Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

BARUT, YASAR; BAŞOL, Gülşah; GENÇ, Ahmet

Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Yaşar BARUT, (Yrd. Doç. Dr., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, Samsun)

Gülşah BAŞOL (Doç. Dr., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ABD, Tokat)

Anadolu Psikiyatri Dergisi

7 1

Yıl: 2017 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 43 - 50 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Öz:

Amaç: Bu araştırma Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeğinin (RBÖ) Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Çalışmaya 551 üniversite öğrencisi katılmıştır. Yaş ortalaması 21.7 olan katılımcıların %62'sini kadınlar, %38'ini erkekler oluşturmuştur. Ölçeğin dilsel eşdeğerlilik çalışmaları tamamlandıktan sonra geçerlilik ve güvenilirlik analizlerine geçilmiştir. Yapı geçerliği için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi, güvenirlik için Cronbach alfa iç tutarlılık katsayılarından yararlanılmıştır. Ayrıca ölçeğin düzeltilmiş madde-toplam korelasyonları ve %27'lik alt-üst grup ortalamaları arasındaki farklar incelenmiştir. Bulgular: Açımlayıcı faktör analizleri sonrasında ölçeğin özgün formundan farklı olarak toplam varyansın %57'sini açıklayan ve 28 maddeden oluşan 7 faktörlü yapı elde edilmiştir. Maddelerin faktör yüklerinin 0.34-0.92 arasında değiştiği görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizinden elde edilen sonuçlar açımlayıcı faktör analizi sonrası ortaya çıkan yapıyı doğrulamıştır (?2=697.70; ?2/sd=2.17; RMSEA=0.059; SRMR=0.064; CFI=0.96; GFI=0.93; AGFI= 0.89; NNFI=0.92). Ölçeğin güvenilirlik analizlerinden elde edilen Cronbach alfa iç tutarlılık katsayılarının 0.73-0.82 arasında değiştiği görülmüştür. Ölçeğin düzeltilmiş madde-toplam korelasyonlarının 0.31-0.77 arasında sıralandığı ve %27'lik alt-üst grup ortalamaları arasındaki farkların anlamlı olduğu bulunmuştur. Sonuç: Analizler sonrası elde edilen sonuçlara dayanarak RBÖ'nün bireylerin rüyalarındaki bilinçlilik düzeyinin ölçülmesinde kullanılabilecek, iyi psikometrik özelliklere sahip geçerli ve güvenilir bir araç olduğu değerlendirilmiştir. RBÖ'nün kullanıldığı gelecek araştırmalar ölçeğin ölçme gücüne katkı sağlaması bakımından önemlidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Validity and reliability for the Turkish adaptation of the Consciousness in Dream Scale

Öz:

