TY  - JOUR
TI  - KLASİK TÜRK ŞİİRİNİN İNTERNET ORTAMINDAKİ YANSIMALARINA BİR ÖRNEK: “ÜSTÜNE” REDİFLİ GAZEL
AB  - Edebî dönemler arasında tarihimizin en uzun ve en kapsamlı kısmını ihtiva eden Klasik Türk Edebiyatı, divan şairlerinin ortaya koyduğu değerli eserler sayesinde sona erdiği kabul edilen on dokuzuncu asırdan sonra da varlığını devam ettirmeyi başarmıştır. Bu başarıda büyük pay sahibi olan divan şairleri öyle şiirler ortaya koymuşlardır ki aradan asırlar geçmesine rağmen o eserler değerlerinden hiçbir şey yitirmemiştir. Balıkesirli Râsih Ahmed Bey'in "üstüne" redifli gazeli de bu değerli eserlerden biridir. Pervane Bey'e göre ilk defa Safî, Edirneli Nazmî'ye göre ise Sultan Cem tarafından kaleme alınan "üstüne" redifli zemin gazele günümüze gelinceye dek birçok nazire yazılmıştır. Bu nazireler arasında en çok dikkat çeken ve daha yazıldığı dönemde bile dilden dile dolaşmaya başlayan nazire ise Râsih'e aittir. Râsih'in naziresi, aralarında Necâtî Bey, Lâmi'î Çelebi ve Bâkî gibi üstatların gazellerinin de bulunduğu onlarca nazireyi gölgede bırakmış, Nedîm tarafından tazmin edilmiş, Yahya Kemal ve Attila İlhan gibi sanatçıların eserlerinde büyük bir övgüyle konu edilmiştir. İnternetin bilgiye erişim hızını artırması, bilgi paylaşımı yoluyla geniş kitleler arasında etkili bir iletişim ortamı haline gelmesi ve Klasik Türk Şiirinin de internet ortamına taşınması, bu çalışmaya zemin hazırlamıştır. Râsih'in "üstüne" redifli gazelinin internet ortamına yansımaları araştırılırken ilk olarak arama motorları yardımıyla "üstüne", "çeşm", "Râsih" gibi gazelle ilgili anahtar kelimeler girilerek internet ortamındaki web sayfaları taranmış ve içeriğinde "üstüne" redifli gazelle ilgili bilgi/paylaşım bulunan web sayfaları tespit edilmiştir. İncelenen sayfalar gazelle ilgili yaklaşımına göre kendi içlerinde sınıflandırılarak şu başlıklar halinde ele alınmıştır: 1. Tahmis ve Nazire Yazılması: "üstüne" redifli gazelin internet ortamındaki yansımalarından ilki, günümüzde dahi bu şiire tahmis yazılması ve bu tahmisin kişisel web sayfasında paylaşılıyor olmasıdır. İkincisi, internet kullanıcıları tarafından bu gazele yapılan nazirelerdir. Farklı biçimlerde yapıldığı gözlenen bu nazirelerde kimi kullanıcılar gazelin tamamına, kimileri de bir beytine ya da mısraına nazire yapmıştır. 2. Gazete, Dergi ve Haber Sitelerinde Yer Verilmesi: Râsih'in "üstüne" redifli gazeli internet üzerinden yayın yapan bazı gazete, dergi, haber sitelerinde ya bizzat haber olmuş ya da haberin içinde konu edilmiştir. 3. Sosyal Medyada Paylaşımlar Yapılması: Onlarca sosyal medya platformu arasında kullanımında dünya lideri olduğumuz ancak ülkemizde Facebook'tan daha az kullanılan Twitter'da bile gazeli veya bir parçasını paylaşmak, paylaşımlara yorumda bulunmak, kendini Râsih'in beyitleriyle tanımlamak, gazele nazireler yazmak, takipçilerini gazelin mısraları üzerinden imtihan etmek, gazelle ilgili sesli-görüntülü linkler vermek gibi "üstüne" redifli gazelle ilgili çok çeşitli paylaşımlarda bulunan binlerce kullanıcının varlığı "Râsih'in 'Üstüne' Redifli Gazeli ve Sosyal Medya" konulu ayrı bir çalışma yapmayı zorunlu kılmaktadır. 