Yıl: 2012 Cilt: 7 Sayı: 3 b Sayfa Aralığı: 2795 - 2813 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ

Öz:
Örgütsel bağlılık, öğretmenlerin gerektirecek maddi manevi duygunun kendilerinde bulunmasıdır. Kültürel liderlik de okul müdürünün okula öğretmenleri bağlı hale getirecek yeni ve etkileyici eylemlerde bulunmasıdır. Örgütsel kültür kurumun başarılı veya başarısız olmasında önemli bir faktördür. Yöneticilerin kültürel liderlik özelliklerini daha fazla taşımasıyla okulların başarısı da daha fazla olacaktır. Kurumların daha başarılı olabilmesi için iyi eğitilmiş, profesyonel ve kültürel liderlik rollerinin sergileyebilen liderlere ihtiyaç vardır. Bu çalışma okul müdürlerinin kültürel liderlik rollerinin, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyi üzerine etkisini incelenmiştir. Ayrıca çalışmada cinsiyet, görev, hizmet yılı, eğitim durumu ve okul türü değişkenlerinin, katılımcıların örgütsel bağlılık düzeyi ve kültürel liderlikle ilgili görüşlerine etkisi incelenmiştir. Örneklem olarak Afyonkarahisar Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki okul müdürleri, okul müdür yardımcıları ve öğretmenler ele alınmıştır. Ölçeğin birinci bölümünde demografik bilgiler sorulurken, ikinci bölümünde daha önceden güvenirliliği ve geçerliliği test edilen ve 18 maddeden oluşan "Örgütsel Bağlılık Anketi" (Organizational Commitment Questionnaire) (Allen & Meyer, 1991; akt. Demirkıran, 2004) kullanılmıştır. Ölçeğin 3. bölümünde ise yine daha önceden güvenirliliği ve geçerliliği test edilen ve 21 maddeden oluşan "Kültürel Liderlik Anketi" (Yıldırım, 2001) yer almaktadır. Araştırma verilerinin analiz edilmesinde t testi, anova ve kanonik korelasyon analiz testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyinin artırılmasında okul yöneticisinin kültürel liderlik rollerinin etkili olduğu görülmektedir. Bir diğer ifadeyle, kültürel liderlikle örgütsel bağlılık arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur
Anahtar Kelime:

THE EFFECTS OF SCHOOL ADMINISTRATORS’ CULTURAL LEADERSHIP ROLES ON ORGANIZATIONAL COMMITMENT LEVEL OF TEACHERS

Öz:
Organizational commitment is having the material and spiritual feeling which requires being present at school. Furthermore cultural leadership is school director’s new and effective actions which will make teachers committed to school. Organizational culture is an important factor for the organization to be successful or not. When the school administrators have cultural leadership characteristics more, the success of schools is also going to increase. In order to have more successful organizations there is a need for the leaders who are well educated, professional and who can present cultural leadership roles. The purpose of this study is examined “The effects of school administrators’ cultural leadership roles on organizational commitment level of teachers”. Furthermore, the effects of variables, such as gender, marital status, position at school, year of service, graduation, educational status and type of school institution, on participators were examined. The population and sample of the study is comprised of teachers, administrator assistants and administrators of schools in Afyonkarahisar. In the first part of the scale delivered to the participants personal demographic information is requested. In the second part of the scale “Organizational Commitment Questionnaire” (Allen & Meyer, 1991) consisting 18 items whose reliability and validity tested beforehand is used. Moreover in the third part of the scale “Cultural Leadership Questionnaire” (Değirmenci, 2006; Yıldırım, 2001) having 21 items whose reliability and validity tested beforehand is used.For analyzing the data; t test, anova and kanonik correlation analyze test are used. When it comes to the results of the research it can be concluded that the cultural leadership roles of school administrators are effective on the level of teachers’ organizational commitment. In other words a positive relation is found between cultural leadership and organizational commitment
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALLEN, N. J., & MEYER, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affectice, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
  • ALLEN N.J., & MEYER, J. P. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resources Management Review.
