TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ
Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 62 Sayfa Aralığı: 69 - 94 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ
Öz: Tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi ülkemizin de belli dönemlerinde eğitim programları değişmiştir. Bu değişen eğitim programları içerisinde, sosyal bilgilerin yeri, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılarak araştırılmaya çalışılmıştır. Sözel dersler içerisinde temel ders olarak, günümüz ortaokul ve ilkokullarında okutulan derslerden biri de sosyal bilgiler dersidir. Genellikle araştırma kaynaklarında sosyal bilgiler dersinin tarihi gelişimi bir kısır döngü içerisinde kronolojik olarak verilmektedir. Bu verilen bilgiler içerisinde sosyal bilgiler dersi genel olarak kendi ile ilişkili diğer ders grupları dışında tutulmuştur. Ayrıca ders çizelgelerinin verilmemesi sosyal bilgiler dersinin diğer dersler ile ilişkilendirilmesine engel oluşturmaktadır. Bu çalışmada ise sosyal bilgiler dersi ile ilişkili ve ilişkisiz dersler; eğitim programları, ders çizelgesi ve ders saatleri ayrıntılı bir şekilde verilerek sosyal bilgiler dersinin programlarındaki gelişmeleri ayrıntılı olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Yine bu değerlendirmede, Tarih, Coğrafya, Yurttaşlık Bilgisi, Hayat Bilgisi, Müsahabat-ı Ahlâkiye ve Malûmat-ı Vataniyye, Toplum ve Ülke İncelemeleri, Vatandaşlık, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük derslerinin genel amaçları ve açıklamaları olabildiğince incelenmeye çalışılmıştır. 1968 ilkokul Programı'na kadar olan süreçte sosyal bilgiler dersi programlarda yer almadığı için ancak 1968 yılından sonraki süreç içinde sosyal bilgiler dersi ders çizelgeleri ile birlikte verilmiştir. Ayrıca ders çizelgeleri ve sosyal bilgiler ders grubu dışındaki dersler çizelgede verilerek ders saatleri ve ders yoğunlukları gibi etkenlerin araştırmacılar tarafından daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır
Anahtar Kelime: An Investigation of Social Studies Educational Programs in Turkey
Öz: Educational programs in our country have seen some changes in certain periods as those of every country in the world. The purpose of this study was to investigate the place of social studies among these changing educational programs by using the document analysis which is a qualitative research method. The social studies course is one of the courses taught at today's secondary and primary schools as the basic one among verbal courses. In general, the historical development of the social studies course has been mentioned in the sources of research in a chronological fashion within a vicious circle. Within this body of given information, the social studies course has been generally excluded from other interrelated course groups. The fact that the course schedules are not submitted constitutes an impediment for associating the social studies course with other courses. In this study, it was aimed to submit the courses associated and not associated with the social studies course, the educational programs, course schedules and course hours in detail and to evaluate the developments in the programs of the social studies course in detail. Another purpose in this evaluation was to investigate the general purposes and descriptions of the History, Geography, Civics, Life Science, Moral Education (Müsabahat-ı Ahlâkiye) and Citizenship (Malûmat- Vataniyye), Society and Country Examinations, Citizenship, and Turkish Republish Revolution History and Kemalism courses as much as possible. The social studies course has been presented with its course schedules only within the post-1968 period since it was not included in the social studies programs until the 1968 primary school program. It was also aimed that the factors such as course hours and course intensities could be better understood by the researchers, submitting the course schedules and other courses not included in the social studies course in the schedule
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 12 Yıllık Zorunlu Eğitime Yönelik Genelge, (b.t). 10 Haziran 2012, http://www.meb.gov.
- tr/haberler/2012/12YillikZorunluEgitimeYonelikGenelge.pdf.
- Arslan, M. (2000). Cumhuriyet dönemi ilköğretim programları ve belli başlı özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, Sayı. 146. Online, 11Aralık 2012. http://yayim.meb.gov. tr/dergiler/146/aslan.htm.
- Baysal, Z. N. (2005). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler programlarının felsefi temelleri.
- Tanrıöğen, A., (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi İçinde (58- 75). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
- Bilgili, A. S. (2009). Geçmişten günümüze sosyal bilimler ve sosyal bilgiler. Bilgili, A. S., (Ed.), Sosyal Bilgilerin Temelleri (2. Baskı) içinde ( 2-31). Ankara: Pegem Akademi.
- Binbaşıoğlu, C. (1995). Türkiye’de eğitim bilimleri tarihi (Araştırma- İnceleme Dizisi). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Cicioğlu, H. (1982). Türkiye Cumhuriyetinde ilk ve ortaöğretim (Tarihi Gelişimi). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Demircioğlu, İ. H. (2005). Sosyal Bilgiler öğretimi ve oluşturmacı yaklaşım. Tanrıöğen, A., (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (255- 279). İstanbul: Zafer Matbaacılık.
- Dündar, Ş. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğrenme ortamlarının yapılandırmacı özellikler açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Erden, M. (2004). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
- Fer, S. (2005). 1923 yılından günümüze cumhuriyet dönemi ilköğretim programları üzerine bir inceleme. Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, Mar- Gökmenoğlu, T. ve Eret, E. (2011). Eğitim programları ve öğretim anabilim dalı araştırma görevlilerinin bakış açısıyla Türkiye’de program geliştirme. 10(2), 667-681, 2011. Online 10 Ocak 2013. http://ilkogretim-online.org.tr.
- Gözütok, F. D. (2003). Türkiye’de program geliştirme çalışmaları. Milli Eğitim Dergisi, Sayı. 160, 44- 64.
