Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi

Sarı, Mediha; ŞAHİN, Nurşen

Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi

Nurşen ŞAHİN, (Sınıf Öğretmeni, Yüreğir Mehmet Ali Yılmaz İlkokulu, Adana,)

Mediha SARI (Doç. Dr., Çukurova Universitesi, Adana,)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi

24 7

Yıl: 2016 Cilt: 22 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 565 - 592 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi

Öz:

Bu araştırmada, ortaokullardaki eğitim ortamlarının düşünme dostu sınıf özelliklerini taşıma düzeylerinin öğrenci görüşlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Katılımcılar, Adana ili merkez ilçelerindeki altı ortaokulda; 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Çalışmaya 943 öğrenci katılmıştır. Veriler "Düşünme Dostu Sınıf Ölçeği" (DDSÖ) aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğrencilerin sınıflarının düşünme dostu oluş düzeyini ortanın üstünde, olumlu algıladıkları görülmüştür. Analizler sonucunda sınıf düzeyi yükseldikçe DDSÖ puanlarının düştüğü ortaya çıkmıştır. Ayrıca kız öğrencilerin, erkek öğrencilere oranla sınıflarını daha çok düşünme dostu olarak algıladıkları görülmüştür. Çalışmanın sonuçlarına dayanılarak düşünme dostu sınıfların oluşturulmasının, ancak düşünme dostu okullarla mümkün olduğu vurgulanmıştır. Bunun için yönetici, öğretmen, öğrenci ve velilerin okulda topyekûn bir düşünme kültürü yaratılmasında aktif rol almaları ve bu kültürün yaratılmasına yönelik eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi önerilmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Investigation of Educational Environments in Secondary Schools in Terms of Thinking Friendly Classroom Characteristics

Öz:

This study aims to examine the level of thinking friendly educational environment in secondary schools in accordance with the opinion of students. The study is designed as a descriptive survey model research. Participants of the study were students of 5, 6, 7, and 8th grade in six secondary schools located in Adana central districts; 943 students participated to the study. The data was obtained by Thinking Friendly Classroom Scale (TFCS). In the analysis of the data independent samples t test and one-way analysis of variance have been used. One of the findings of this research is that the students perceive the level of thinking friendly environment in their classroom over average, as positively. According to the results when the grade level goes up, Thinking Friendly Class Scale scores go down. It has been seen that female students perceive their classes more thinking friendly than male students. Based on the results of the study, it is emphasized that thinking friendly classrooms could be formed only by forming thinking friendly schools. It is recommended that school managers, teachers, students, and parents altogether have an active role for creating thinking culture in the school as a whole and, having educational activities to create this culture

