementation (pp. 3-21). New York: The Ronald Press Company.
JANZEN, Rod. (1995). The social studies conceptual dilemma: Six contemporary approaches. The Social Studies, 86(3), 134-140.
KAN, Çiğdem. (2014).Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Demokratik Öğretmenin Tanımı Ve Öğretmenlerin Demokratik Açıdan Kendilerini Değerlendirmeleri / Defınıtıon of A Democratıc Teacher Accordıng To The Opınıons of Socıal Studıes Teachers And The Self-Evaluatıon of Those Teachers In Relatıon To The Democratıc Aspects of Teachıng TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (İsmail Yıldırım Armağanı), Volume 9/6 Spring 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number:http://dx.doi.org/10.7827/Turkish Studies.6679, p. 1141-1153.
KARASAR, Niyazi. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları: Ankara.
MARTORELLA, Peter. H. (2001). Teaching social studies in middle and secondary schools (3rd ed.). Upper Saddle River, New Jersey: Merrill.
MILLS, H. H. (1950). Extra-class activities in a life adjustment program. In H. R. Douglass (Ed.), Education for life adjustment: Its meaning and implementation (pp. 332-355). New York: The Ronald Press Company.
National Commission on Social Studies in the Schools. (1989). Charting a course: Social studies for the 21st century. Washington, DC: Author.
National Council for the Social Studies. (1994). Expectations of excellence: Curriculum standards for social studies. Washington, DC: Author.
National Council for the Social Studies. (2006). Technology position statement and guidelines. Social Education, 70(5), 329-332.
NEWMANN, F. M. (1977). Building a rationale for civic education. In J. P. Shaver (Ed.), Building rationales for citizenship education (pp. 1-33). Arlington, VA: National Council for the Social Studies.
OLIVER, Donald W. (1969). Categories of social studies instruction. In R. E. Gross, W. E. McPhie, & J. R. Fraenkel (Eds.), Teaching the social studies, what, why, and how (pp. 124- 133). Scranton, PA: International Texbook Company.
ROMINE, Terry, S. (1950). Areas and objectives of life adjustment education. In H. R. Douglass (Ed.), Education for life adjustment: Its meaning and implementation (pp. 45-67). New York: The Ronald Press Company.
ROSS, E. Wayne. (1997). The struggle for the social studies curriculum. In E. W. Ross (Ed.), The social studies curriculum: Purposes, problems, and possibilities (pp. 3-21). New York: State University of New York Press.
SAXE, David W. (1991). Social studies in schools: A history of the early years. New York: State University of New York Press.
SOBOL, T. (1993). Revising the New York State social studies curriculum. Teachers College Record, 95(2), 258-272.
SOBOL, Thomaz. (1990). Understanding diversity. Educational Leadership, 48(3), 27-30.
SÖNMEZ Veysel, (1993). Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu, M.E.B. Yayınları: İstanbul
STANLY, William. B., & NELSON, Jack. L. (1986). Social education for social transformation. Social Education, 50(7), 528-534.
TABACHNICK, B. R. (1991). Social studies: Elementary-school programs. In A. Lewy (Ed.), The international encyclopedia of curriculum (pp. 725-731). Oxford, UK: Pergamon Press.
TAY, Bayram. (2011). Sosyal Bilgilerin Temelleri (Ed) Refik Turan, Kadir Ulusoy, 2. Baskı PegemAkademi Ankara. 2-16
VANFOSSEN, Philips J. (2003). Reading and math take so much of the time: An overview of social studies instruction in elementary classrooms in Indiana. Paper presented at the College and University Faculty Assembly of the National Council for the Social Studies, Chicago, IL, November 12.
WEHLAGE, Gary., & ANDERSON, Eugene M. (1972). Social studies curriculum in perspective: A conceptual analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, Inc.
YALI Zhao & JOHN D. Hoge (2005): What Elementary Students and Teachers Say about Social Studies, The Social Studies, 96:5, 216-221
YILDIRIM, Ahmet. & ŞIMŞEK, Hasan. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.

APA	ÇULHA ÖZBAŞ B, ERBUDAK K (2015). SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. , 303 - 330.
Chicago	ÇULHA ÖZBAŞ BANU,ERBUDAK Kadir Can SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. (2015): 303 - 330.
MLA	ÇULHA ÖZBAŞ BANU,ERBUDAK Kadir Can SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. , 2015, ss.303 - 330.
AMA	ÇULHA ÖZBAŞ B,ERBUDAK K SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. . 2015; 303 - 330.
Vancouver	ÇULHA ÖZBAŞ B,ERBUDAK K SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. . 2015; 303 - 330.
IEEE	ÇULHA ÖZBAŞ B,ERBUDAK K "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ." , ss.303 - 330, 2015.
ISNAD	ÇULHA ÖZBAŞ, BANU - ERBUDAK, Kadir Can. "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ". (2015), 303-330.

APA	ÇULHA ÖZBAŞ B, ERBUDAK K (2015). SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Turkish Studies (Elektronik), 10(3), 303 - 330.
Chicago	ÇULHA ÖZBAŞ BANU,ERBUDAK Kadir Can SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Turkish Studies (Elektronik) 10, no.3 (2015): 303 - 330.
MLA	ÇULHA ÖZBAŞ BANU,ERBUDAK Kadir Can SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.10, no.3, 2015, ss.303 - 330.
AMA	ÇULHA ÖZBAŞ B,ERBUDAK K SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(3): 303 - 330.
Vancouver	ÇULHA ÖZBAŞ B,ERBUDAK K SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2015; 10(3): 303 - 330.
IEEE	ÇULHA ÖZBAŞ B,ERBUDAK K "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ." Turkish Studies (Elektronik), 10, ss.303 - 330, 2015.
ISNAD	ÇULHA ÖZBAŞ, BANU - ERBUDAK, Kadir Can. "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNİN AMACINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ". Turkish Studies (Elektronik) 10/3 (2015), 303-330.