Objective: The aim of this research is to adapt the Consciousness in Dreams Scale (RBÖ) to Turkish and to examine its psychometic properties. Methods: Five hundred and fifty-one university students participated in the study. The average age of the participants is 21.7; 62% of participants were women, and 38% were men. After the scale bilingual equivalence is completed, the validity and reliability analysis are checked. The exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis are used for the construct validity and Cronbach's alpha coefficient is utilized for internal consistency reliability. Also corrected-item total correlations and according to t test results differences between each item's means of upper-lower %27 points were analyzed. Results: In the exploratory factor analysis of the scale, unlike the original form, a 7 factor structure was obtained that explains the 57% of the total variance and consists 28 items. The factor loads were found to vary between 0.34 and 0.92. Confirmatory factor analysis results confirmed the structure that was obtained after exploratory factor analysis (?2=697.70; ?/sd=2.17; RMSEA=0.059; SRMR=0.064; CFI=0.96; GFI=0.93; AGFI=0.89; NNFI=0.92). The internal consistency coefficient Cronbach that derived from the reliability analysis of the scale has ranged between 0.73 and 0.82. Corrected item-total correlations ranged 0.31 to 0.77 and according to t test results differences between item's means of upper-lower 27% points were significant. Conclusion: Based on the results obtained after analysis, RBÖ is a valid and reliable that can be used to measure a person's level of consciousness in dreams. Never theless, further studies that will use RBÖ are important for its measurement force.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Hobson JA. The Dreaming Brain. New York: Basic Books, 1988.
2. Purcell S, Moffitt A, Hoffmann R. Waking, dreaming and self-regulation. A Moffitt, M Kramer, R Hoffmann (Eds.), The Functions of Dreaming, Albany, State University of New York Press, 1993, p.197-260.
3. Foulkes D. Dreaming and consciousness. European Journal of Cognitive Pyschology 1990; 2(1):39-55.
4. Revonsuo A. Inner Presence: Consciousness as a Biological Phenomenon. Cambridge: MIT Press, 2006.
5. Cicogna P, Bosinelli M. Consciousness during dreams. Conscious Cogn 2001; 10:26-41.
6. Windt JM, Noreika V. How to integrate dreaming into a general theory of consciousness - a critical review of existing positions and suggestions for the future research. Conscious Cogn 2011; 20:1091-1107.
7. Hobson JA. How the braing goes out of its mind. Endeavour 1996; 20:86-89.
8. Hobson JA, Voss U. Lucid dreaming and the bimodality of consciousness. E Perry, D Collerton, FEN LeBeau, H Ashton (Eds.), Towards New Horizons in Consciousness Research from the Boundaries of the Brain, Amsterdam: John Benjamins, 2010, p.155-165.
9. Kahan TL, LaBerge S. Lucid dreaming as metacognition: implications for cognitive science. Conscious Cogn 2004; 3:246-264.
10. LaBerge S. Lucid dreaming: psychophysiology studies of consciousness during REM sleep. R Bootzin, J Kihlstrom, D Schacter (ed), Sleep and Cognition, Washington: American Psychological Association, 1990, p.109-126.
11. Schredl M, Erlacher D. Frequency of lucid dreaming in a representative German sample. Percept Mot Skills 2011; 112(1):104-108.
12. Brooks JE, Vogelsong JA. The Conscious Exploration of Dreaming. Discovering How We Create and Control Our Dreams. Bloomington: First Books Library, 1999.
13. Voss U. Measuring consciousness in dreams: the lucidity and consciousness in dream scale. Conscious Cogn 2013; 22:8-21.
14. Şencan H. Sosyal Ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2005.
15. Büyüköztürk Ş. Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2004.
16. Pallant J. SPSS Survival Manual. Buckingham: Open University Press, 2003.
17. Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn & Bacon, 2001
18. Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel, 2002.
19. Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Sekizinci Baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık, 2007.

APA	GENÇ A, BARUT Y, BAŞOL G (2017). Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. , 43 - 50.
Chicago	GENÇ Ahmet,BARUT YASAR,BAŞOL Gülşah Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. (2017): 43 - 50.
MLA	GENÇ Ahmet,BARUT YASAR,BAŞOL Gülşah Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. , 2017, ss.43 - 50.
AMA	GENÇ A,BARUT Y,BAŞOL G Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. . 2017; 43 - 50.
Vancouver	GENÇ A,BARUT Y,BAŞOL G Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. . 2017; 43 - 50.
IEEE	GENÇ A,BARUT Y,BAŞOL G "Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması." , ss.43 - 50, 2017.
ISNAD	GENÇ, Ahmet vd. "Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması". (2017), 43-50.

APA	GENÇ A, BARUT Y, BAŞOL G (2017). Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1), 43 - 50.
Chicago	GENÇ Ahmet,BARUT YASAR,BAŞOL Gülşah Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 18, no.1 (2017): 43 - 50.
MLA	GENÇ Ahmet,BARUT YASAR,BAŞOL Gülşah Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.18, no.1, 2017, ss.43 - 50.
AMA	GENÇ A,BARUT Y,BAŞOL G Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2017; 18(1): 43 - 50.
Vancouver	GENÇ A,BARUT Y,BAŞOL G Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2017; 18(1): 43 - 50.
IEEE	GENÇ A,BARUT Y,BAŞOL G "Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18, ss.43 - 50, 2017.
ISNAD	GENÇ, Ahmet vd. "Rüyalarda Bilinçlilik Ölçeği Türkçe uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması". Anadolu Psikiyatri Dergisi 18/1 (2017), 43-50.