İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ

KOÇAK, Zeki

İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ

Zeki KOÇAK (Dr., DİB Erzurum Ömer Nasuhi Bilmen Dini Yüksek İhtisas Merk. Eğitim Görevlisi)

Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

1 0

Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 39 Sayfa Aralığı: 77 - 132 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ

Öz:

Bu çalışmada iddet bekleyen kadının sefere çıkması ve hacca gitmesi ile yanındamahremi olmayan bir kadının sefere çıkması ve hacca gitmesi, deliller eşliğinde usulîesaslar çerçevesinde değerlendirilecektir.Konuya yeni bakış açıları kazandırabilir düşüncesiyle maruf olan Hanefî, Malikî,Şafiî ve Hanbelî mezheplerine ilaveten Ca'ferî ve Zahirî mezhepleri de ilaveedilecektir.İki bölümden oluşan makalemizde sonuçtan ayrı olarak her bölümün akabindekendi değerlendirmelerimize ve tercihlerimize yer vererek konunun tavzihi ve bölümbölüm müzakeresi hedeflenmiştir. Kadim ulemanın görüşleri yanında çağımızdakiİslam hukukçularının görüşü beraber verilirken meselelerin tahlilinde yeni illet tespitlerinede yer verilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

The Case of Women in the Period of Legal Retirement Regarding Travelling and Performing Hajj to Mecca without a Mahram

Öz:

In the study it is aimed to evaluate the case of women in the period of legal retirement regarding travelling and performing Hajj to Mecca without a Mahram within the framework of legal proofs. In order to give a new perspective to the subject, we gave opinions of four sunni schools, Ja’fari and zahirî schools. In addition to the article consists of two main parts. Apart from the conclusion part, we discoursed our assessments and thoughts in every following parts, thus we aimed to make further explanations on the subject by dıscussing it chapter by chapter. Furthermore, the opinions of the ancient and contemporary scholars were given and the new detection of causes were mentioned when the matters are analyzed.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abdulaziz Buharî, Keşfi/l—Efrâr, Beyrut, 1997.
Abdulhamit, Muhammed Muhyiddin, el—AhvâliiŞ-Şahsıyye, Beyrut, 1984.
Abdullatif b. Ahmed, el—Furıîkfî Umlu’l—Fıkl), Medine, 1431.
Aktan, Hamza, “Seferilikte Zaman ve Mesafe Kriteri”- Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Akyüz, Vecdi, “Seferilik Açısından Vatan Kavramı, Seyahat Hürriyeti”, Sefiri/ik ve Hükümleri, İSAV; İstanbul, 1997.
Ali Hasebellah, Mülü’t—Teşrii’l-İslâmi, Kahire, 1997.
Aşıkkutlu, Emin, “Sünnette Seferilik” Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Atar, Fahrettin, “Genel Olarak Seferilik ve Hükümleri”, Seferi/ik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Aynî, Bedreddin, Umdetü’l—Kâri Şer/Ju Sari/Ji’l—Bükari, Dâru’l-Eikr, tsz.
———————— el— Binayejî Şerki’l- Hidaye, thk.Nasiru’l-lslam Ramefuri,Beyrut, 1990.
Babertî, Ekmelüddîn, Şer/Jü’l-İnaye alel-Hidâye (Fethu’l-Kadîr ile birlikte), Bağdat, 1316.
Bâcî, Kadı Ebu’l-Velid, el-Münteka Şerkü Muvatta—i Malik, thk. Muhâmmed Abdulkadir-Ahmet Ata, Beyrut, 1999.
Baktır, Mustafa, “Seferilikte Azimet ve Ruhsat”- Seferilik ve Hükümleri, İSAK İftankül, 1997
Bedran, Ebu’l-Ayn, el-szkü’l—Mükarinü lil-Akvaliğ—Şakfıyye, Beyrut, 1967.
Bektaş, Osman, Risaletüİc-Sefer, Yayına hazırlayan: Muhammed Sadi Çöğenli, ter. Mehmet Erdoğan, İSAV, İstanbul, 1997.
Beşer, Faruk, “Seferilik Açısından Kadınlar”, Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Bilmen, Ömer Nasuhi, “Ahkâm-ı Şer’iyye ve Ahkâm-ı Fıkhiyye”, YİED, S. 2, İstanbul, 1964.
————————— Büyük İflam İlmihali, İstanbul, 1985.
Buhârî, Ebü Abdillah Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiüî-Sakik, Dımeşk,1993.
Cassâs, Ali er-Râzî, Akkâmü’l—Kür’an, Beyrut, 1993.
Cürcânî, Seyyid Şerif, Kitâbü’t- Titrijîît, thk. Abdurrahman Mar’aşlî, Beyrut, 2007.
Çakın, Kamil, “Hadisin Kur’an’a Arzı Mefelefi ”, AÜİFD, S. 34.
Çetiner, Bedrettin, “Kur’anda Sefer”, Seferilik ve Hükümleri, İSAV İstanbul, 1997.
Dağcı, Şamil, “Din İğleri Yüksek Kurulu Kararlarına Fetva Kanfeptinde Bir Yaklaşım”, Diyanet İlmi Dergi, c. XXXV111, S. 4,
Dehlevî, Mahmut b. Muhammed, İfiîdâtü’l-Envarfi İdaeti Ucüli’l—Menâr, thk. Halil
Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, İstanbul, 1995.