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ahioğlu-Lindberg, E. N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, l9(1), 1-10.
Akbıyık, C. ve Seferoğlu, S. (2006). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(32), 90-99.
Akıllı, N. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
Al-Khataybeh, M., Al-Tarawneh, N. S. (2015). The effect of using the six thinking hats method on the development of EFL female eleventh grade students' writing skill in Southern Al- Mazar Directorate of Education. International Journal ofArts and Humanities, (4), 24-37.
Alkın-Şahin, S. (2015). The extent to which the characteristics of metacognitive oriented learning environment predict the characteristics of thinkingfriendly classroom. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 241-260. doi: 10.14689/ejer.2015.60.13
Alkın-Şahin, S. ve Gözütok, F. D. 2013). Eleştirel düşünmeyi destekleyen öğretmen davranışları envanteri (EDDÖDE): Geliştirilmesi ve uygulanması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, (2), 223-254.
Aybek, B. (2007). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 43-60.
Aybek, B., Aslan, S., Dinçer, S. ve Coşkun-Arısoy, B. (2015). Öğretmen adaylarına yönelik eleştirel düşünme standartları Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(1), 25-50. doi: 10.14527/kuey.2015.002
Balcı, A. (1989). Eğitimsel araştırmanın eğitimsel sorunların çözümünde uygulanması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 411- 420. doi:10.1501/Egifak_0000000868
Beyer, B. (1998). Improving student thinking. The Clearing House, 71(5), 262-267.
Bodur, H. ve Sünbül, M. A. (2010). İlköğretim ikinci sınıf hayat bilgisi dersinde içerik temelli eleştirel düşünme öğretiminin eleştirel düşünme becerisine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 157-173.
Bökeoğlu, 0. Ç. ve Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 41 47-67.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. 2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi. Costa A. L. (1991). The school as home fort he mind. In A. C. Costa (Ed.), Developing minds: resource book for teaching thinking, (pp. 47-54).
Alexandria, VI: Association for Supervision and Curriculum Development. Dede, Y. ve Dursun, Ş. (2008). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (2), 295-312.
De Leeuw, E. D., Hox, J. J., Dillman, D. A. (2008). The cornerstones of survey research. In D. De Leeuw, Joop J. Hox, Don A. Dillman (Eds.) International Handbook of Survey Methodology (pp. 1-17). New York: Taylor Francis.
Demir, M. K. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 155-169.
Dilekli, Y. ve Tezci, E. (2015). Düşünme becerilerinin öğretimine yönelik sınıf içi uygulamalar ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Education Sciences (NWSAES), 10(4), 276-290.
Doğanay, A. (2006). Etkin vatandaşlık için düşünme becerilerinin öğretimi. İçinde C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi: Yapılandırmacı bir yaklaşım (ss.179-218). Ankara: Pegem A.
Doğanay, A. (2014). Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi. İçinde A. Doğanay (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri (s. 303- 356). Ankara: Pegem A.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2012a). Düşünme dostu sınıf ölçeği (DDSÖ) geliştirme çalışması. İlköğretim Online, II (1), 214-229.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2012b). Yapılandırmacı öğrenme ortamı özelliklerinin düşünme dostu sınıf özelliklerini yordama düzeyi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (1), 21-36.
Doğanay, A. ve Ünal, F. (2006). Eleştirel düşünmenin öğretimi. İçinde A. Şimşek (Ed.), İçerik türlerine dayalı öğretim (ss. 209-264) ,Ankara: Nobel.
Doğanay, A. ve Yüce, S. G. (2010). Öğrencilerin düşünme becerilerinin geliştirilmesinde rehberli yardım: Bir öğretmenin sözel ifadelerinin analizine ilişkin durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(2), 185-214.
Dursun, Ş. ve Bindak, R. (2011). İlköğretim ll. kademe öğrencilerinin matematik kaygılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35(1), 18-21.
Ersoy, E. ve Başer, N. (2009). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme düzeyleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 128-137.
Eskicumalı, A. ve Eroğlu, E. (2001). Ailenin sosyo-ekonomik ve eğitim düzeyleri ile çocukların problem çözme yetenekleri arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 165-189.
Fidan, Y. ve Türnüklü, E. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin geometrik düşünme düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 185-197.
Fisher, R. (1995). Teaching children to think Trownbridge, Wiltshire: GB: Stanley Thomes. Fisher, R. (2007). Teaching thinking in the classroom. Education Canada, 7(2), 72-74.
Gelen, İ. (2002). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde düşünme becerilerini kazandırma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, lO(10), 100-119.
Gömleksiz, M. N. ve Bozpolat, E. (2012). İlköğretim ve 5. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, ]2(2), 23-40.
Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Doğu Anadolu BölgesiAraştırmalan, 39-49.
Gürler, İ., Demir, Ö., Özmutlu, P. ve Arslan-Han, S. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin orijinal düşünmeye ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Kars örneği. İlköğretim Online, l4(1), 133-150.
Işık, A. D. (2012). Sunular yardımıyla öğrencilerin yaratıcı düşüncelerini geliştirme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 89-96.
Işık, G. ve Yenice, N. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin öğrenme stilleri ile sorgulayıcı öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dewsi, 3(1), 60-73.
Jensen, E. (2006). Beyin uyumlu öğrenme (Çev. A. Doğanay). Adana: Nobel Yayınevi. Karadeniz, A. (2006). Liselerde eleştirel düşünme eğitimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Universitesi, Ankara.
Karakuş, M. (2001). Eğitim ve yaratıcılık. Eğitim ve Bilim, 26(119), 1-7.
Karar, E. E. (2011). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. baskı). Ankara: Nobel.
Kaya, B. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının düşünmeye uygun sınıf ortamı yaratma ile ilgili öz-yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Üniversite ve Toplum, 8(3). Retrieved from www.universite-toplum.org Kefeli, İ. ve Kara, U. (2008). Çocukta felsefi ve eleştirel düşüncenin gelişimi [Elektronik versiyon].Ankara University, Journal ofEducation Sciences, 4l(1), 339-357.
Keskin, A. (2009). İlköğretim düşünme eğitimi dersi (6, ve 8. sınıf) öğretim programlarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
Kırmızı, S., Fenli, F. ve Kasap, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, (1), 354-367.
Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
Kothari, C. R. (1990). Research methodology, methods and techniques (2nd ed.). New Delhi: New Age International Publishers. Millî Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim ve ortaöğretim sosyal etkinlikler yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, 68(2569), 82-107.
Millî Eğitim Bakanlığı (2016). Ortaokul Düşünme Eğitimi Dersi (7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Tebliğler Dergisi, 79(2703-EK), 304.
Narin, N. ve Aybek, B. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, l9(1), 336-350.
Özben, Ş. ve Argun, Y. (2005). Buca Eğitim Fakültesi öğrencilerinin yaratıcılık boyutları puanlarının karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 16-23.
Özmutlu,P., Gürler, İ., Kaymak, H. ve Demir, Ö. (2014). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 9(3), 1121-1133.
Palandökenlier, İ. (2008). İlköğretim sosyal bilgiler dersi çalışma kitabında yer alan etkinliklerin yaratıcı düşünme becerisi açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Ramos, J. L. S., Dolipas, B. B., Villamor, B. B. (2013). Higher order thinking skills and academic performance in physics of college students: regression analysis. International Journal of Innovative Interdisciplinary Research, 4, 48-60.
Sarı, M. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde ders dışı etkinliklere katılımın incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, (1), 72-89.
Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
Taşdemir, C. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, (1), 1-12.
Tok, E.ve Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okulöncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi 37(164), 204-222.
Vamvalis, M. (2015). The thinking classroom. The critical thinking consortium. Retrieved from http://tc2.ca/uploads/PDFs/Presentations/Pilimmaksarniq %20%20Thinking%20Classroom.pdf
Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştime teoriler teknikler (6. baskı). Ankara: Alkım. Yağcı, R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Yaman, S. ve Yalçın, N. (2003). Fen bilgisi öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının yaratıcı düşünme becerisine etkisi. İlköğretim-online, 4(1), 42-52.
Yenilmez, K. ve Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-105.
Yıldırım, H. İ. ve Şensoy, O. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimi üzerine eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen öğretiminin etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 523-540.
Yıldız, N. (2011). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Yüce, S. G. (2012). Bir ilköğretim okulunda düşünme kültüninün geliştirilmesine yönelik eylem araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.

