Yıl: 2013 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 499 - 513 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*

Öz:
Anonim halk şiiri türlerinden biri olan ninniler, çocukları uyutmak, ağladıklarında susturmak, rahatlatmak için genellikle anneler tarafından söylenen ezgili sözlerdir. Bugüne kadar ninni türünü tanımlayan, biçim ve içerik özelliklerini ortaya koyan, sınıflandıran, örneklerini tanıtan pek çok çalışma yapılmıştır. Bununla birlikte türün icra edildiği ortamı göz önünde bulundurarak fonksiyonel özelliklerini ele alan çalışmalar ise oldukça yetersizdir. Bu tarz çalışmaların, türlerin farklı özelliklerinin de ortaya çıkartılmasında yardımcı olacağı bir gerçektir. Geçmişten günümüze kültürümüzde mevcut olan ninniler, ilk bakışta söylenmesi kolay, basit, kısa türler gibi görünmektedir. Oysaki ninniler işlevleri bakımından incelendiğinde bunların çocuğu sakinleştiren, anne ile bebek arasındaki iletişimi ve uyumu kuvvetlendiren, çocuğa kazandırılmak istenen birtakım değerlerle ilgili ilk mesajları içeren, ayrıca annenin günlük yaşamda ifade edemediği duygu ve düşüncelerini sergileyen derin anlamlı ürünler olduğu görülmektedir. Dolayısıyla ninniler, hem çocuk gelişimi üzerindeki olumlu etkileri hem de annenin ya da ninnileri söyleyen diğer kadınların iç dünyasını yansıtması açısından mutlaka üzerinde durulmalıdır. Bu düşünceden hareketle makalemizde ninniler, işlevsel halkbilimi yöntemiyle ele alınıp incelenmiştir. Bugüne kadar yazıya aktarılmış örnek metinlerden yola çıkılarak söz konusu türün "çocuk", "anne", dolayısıyla "aile ve toplum" üzerindeki etkileri açıklanmıştır. Tüm bu özelliklerinden yola çıkılarak ninnilerin aile ve toplum yaşamındaki önemi belirlenmeye çalışılmıştır. İncelemelerimiz sonucunda ise ninnilerin kültürel değerlerimizin korunup aktarılması bağlamında okul öncesi çocuk eğitiminde mutlaka kullanılması gerektiği, ayrıca "anne-çocuk" ve "anne-toplum" ilişkisinin belirlenmesinde araştırmacılara yardımcı olacağı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

Öz:
,,Ninni"s, which is one of anonymous folk poetry, are formed melodic words which is usually used by mothers to get them sleep, when they cry to make them silence and calm. There have been so many studies which is categorized, acquaint and describe type of lullaby so far. However the studies which consider the environment in which it is performed and the studies that it is approached with functional properties are not satisfied at all. It is a fact that the functional studies would be helpful to detect variety of the types. Prima facie, lullabies which we have in our culture from past to present seem such a short type, simple and so easy to sing. Whereas, when lullabies are analyzed in terms of functions, it has been shown that lullabies make kids calm, it makes strong connection and harmony between mother and kids, it has first message which has values to be gained, and also it is profound products which exhibit feeling and thoughts that cannot be expressed by mothers in their daily life. So, lullabies are product should be emphasized to both reflect inside mother or whoever sing lullabies and positive effects on children"s development. Act on this belief, lullabies have been examined with functional folklore method in this article. It has been clarified on its reflection to ,,child", ,,mother" also ,,family and society" with simple text which is wrote down. It has been tried to determine how important lullabies are on family and social life with whole its features. Result of research, though, it has been identified that lullabies exactly should be used on early childhood education through protect and hand down our culture and it would be helpful for researchers to determine relation of ,,mother-society" and ,,mother-child".
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALPTEK?N, Ali Berat (1990), "Ninni", Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.VII, ?stanbul: Dergâh Yayınları, s.63-65.
  • ARTUN, Erman (2012), Türk Halk Edebiyatına Giriş, 7.b., Adana: Karahan Kitabevi.