  • BALAY, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerle örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • BALOĞLU, N. ve KARADAĞ, E. (2009). Ruhsal liderlik üzerine teorik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (58), 165-190.
  • BASHIR, S., & RAMAY, M. I. (2008). Determinants of organizational commitment a study of ınformational technology professionals in Pakistan. Dissertation thesis, Jınnah University, Islamabad.
  • BAġARAN, Ġ. E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
  • BAġYĠĞĠT, A. (2006). Örgütsel iletişimin örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
  • BOLAT, O. Ġ. ve BOLAT, T. (2008). Otel iĢletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaĢlık davranıĢı iliĢkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75–94.
  • BOYLU, Y., PELĠT, E. ve GÜÇER, E. (2007). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araĢtırma. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44 (511).
  • BROWN, B. (2003). Employees’ organizational commitment and their perceptions of supervisors’ relation-oriented and task-oriented leadership behaviours. Dissertation thesis, Virginia Polytechnic Instıtute and State University, Virginia.
  • CEMALOĞLU, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değiĢkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 73-112.
  • ÇAKIR, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ve okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Ġstanbul.
  • ÇELĠK, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • DEĞĠRMENCĠ, S. (2006). Lise yöneticilerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin iş doyumuna etkisi. Yüksek lisans tezi, Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
  • DEMĠRKIRAN, T. (2004). Özel öğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş tatminleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki incelemesi. YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul.
  • DĠLEK, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Ġzmit.
  • DOĞAN, A. (2008). İlköğretim kurumlarında örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • ERDOĞAN, Ġ. (2002). Eğitimde değişim yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • FRAENKEL, J. R., & WALLEN, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. New york: Third Edition.
  • GÜRPINAR, G. (2005). Örgütsel adalet, örgütsel bağlılık, alt-üst ilişkileri, işten ayrılma niyeti ve bu faktörler arasındaki ilişki: Deneysel bir çalışma. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Ġstanbul.
  • HALLINGER, P., & LEITHWOOD, K. (1996). Culture and educational administrational. Journal of Educational Administration, 34 (5).
  • KWINDA, N. A. (2002). The instructional leadership role of the school principal in Thohoyandou.
  • Dissertation Thesis, University of South Africa, South Africa.
  • KOTTKAMP, R. B. (1984). The principal as cultural leader planning changing. 15, (3).
  • MOWDAY, R. T., PORTER, L. W., & STEERS, R. M. (1979). Employee-organization linkages: the psycology of commitment. New York: Absenteeism and Turnover, Academic Press.
  • O‟REILLY, C. (1995). Psychological dimensions of organizational behaviour: Corporations, culture and commitment motivation and social control in organizations. New Jersey: Prentice Hall.
  • ÖZCAN, O. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel özdeşim, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının demografik özelliklere göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Ġstanbul.
  • ÖZDEMĠR, A. (2006). Okul kültürünün oluĢturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlemlenen davranıĢlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 411-433.
  • ÖZDEMĠR, S. (1995). Eğitimde verimlilik ve toplam kalite yönetimi. Eğitim Yönetimi, 3, 378-388.
  • ÖZKAN, Y. (2005). Örgütsel sosyalleşme sürecinin öğretmenlerin örgüte bağlılıklarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • ÖZTÜRK, P. (2008). İstanbul’daki sağlık sektörü kurumlarındaki örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul.
  • PIRALI, J. (2007). The ınfluence of job satisfaction, organizational commitment and perceptions of organizational justice on organizational citizenship behaviour in turkish education sector. Published thesis, Middle East Technical University, Ankara.
  • SCHEIN, E. H. ( 1985). Organizational culture and leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
  • SERGIOVANNI, T. J, & STARRAT, R. J. (1988). Supervision human perspectives. Mcgrawhill Inc.
  • SHIRBAGI, N. (2007). Exploring organizational commitment and leadership frames within Indian and Iranian higher education ınstitutions. Bulletin of Educational Research, 29 (1), 17-32.
  • STUP, R. (2006). Human research managent and dairy employee organizational commitment: Special research report. Pennsylvania: Pennsylvania State University.