APA	ŞAHİN N, Sarı M (2016). Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. , 565 - 592.
Chicago	ŞAHİN Nurşen,Sarı Mediha Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. (2016): 565 - 592.
MLA	ŞAHİN Nurşen,Sarı Mediha Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. , 2016, ss.565 - 592.
AMA	ŞAHİN N,Sarı M Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. . 2016; 565 - 592.
Vancouver	ŞAHİN N,Sarı M Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. . 2016; 565 - 592.
IEEE	ŞAHİN N,Sarı M "Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi." , ss.565 - 592, 2016.
ISNAD	ŞAHİN, Nurşen - Sarı, Mediha. "Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi". (2016), 565-592.

APA	ŞAHİN N, Sarı M (2016). Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(4), 565 - 592.
Chicago	ŞAHİN Nurşen,Sarı Mediha Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 22, no.4 (2016): 565 - 592.
MLA	ŞAHİN Nurşen,Sarı Mediha Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, vol.22, no.4, 2016, ss.565 - 592.
AMA	ŞAHİN N,Sarı M Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2016; 22(4): 565 - 592.
Vancouver	ŞAHİN N,Sarı M Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2016; 22(4): 565 - 592.
IEEE	ŞAHİN N,Sarı M "Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22, ss.565 - 592, 2016.
ISNAD	ŞAHİN, Nurşen - Sarı, Mediha. "Ortaokullardaki Eğitim Ortamlarının Düşünme Dostu Sınıf Ozellikleri Açısından Incelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 22/4 (2016), 565-592.