Yıl: 2017 Cilt: 15 Sayı: 114 Sayfa Aralığı: 100 - 111 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ)

Öz:
Çalışmaya konu olan ferfene; somut olmayan kültürel miras ulusal envanterinde "Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller ve Festivaller" grubuna giren, aynı zamanda "Dilin somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında bir araç işlevi gördüğü sözlü anlatımlar ve sözlü gelenekler" grubuna da dâhil edilebilen, temelde sohbet ve eğlenceye dayalı bir geleneksel kültür unsurudur. Türk eğlence kültürü, Türk kültürünün önemli öğelerden birisi olmakla birlikte oldukça köklü, zengin ve dinamik özelliklere sahiptir. Ferfenenin tarihsel geçmişini incelediğimizde Orta Asya'ya kadar dayandırmak mümkündür. Anadolu köylerinin, kasabalarının çoğunda hâlâ komşular arasında azıklarını bir araya getirerek ortak hazırlanıp yenilen yemek olan ferfene, Ankara'da yüzlerce yıllık tarihi bir anane olarak yaşatılmaktadır. Yıllarca konaklarda, büyük evlerde, köy odalarında yapılagelmiş bir davetli misafir ağırlama törenidir. Bu çalışmada ele alınan konu Ankara'da yaşatılan sohbet toplantıları ferfene geleneğinin işlev ve işleyişinin araştırılmasıdır. Öncelikle konu hakkında belge tarama yapılmış ve yarı yapılandırılmış görüşme formları oluşturulmuştur. Bir sonraki aşamada ise günümüzde yaşatılan bu geleneğin temsilcileriyle birebir tanışarak iki odak grup oluşturulmuş ve görüşmeler gerçekleştirilerek kayda alınmış ve yazılı metne aktarılmıştır. Veriler; zaman, mekân, katılanlar, lider, masraflar, yerleşim, etkinlikler, yemekler ve kurallar ana temaları altında toplanmıştır. Ferfenenin düzenleyicisi ve liderinin çevrenin en yaşlı veya en aydın, saygın, edepli, bilgili bir birey olduğu, bu lidere, erkek ferfenesinde "delikanlı başı"denildiği ve düzenlenen ferfenede becerilerine göre gençler arasından bazılarının lidere yardımcı olarak seçildiği belirlenmiştir. Eski zamanlarda, katılımcılar tarafından bir çıkın içinde veya destimala sarılı olarak ferfene evine gelen yemeklerin ocak sorumlusuna teslim edildiği ve katılımcıların yaş sırasına göre düzenle oturarak sıralandığı, ayrıca ferfeneye gelirken getirilen çıkınlarda ne olduğunun sadece ocak sorumlusu tarafından bilindiği anlatılmıştır. Erzakların nitelik ve niceliğinin herkes tarafından bilinmemesi, zenginle fakirin beraber ferfeneye geldiği günde kimsenin üstünlük sağlamaması için düşünülmüş muhteşem ve asil bir adettir. Bu çalışmada Ankara ferfenesinin dünü ve bugünü sorgulanarak incelenmekte ve gizli kalmış kültür birikimimiz paylaşılmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Kültürel Çalışmalar

Intangible Cultural Heritage: Ferfene (Ankara Sample)