  • SÖNMEZ, N. (2008). Ortaöğretim okul yöneticilerinin kültürel liderlik rollerinin değişime olan direnç üzerindeki etkileri. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Ġstanbul.
  • TUHAOĞLU, F. ve GEDĠKOĞLU, T. (2009). Ġlköğretim okul müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (58), 274-298.
  • TERZĠ, A. R. ve KURT, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığa etkisi. (http/www.yayim.meb.gov.tr. adresinden Mayıs 2010 tarihinde indirilmiĢtir)
  • TESKE, P. E., & SCHNEĠDER, M. (1999). The importance of leadership: The role of school principals. New York: Thepricewaterhousecoopers Endowment for The Business of Government.
  • TĠRYAKĠ, T. (2005). Örgütsel kültürün örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
  • TOPRAKÇI, E. (2002). Sınıf örgütünün yönetimi (Birinci Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
  • UYGUÇ, N. ve ÇIMRIN, D. (2004). Dokuz Eylül Üniversitesi AraĢtırma Ve Uygulama Hastanesi Merkez Laboratuarı çalıĢanlarının örgüte bağlılıklarını ve iĢten ayrılma niyetini etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19,(11) 91-99.
  • YÜKSEL, Y. A. (1993). Study on the relationship between organizational climate and organizational commitment. YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi.
  • YILDIRIM, B. (2001). Okul yöneticilerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin iş doyumuna ve meslek ahlakına etkisi. YayımlanmamıĢ doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • YUKL, G. (2008). How leaders ınfluence organizational effectiveness. The Leadership Quarterly, 19, 708-722.
  • ZAIN & GILL (1999). A pyschometric assessment of the Malay version of Allen and Meyer‟s organizational commitment measure. Malaysian Management Review.
  • ZEYREK, A. O. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı 2005 öğretmenlik kariyer basamağı yükselme sınavında öğretmenlerin başarı durumları ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Ġstanbul.
  • WASTI, S.A., (2000). Örgütsel bağlılığı belirleyen evrensel ve kültürel etmenler: türk kültürüne bir bakıĢ. Ġçnde, Z. Aycan (Ed.). Akademisyen ve profesyonellerin bakış açısıyla türkiye’de yönetim, liderlik ve insan kaynakları uygulamaları (ss. 201-224). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
APA YÖRÜK S, SAĞBAN Ş (2012). OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. , 2795 - 2813.
Chicago YÖRÜK Sinan,SAĞBAN Şöhret OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. (2012): 2795 - 2813.
MLA YÖRÜK Sinan,SAĞBAN Şöhret OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. , 2012, ss.2795 - 2813.
AMA YÖRÜK S,SAĞBAN Ş OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. . 2012; 2795 - 2813.
Vancouver YÖRÜK S,SAĞBAN Ş OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. . 2012; 2795 - 2813.
IEEE YÖRÜK S,SAĞBAN Ş "OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ." , ss.2795 - 2813, 2012.
ISNAD YÖRÜK, Sinan - SAĞBAN, Şöhret. "OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ". (2012), 2795-2813.
APA YÖRÜK S, SAĞBAN Ş (2012). OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik), 7(3 b), 2795 - 2813.
Chicago YÖRÜK Sinan,SAĞBAN Şöhret OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik) 7, no.3 b (2012): 2795 - 2813.
MLA YÖRÜK Sinan,SAĞBAN Şöhret OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.7, no.3 b, 2012, ss.2795 - 2813.
AMA YÖRÜK S,SAĞBAN Ş OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik). 2012; 7(3 b): 2795 - 2813.
Vancouver YÖRÜK S,SAĞBAN Ş OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik). 2012; 7(3 b): 2795 - 2813.
IEEE YÖRÜK S,SAĞBAN Ş "OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ." Turkish Studies (Elektronik), 7, ss.2795 - 2813, 2012.
ISNAD YÖRÜK, Sinan - SAĞBAN, Şöhret. "OKUL MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK ROLLERİNİN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYİNE ETKİSİ". Turkish Studies (Elektronik) 7/3 b (2012), 2795-2813.