4. Kişisel Sitelerde Paylaşılması, Yorumlanması: İnternet kullanıcıları, kişisel web sayfalarında gazelle ilgili paylaşımlar yapmış, beyitlerle ilgili duygu ve düşüncelerini dile getirmişlerdir. 5. Forumlarda Tartışma Konusu / Paylaşım Yapılması: Forumlarda gazelin veya bir beytinin paylaşıldığı, paylaşılan gazelle ilgili hataların düzeltilmesinin istendiği, gazelle ilgili yazılardan alıntılar yapıldığı, sorular sorulup yardım istendiği, yeri geldiğinde karşı tarafa cevap olarak gazelden bir beytin örnek olarak verildiği, gazelin fevkalade bulunduğu, paylaşanlara teşekkür edildiği, beyitler üzerine yorum yapıldığı/çıkarımda bulunulduğu, gazelle ilgili açıklamalar yapıldığı, Râsih'le ilgili bilgiler paylaşılıp Râsih'e hayır dualar edildiği, içinde bulunduğu durumu/ruh halini anlatmak için gazelin bir beytine başvurulduğu, nazireler-şerhler yapıldığı görülmektedir. 6. Seçme Beyitler ve Gazeller Arasında Yer Verilmesi: Milyonlarca beyit arasından seçtikleri bazı beyitleri değişik başlıklar altında paylaşan kullanıcılar seçimleri arasında "üstüne" redifli gazelin beyitlerine de yer vermişlerdir. 7. Gazelin veya Beyitlerinin Paylaşılması: Bazı web sayfalarında sadece gazele yer verilmiş, gazelle ilgili herhangi bir açıklama veya yorum yapılmamıştır. Bir kısmı kişisel kullanıma açık web sayfaları, diğer kısmı da bilgi ve belge paylaşım siteleri olduğu görülen bu sitelerde yer verilen sayaçlara bakıldığında "üstüne" redifli gazelin bulunduğu sayfa binlerce defa ziyaret edilmiştir. 8. Gazelin veya Beyitlerinin Açıklanarak Verilmesi: İnternette Râsih'in gazeli ile bu gazelin günümüz Türkçesiyle açıklamasına, uyarlamasına yahut bilinmeyen kelimelerine yer veren çok sayıda web sayfası vardır. Râsih'in "Üstüne" Redifli Gazeli başlığı altında gazeli, açıklamasıyla veren bir web sayfasının 17.636.599 kişi tarafından ziyaret edilmiş olması, sadece bir site aracılığıyla sekiz sene gibi bir sürede gazelin bu kadar internet kullanıcısına ulaşmış olmasını göstermesi bakımından dikkat çekmektedir. 9. Sözlüklerde veya Sözlük Maddelerinde Yer Verilmesi: Değişik başlıklar altında açılan maddelerin madde başı/tanım/yorum kısımlarında Râsih'e ve "üstüne" redifli şiire yer verilmiştir. 10. Gazel, Tazmin Tanımına Örnek Verilmesi: Türkçe ve edebiyatla ilgili bilgilere yer veren bazı web sitelerinde edebiyat terimleri açıklandıktan sonra örnek olarak "üstüne" redifli gazel veya bazı beyitleri verilmiştir. 11. Matbu Eserlerin Dijital Ortama Aktarılarak İnternette Kullanıma Açılması: Matbu eserlerin dijital ortama aktarılarak internette kullanıma açılmasıyla Râsih'in meşhur gazeli de bu eserlerde geçtiği şekliyle internet ortamına yansımıştır. 12. Bilimsel Çalışmalarda Yer Verilmesi: Doğrudan Râsih'in "üstüne" redifli gazelini konu edinen veya bu gazelin beyitlerine yer veren bildiri/makale olarak yayımlanmış bazı bilimsel çalışmalar da internet ortamına aktarılmıştır. 13. Ortaöğretimde Yazılı Sınavda Sorulması: Râsih'in gazeli; teması, söz sa
AU  - SELÇUK, Engin
PY  - 2015
JO  - Turkish Studies (Elektronik)
VL  - 10
IS  - 4
SN  - 1308-2140
SP  - 791
EP  - 822
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/256876
ER  -