Döndüren, Hamdi, “Seferilik Şartları ve Tabilik ve Metbuluk”- Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Ebu Dâvüd, Süleyman İbnu’l-Eş’as es-Sicistânî, Sünenü Ebi Daz/ud, Beyrut, 1998.
Ebu Zehra, Muhammed, Ufülü’l-Fıkk, Kahire, 1974.
———————————— el-Akvalüğ- Şakfiyye, Kahire, 1957.
Ebu’l-Beka, Abdullah b. Hüsyen el-Ukberî, ’râku’l—Kür’ân li Eki’l—Bekâ, Cemel ale’lCelaleyn ile beraber, Istanbul, 1987.
Erdoğan, Mehmet, “Seferilik Hükümlerinin Değişmesi”- Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Erkal, Mehmet, “Seferilikle İlgili Mefafe Ölçüleri”- Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Esmendî, Abdülhamid, Bezlu’n-Nazrjî’l— Uful, thk. Zeki Abdulber, Kahire, 1992.
Fatma Aliye, Osmanlı’da Kadın, sadeleştiren, Orhan Sakin, İstanbul, 2012 Fetavay-i Hindiyye, (Komisyon), Beyrut, tsz.
Fethi Düreynî, el— Mena/Jicii’l- Uculz'yye, Dımeşk,1985.
Gazzâlî, Ebu Hamid,el—Miistasfiî min İlmil— Usul, Beyrut, tsz.
Gözübenli, Beşir, “Elmalıli’nin Sefirilik Meselesine Yaklaşımı”, Seferilik ve Hükümleri, lSAV, 1997.
Karagöz, 1., Keskin Mehmet, Altuntaş Halil, Hac İlmihali, Ankara, 2008.
Haddâdî, EbuBekir b. Ali, el—Ceuheretun-Neyyire, İstanbul, 1978.
Hadimî, Ebu Said, Haşiyetu'n alfa-Durer Şer/)ii’l—Gurer, İstanbul, 1310.
Halebî, Muhammed b. İbrahim, Multeka, lstanbul, tsz.
Hallâf Uculii’l—Fikni’l—İslamî, İstanbul, 1984.
Haskefî, M. Alauddin, Mamul-Envai” ala Ufuli’l—Menâr, thk. M.S. el-Burhanî, Dımeşk, 1992.
Heyet, Türk Hukuk Liigati, Ankara, 1991.
el-Hillî, Allâme Hasan b. Yusuf, Muhtelefiiğ-Şiâfî Ahkâmiğ—Şeria, Kum, 1381.
el-Hinn, Mustafa Said, Eferu’l—İljtilâjî ’l—Kauaidi’l— Uculzyyejî İhtilaf ’l—Fukahâ, Beyrut, 2000.
Hukuku Aile Kararnamesi, İstanbul, 1333.
İbn Abidin, Muhammed Emin, Hâşijıetii Reddi’l—Mulıtar, Dâru’l-Fikr, 1979.
————————————— Ukudu Resmi’l—Mu'fli, Mecmuatu Resaili İbn Abidin, Alemü’l-Kütüb, İSZ
lbn Dakik el-lyd, Takiyüddin Ebu’l-Feth, lhkamu’l-Ahkam Şerhu Umdeti’l-Ahkam, Beyrut, tsz.
1bn Ebi Şeybe, Ebu Bekir, el—Kitâbu’l—Musannejf Beyrut, 1995.
lbn es-Saatî, Ahmed b. Ali, Nihayetu’l— Vusul ila İlmil— Uful, Sa’a b. Garir,Cmiatu Ümmi’l Kura, 1414.
lbn Hanbel, Ahmed, el—Miifneil, thk. Hamza Hammed, Kahire, 1995.
1bn Hazm, Ebu Muhammed, el—Muljalla bil—Asar, Beyrut, tsz.
lbn Hişâm, Cemâlüddin, Kanun-Nala ve Belluİc-Sailâ, thk. Yusuf Hebbud, Beyrut,1998.
1bn Hümâm, Kemalüddin, Fethu’l-Kailir, Bağdat, 1316.
1bn Kayyım el-Cevziyye, ’liîmu’l-Muuakkiin an Rabbi’l—Alemin, Beyrut, 1993.
lbn Kudâme, Allâme Muvaffakuddin, el—Muğni, Kahire, 1996.
1bn Kutluboğa, Allame Zeynüddin, Şer/Ju Muntafaru’l-Menâr, Beyrut, 1993.
İbn Mace, Ebü Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, ef-Sunen, Beyrut, 1975.
1bn Manzür, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn Muhammed b. Mükrim, Lifânu’l—Arab, Beyrut, 997.
İbn Mâze el-Buhari, Mahmut b. Ahmed b. Abdülaziz b. Ömer, el—Mukitu’l—Burkânî, Beyrut, 2003.
İbn Nüceym, Zeynüddîn, Fetku’l—Gajîîr bî Şerki’l—Menar, Beyrut, 2001.
İbn Rüşd, Muhammed b. Ahmed el-Hafid, Bidayetu’l—Mu'çtekit ve Nı'kayetu’l-Mukmid, Beyrut, 1986.
İmam Malik, Muvatta, thk. M. Fuad Abdülbaki, Kahire, 1997.