- Güngördü, E. (2001). İlköğretimde Hayat Bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Nobel Yayınları.
- Gür, B. S., Özoğlu, M., Coşkun, İ. ve Görmez, M. (2012). 2012’de Eğitim. 12 Ocak 2014.
- http://file.setav.org/Files/Pdf/20130104114533_seta_analiz_2012egitim.pdf Gürkan, T. ve Gökçe, E. (1999). Türkiye’de ve çeşitli ülkelerde ilköğretim (Program- Öğ- renci- Öğretmen). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Kabapınar, Y. (2009). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi.Ankara: Maya Akademi.
- Kan, Ç. (2010). A.B.D ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı. 2, 663-672.
- Keskin, Y. (2002). II. Meşrutiyet’ten günümüze kadar uygulanmış olan sosyal bilgiler öğ- retim programlarının analizi ve karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Keskin, Y. (2012). Türkiye’de 1970’li yıllardan günümüze kadar yayınlanmış ilkokul, ortaokul ve İlköğretim Okulu programlarında yer alan tarih dersi konularının dönemlere Göre İncelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 2012, 4(2), 442-461. Online 25 Şubat 2013.
- http://www.iojes.net//userfiles/Article/IOJES_681.pdf Kültür Bakanlığı Dergisi (1997). Sayı, (20- 1). Milli Eğitim Bakanlığı (1948). İlkokul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Milli Eğitim Bakanlığı (1968). İlkokul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Milli Eğitim Bakanlığı (1974). Tebliğler Dergisi IX. Şûra özel sayısı, 37 (1788). İstanbul:
- Milli Eğitim Basımevi.
- Milli Eğitim Bakanlığı (1985). Tebliğler Dergisi, 48 (2195).
- Milli Eğitim Bakanlığı (1990). Tebliğler Dergisi, 53 (2315).
- Milli Eğitim Bakanlığı (1993). Tebliğler Dergisi, 56 (2381).
- Milli Eğitim Bakanlığı (1998). Tebliğler Dergisi, 61 (2487).
- Milli Eğitim Bakanlığı (1998a). Tebliğler Dergisi, 61 (2484).
- Milli Eğitim Bakanlığı (1998b). Tebliğler Dergisi, 61 (2492).
- Milli Eğitim Bakanlığı (2005). Tebliğler Dergisi, 68 (2575).
- Milli Eğitim Bakanlığı (2010). Tebliğler Dergisi, 73 (2637).
- Nas, R. (2000). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
- Öztürk, C. (2007). Küreselleşme ve bilgi çağında sosyal bilgiler öğretimi. Oktay, A. ve Unutkan, Ö. P., (Ed.), İlköğretimde Alan Öğretimi içinde (101- 142). İstanbul: Morpa Yayınları.
- Öztürk, C. (2008). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. Öztürk, C., (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (1- 31). Ankara: Pegem Akademi.
- Öztürk, C. ve Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. Öztürk, C., (Ed.), Farklı Ülkelerin Sosyal Bilgiler Öğretim Programları içinde (1- 41). Ankara: Pegem Akademi.
- Resmi Gazete, (1997). T.C. Resmi Gazete, 18 Ağustos, (23084).
- Resmi Gazete, (2012). T.C. Resmi Gazete, 11 Nisan 2012, (28261). Sönmez, V. (1998). Sosyal Bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncı- lık.
- Taştan, Ş. (2009). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin yapılandırmacı düşünme stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tekışık, H. H. (1992). İlköğretim okullarında program geliştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı. 8, 351- 362. Online 05 Mayıs 2014. http://www. efdergi.hacettepe.edu.tr/ 19928H%C3%9CSEY%C4%B0N%20H%C3%9CSN %C3%9C%20TEKI%C5%9EIK.pdf
- Tertemiz, N. (2000). Cumhuriyet döneminde ilköğretim. Tazebay, A., (Ed.), İlköğretim Programları ve Gelişmeler (Program Geliştirme İlke ve Teknikleri Açısından Değerlendirilmesi) içinde (27- 124). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Ulusoy, K. (2009). Yenilenen Sosyal Bilgiler programında tarih öğretimi. Turan, R., Sünbül, A. M. ve Akdağ, H., (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar- I içinde (299- 321), Ankara: Pagem Akademi.
- Ünal, F. ve Ünal, M. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretim programları (1924-2005) ve Ders Kitaplarında (2005-2010) Harita Okuma Becerisi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı. 174, 165- 183.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
| APA | ÇATAK M (2015). TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. , 69 - 94. |
| Chicago | ÇATAK MUZAFFER TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. (2015): 69 - 94. |
| MLA | ÇATAK MUZAFFER TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. , 2015, ss.69 - 94. |
| AMA | ÇATAK M TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. . 2015; 69 - 94. |
| Vancouver | ÇATAK M TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. . 2015; 69 - 94. |
| IEEE | ÇATAK M "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ." , ss.69 - 94, 2015. |
| ISNAD | ÇATAK, MUZAFFER. "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ". (2015), 69-94. |
| APA | ÇATAK M (2015). TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(62), 69 - 94. |
| Chicago | ÇATAK MUZAFFER TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.62 (2015): 69 - 94. |
| MLA | ÇATAK MUZAFFER TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.62, 2015, ss.69 - 94. |
| AMA | ÇATAK M TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2015; 0(62): 69 - 94. |
| Vancouver | ÇATAK M TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2015; 0(62): 69 - 94. |
| IEEE | ÇATAK M "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.69 - 94, 2015. |
| ISNAD | ÇATAK, MUZAFFER. "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİM PROGRAMLARININ İNCELENMESİ". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 62 (2015), 69-94. |