Öz:
Basically the subject of the study ferfene is a traditional cultural elements based chat and entertainment which involved in the social practices, rituals and festivals' groups and also oral expression and oral traditions' groups. In most of the Anatolian villages and the main towns ferfene is a meal which prepared by bringing together the rations between neighbors. Ferfene is a tradition which is kept alive until hundreds of years in Ankara. Decades it has been a ceremonial welcome to the guests in the mansions, big houses and village rooms. In this study is to investigate the function and operation of the chat meeting discussed issues in Ankara. First, document review was conducted about the subject and then semi-structured interview forms were created. In the next stage alive today exactly representative of this tradition acquainted with two focus groups were created and performed interviews were registered and transferred to written text. Datas are grouped into main themes; time, place, participants, leaders, costs, location, activities, meal and rules. The organizer and the leader of ferfene is an oldest, intellectual, respectable and knowledgeable person in the town. For men the leader is called "head of the boy". Some of the youth are selected according to their ability to help leaders in ferfene. The food bring in a bundle will be delivered to the responsible cooker by quests and sat by aligning with age in ferfene. Only responsible cooker is knowed that what are the materials brought by guests. This is a magnificent and noble rule in ferfene for rich and poor people. In this study, it is examined with questioned ferfene's yesterday and today in Ankara and our hidden cultur is shared.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aslan, Ensar. "Ahi Örgütlerinden Urfa Sıra Gecesine Uzanan Bir Kültür Geleneği". Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014, 1 (1): 5-15.
  • Büyükokutan, Aslı. "Geleneksel Altın Günlerine Halkbilimsel Bir Yaklaşım: Muğla Örneği". Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, 4 (14): 117-133.
  • Çağatay, Neşet. Makaleler İncelemeler, Konya: SÜ Yayınları, 1983.
  • Çakır, Ömer. "Çankırı'da Yaran Sohbetlerinin Edebi Cephesi Yahut Yaran Edebiyatı" Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi (KARAFED) 2012, 1 (1): 151-170.
  • Ekim, Gökhan. "Coro Bozo ve Anadolu'daki "Sohbet" Toplantılarında Görülebilen Benzerlikler". Akademik Bakış Dergisi, 2012, Sayı:30..
  • Eroğlu, Erol; Köktan, Yavuz. "Ahilik Kültürü ve Geleneksel Sohbet Toplantıları". Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi / TheJournal of Turk&Islam World SocialStudies (TİDSAD), 2015, 2 (5): 339-348.
  • Güvenç, Bozkurt. İnsan ve Kültür, İstanbul: Boyut Yayıncılık, 2011
  • Güvenç, Bozkurt. Kültürün abc'si, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,2015
  • Karasoy, Yakup. "Ahilik Kelimesi ve Türk Kültü- ründe Ahilik". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2004: s. 17.
  • Oğuz, M. Öcal. Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayınları, 2009.
  • Oğuz, M. Öcal vd. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara, 2013.
  • Özdemir, Nebi. Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü, Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.
  • Türkmen, Nilgün. "Eğlence Kültürü Bağlamında Yapısal ve İşlevsel Özellikleriyle Kabul Günleri". Halk Kültüründe Eğlence Uluslararası Sempozyumu, 2009, 11-13 Aralık, Kocaeli.
  • Yakıcı, Ali. "Somut Olmayan Kültürel Mirasın Somut Mekânı: Konya Barana Odaları". Millî Folklor, 2010, S. 87, s. 94-100.
  • https://ich.unesco.org/en/1com (Erişim tarihi: 12.06.2016)
  • https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-sohbetmeetings-00385#identification (Erişim tarihi: 12.06.2016)
  • Kaynak Kişiler
  • 1. Haluk Balaban, Üniversite Mezunu, 1940, Ankara.(K.K1)
  • 2. Dr. Metin Özaslan, Doktora Mezunu, 1967, Ankara.(K.K2)
  • 3. Süreyya Türk,1951, Lise, Ankara.(KK3)
  • 4. Yaşar Güney, Ortaokul, 1961, Ankara, Akyurt (Teberik Köyü). (K.K4)
  • 5. Emel Koç, Üniversite, 1962, Ankara. (K.K5)
  • 6. Müslüm Arslan, Lise, 1962, Ankara. (K.K6)
  • 7. Kadir Soydan, İlkokul, 1941, Ankara, Akyurt. (K.K7)
  • 8. Uğur Pamuk, Lise Mezunu, 1954, Ankara. (K.K8)
  • 9. İbrahim Erçetin, Ortaokul, 1951, Ankara. (K.K9)
APA Mete F, KOCA T (2017). SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). , 100 - 111.
Chicago Mete Filiz,KOCA Tuğba SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). (2017): 100 - 111.
MLA Mete Filiz,KOCA Tuğba SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). , 2017, ss.100 - 111.
AMA Mete F,KOCA T SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). . 2017; 100 - 111.
Vancouver Mete F,KOCA T SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). . 2017; 100 - 111.
IEEE Mete F,KOCA T "SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ)." , ss.100 - 111, 2017.
ISNAD Mete, Filiz - KOCA, Tuğba. "SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ)". (2017), 100-111.
APA Mete F, KOCA T (2017). SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). Milli Folklor Dergisi, 15(114), 100 - 111.
Chicago Mete Filiz,KOCA Tuğba SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). Milli Folklor Dergisi 15, no.114 (2017): 100 - 111.
MLA Mete Filiz,KOCA Tuğba SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). Milli Folklor Dergisi, vol.15, no.114, 2017, ss.100 - 111.
AMA Mete F,KOCA T SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). Milli Folklor Dergisi. 2017; 15(114): 100 - 111.
Vancouver Mete F,KOCA T SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ). Milli Folklor Dergisi. 2017; 15(114): 100 - 111.
IEEE Mete F,KOCA T "SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ)." Milli Folklor Dergisi, 15, ss.100 - 111, 2017.
ISNAD Mete, Filiz - KOCA, Tuğba. "SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS: FERFENE (ANKARA ÖRNEĞİ)". Milli Folklor Dergisi 15/114 (2017), 100-111.