İn’âm Fevval Ukkavî, el—Mu’cemu’l—Mufafsaljî Ulumi’l-Belağa, Beyrut, 2006.
İsmail Hakkı İzmirli, İlm-i Hllâf; İstanbul, 1330.
Kârâfî, Şihabuddin Ebu’l-Abbas, ez-Zakîrejî Furui’l-Malikıyye, Beyrut, 2001.
Kâsânî, Melikü’l-Ulemâ, Bedai’uî—Sanai’, Beyrut, tsz.
Keleş, Ekrem, “Hacda Kadınların Durumu”, Hac Organizafyanu Sempozyumu, Turkiye’de Hac Organizafyanu Sempozyumu, Ankara 2007.
Kermânî, Ebu Mansur, el—Mesalku' fi’l— Menasik, thk. Suud b. İbrahim, Beyrut, 2008.
Koca, Ferhat, İslam Hukuk Metadolajixinde Mm, İstanbul, 1996.
Koçak, Zeki İslam Hukuk Metodalojisinde Tearuzu Gidermedeîârcik Ya'ntemı' (Yayımlanmamış Doktara Tezı), Erzurum, 2004.
————————— “Örf, Adet ve Göreneğin Hukukî Değeri” adli tebliğin müzakeresi, Din ve Gelenek, İSAV, İstanbul, 2011.
Kudürî, Ebu’l-Hüseyn, et— Tacna, thk. Ali Cuma, Ahmed Sirac, Kahire, 2004.
Leknevî, Muhammed Emin, Kameru’l—Ekmar li Nuril—Envar Şerki’l-Menar, Beyrut, 1995.
Mâturidî, Ebu Mansur, İki/ilam EMA—512nm, thk. Fatma Yusuf el-Haymî, Beyrut, 2004
Mecelle-l' Ahkam—ı Adliyye, metni kontrol eden ve liügatçe hazirlayan, Ali Himmet Berki, Ankara, 1959.
Merdâvî, Alâuddîn Ebu’l-Hasan, el—İmaffî Marifatia—Rafiki mine’l-İhtilaf Beyrut, 1997.
Merğinânî, Burhanüddin Ebu’l-Hasen, el—Hı'daye Şer/Ju Bidayeti’l—Mübtedi, Beyrut, 1990.
Meşruz' Kanuni ’l—Akvaliğ-Şakszyye el—Muvakked, Komisyon, Beyrut, 1996.
Mevsrlî, Mamud b. Mevdud, el—İktz'yar li Tahlil-Muhtar, İstanbul, 1991.
Mewuatı'i’l—Fıkkıyye, Vezaratü’l-Evkâfve’ş-Şuunü’l İslamiyye, Kuveyt, 2006.
Meydânî, Abdülğani el-Ğanîmî, el— Lukabfî Şer/fl-Kitak, Beyrut, 2010.
Muhammed Ali Cuma, el-Hukmü’ş-Şer’iyyü inde’l-Usuliyyin, Kahire, 2006.
Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. Haccâc el-Kuşeyrî, el—Câmı'us—Salıik, Beyrut, 1995.
Najîzka Kanunu, Hazırlayan: Orhan Çeker, İstanbul, 1985.
Nesefî, Ebu’l-Berekat Hafızüddin, Kes/[ül-Esrıîr Şer/ıu’l—Musannı'jî ale’l-Menıîr, Beyrut, 1986.
Nevevî, Kitâbü’l—İzıîkfi Menüsıkı’l—Hacc ve’l— Umre (beraberinde Abdülfettah Huseyn el-Mekkî’nin, el—İfsıîk alâ Mesailı’l—İzalı), Mekke, 1995.
Nevevî, Mınkacü’t— Talihin, thk. M. Tahir Şaban, Beyrut,2005.
Nevevî, Muhyiddin Ebu Zekeriya, Kı'tabu’l—Meemü’, thk. M. Necip el-Muti, Kahire, 99 5.
Pala, Ali İhsan, İslam Hukukunda İhtiyat İlkesi, Ankara, 2009.
Râzî, Fahruddîn, el—Maksülfi İlmil— Usül, Beyrut, 1988.
Rıfat Fevzi, el—Haetü ve’l— Umre, Kahire, 1990.
Şadruşşehid, Ömer b. Abdülaziz, Şerku’l-Camı'iî—Sağı'r, Beyrut, 2006.
Sâlih Farfur, Medıîrikül—Hak el—İcmâ’ ve Mekâlıisulıu, Dımaşk, 2001.
San’anî, Muhammed b. İsmail, Sükülüİs—Selıîm Şerhu Bülüğu’l—Merâm, thk. Halil Memun, Beyrut, 1997.
Sava Paşa, İslam Hukuk Nazariyatı Hakkında Bir Etüt, trc. Baha Arıkan, İstanbul, tsz. Semerkandî, Tukfetu’l—Fukakıî, Beyrut, tsz.
Şerahsî,Şemüleimme Muhammed b. Ahmed, Usulüî—Seraksı', thk. Ebu’l-Vefa Afganî, Beyrut, tsz.
Şafiî, Muhammed b. İdris, el— Ümm, Beyrut, 1993.
Şahin, Osman, İslam Hukukunda Seferi/ık ve Hükümleri, Samsun,2009
Şâtıbî, Ebu İshak, el—Muuıîjîzkât, Dâru’l-Fikr, tsz.