  • ÇELEB?OĞLU, Amil (1995), Türk Ninniler Hazînesi, ?stanbul: Kitabevi Yayınları.
  • DEM?R, Necati; Fikriye Demir (2010), Türk Ninnileri, Ankara: Sarkaç Yayınları.
  • Divanü Lügat'it-Türk Tercümesi (1999), C.III, 4.b., Çev. Besim Atalay, Ankara: TDK Yayınlaı.
  • ELÇ?N, ?ükrü (1986), Halk Edebiyatına Giriş, 2.b., Ankara: KTB Yayınları.
  • GÜNGÖR, M. Nasıh (1944), Kastamonu Ninnileri, Kastamonu: Kral Matbaası.
  • Kar?ıla?tırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I (1991), Ankara: KB Yayınları.
  • KAYA, Doğan (1999), Anonim Halk Şiiri, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • KOZ, M. Sabri (2005), Her Güne Bir Ninni, ?stanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • KUNO?, ?gnats (1341), Halk Edebiyâtı Numûneleri: Türkçe Ninniler, ?stanbul: Orhâniye Matbaası.
  • KÚNOS, Ignác (2013), Türkçe Ninniler, Yay. Haz. Nilgün Çıblak Co?kun, Ankara: Otorite Yayınları.
  • SAKAOĞLU, Saim (2004), Karacaoğlan, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • ?APOLYO, Enver Behnan (1938), Halk Ninnileri, ?stanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi.
  • ??M?EK, Esma (1989), "Çukurova (Kadirli-Kozan) Ninnileri Üzerine Bazı Dü?ünceler", Millî Folklor, Y.1, C.1, S.2, s.18-19.
  • Tahsin Nahit (1932), Türküler-Maniler-Ninniler, Kastamonu.
  • UNGAN, Suat (2009), İşlevsel Yönleriyle Ninniler, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
APA YAKLAŞIM T, ÇIBLAK COŞKUN N (2013). TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. , 499 - 513.
Chicago YAKLAŞIM TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL,ÇIBLAK COŞKUN NİLGÜN TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. (2013): 499 - 513.
MLA YAKLAŞIM TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL,ÇIBLAK COŞKUN NİLGÜN TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. , 2013, ss.499 - 513.
AMA YAKLAŞIM T,ÇIBLAK COŞKUN N TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. . 2013; 499 - 513.
Vancouver YAKLAŞIM T,ÇIBLAK COŞKUN N TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. . 2013; 499 - 513.
IEEE YAKLAŞIM T,ÇIBLAK COŞKUN N "TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*." , ss.499 - 513, 2013.
ISNAD YAKLAŞIM, TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL - ÇIBLAK COŞKUN, NİLGÜN. "TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*". (2013), 499-513.
APA YAKLAŞIM T, ÇIBLAK COŞKUN N (2013). TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. Turkish Studies (Elektronik), 8(4), 499 - 513.
Chicago YAKLAŞIM TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL,ÇIBLAK COŞKUN NİLGÜN TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. Turkish Studies (Elektronik) 8, no.4 (2013): 499 - 513.
MLA YAKLAŞIM TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL,ÇIBLAK COŞKUN NİLGÜN TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. Turkish Studies (Elektronik), vol.8, no.4, 2013, ss.499 - 513.
AMA YAKLAŞIM T,ÇIBLAK COŞKUN N TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. Turkish Studies (Elektronik). 2013; 8(4): 499 - 513.
Vancouver YAKLAŞIM T,ÇIBLAK COŞKUN N TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*. Turkish Studies (Elektronik). 2013; 8(4): 499 - 513.
IEEE YAKLAŞIM T,ÇIBLAK COŞKUN N "TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*." Turkish Studies (Elektronik), 8, ss.499 - 513, 2013.
ISNAD YAKLAŞIM, TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL - ÇIBLAK COŞKUN, NİLGÜN. "TÜRK NİNNİLERİNE İŞLEVSEL YAKLAŞIM*". Turkish Studies (Elektronik) 8/4 (2013), 499-513.