Şelebi, Muhammed Mustafa, Akkamul—Üsrati fi’l-İslam Dıraseten Mukareneten, Beyrut, 1977.
Şevkânî, Muhammed Ali, İrsıîdu’l—Fukül, Beyrut, 1994.
Şibbir, Ahmed Osmânî, Fetku’l—Müllıı'm, Dımeşk, 2006.
Şirbînî, Muhammed Hatib, Muğnıl—Muktıîe, thk. İmad Zeki- Taha Abdurrauf, Kahire, tsz.
Şürün Bilâlî, Hasan b. İmad b. Ali el-Vefaî, Hasıyetü’ıl—Dürer, İstanbul, 1976.
Taftazani, Sadüddin, Şerku’l-Akaiıl’ı'n-Nesejîyeyye, Mektebetü’l-Ezher, 2000.
Tahânevî, Zafer Ahmed Osmânî, ’lâuİs—Sünen, Pakistan, 1415.
Tahir b. Aşur, Makâsı'ıluŞ—Şerııîtı’l—İslamı'yye, Umman, 2001.
Tirmizi, Ebu İsa, el—Camiuî—Sakı'lı, Beyrut, tsz.
Ünal, İsmail Hakkı, Ebu Hanife’nin Haılı's Anlayışı, Ankara, 1994.
Yaman, Ahmet, İslam Aile Hukuku, İstanbul, 2011.
Yavuz, Vehbi, “Seferilik Açısından Kadınlar”, Tebliğinin müzakeresi”, Seferilı'k ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Yaylalı, Davut, “Seferilik Hükümleri”, Seferilik ve Hükümleri, İSAV, İstanbul, 1997.
Yazır, Elmalılı, Hamdi Muhâmmed Hamdi “Donanma İanefz' Zekat Yerine Geçer mi?”, Meşrutiyetten Cumhuriyete Makaleler, haz. A. C. Köksal M. Kaya, İstanbul, 2011. 169—184
———————— “Mecelle—i Ahkam-z Adliyemize Rei/a Görülen Muakezeyi Müdajîıa” 137- 168.
————————— “Seferi/ik Baksi, 403—421.
————————— ,”Makale—ı' Mükimme”,75-8
————————— Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul, 1979.
Zebidî, Zeynuddîn, Ferid-l' Sarîh, trc. Kamil Miras, Ankara, 1991.
Zekiyüddin Şaban, Uculü’l-szki’l—İslamî, baskı yeri ve tarihi yok
Zemâhşerî, Ebu’l-Kasım, el—Keşşâf, Dâru’l-Fikr, 1977.
Zerka, Mustafa, Fetaua, Beyrut, 2001
Zeydan, Abdülkerim, el—Veeîzfî Usüll’l—Fıkk, lstanbul, tsz.

APA	KOÇAK Z (2013). İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. , 77 - 132.
Chicago	KOÇAK Zeki İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. (2013): 77 - 132.
MLA	KOÇAK Zeki İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. , 2013, ss.77 - 132.
AMA	KOÇAK Z İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. . 2013; 77 - 132.
Vancouver	KOÇAK Z İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. . 2013; 77 - 132.
IEEE	KOÇAK Z "İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ." , ss.77 - 132, 2013.
ISNAD	KOÇAK, Zeki. "İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ". (2013), 77-132.

APA	KOÇAK Z (2013). İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(39), 77 - 132.
Chicago	KOÇAK Zeki İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.39 (2013): 77 - 132.
MLA	KOÇAK Zeki İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.39, 2013, ss.77 - 132.
AMA	KOÇAK Z İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2013; 0(39): 77 - 132.
Vancouver	KOÇAK Z İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2013; 0(39): 77 - 132.
IEEE	KOÇAK Z "İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ." Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.77 - 132, 2013.
ISNAD	KOÇAK, Zeki. "İDDET BEKLEYEN VE YANINDA MAHREMİ OLMAYAN KADINLARIN SEFERE ÇIKMASI VE HACCA GİTMESİ". Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39 (2013), 77-132.