TY - JOUR TI - Jojoba (Simmondsia chinensis Link. Schneider) ve Türkiye'de yetiştirilebilme olanakları III. Jojoba yağı, kullanım alanları ve ekonomik önemi AB - Jojoba yağının kullanımıyla ilgili kayıtlarda, bu yağı ilk önce Apacı ve Papağa kızılderililerinin çok değişik amaçlarla kullandıkları belirtilmektedir. Jojoba yağı, jojoba tohumlarından elde edilen ana üründür. Kimyasal yapı bakımından diğer bitkisel yağlardan farklıdır ve wax olarak isimlendirilen sıvı mum şeklindedir. Diğer bütün bitkilerin tohumlarından elde edilen yağlar trigliserittir. Jojoba ve balina yağı gibi rnumsu yağlar ise mum esterleridir. Jojoba tohumlarmdaki yağ oranı % 45-60 arasında değişmektedir. Temiz ve doymamış jojoba yağı presle ya da solvent ekstraksiyon metodu ile pamuk yağı, soya veya mısır yağı gibi çıkarılabilir. Yapısı lokasyon, toprak tipi, yağış ve yükseklikler arasında farklılık göstermemekledir. Aynı zamanda yağın kompozisyonu tohumların olgunlaşması veya depolanması sırasında da değişmez. Hasat edildikten 25 yıl sonra dahi tohumların yağ-ester kompozisyonu değişmemektedir. Jojoba yağı kullanımı öncelikle yağlama ve deri endüstrisinde başlamış ve bu konuyla ilgili pekçok araştırma yapılmıştır. Diğer potansiyel kullanım alanlarının başında kozmetik ve ilaç endüstrjsi gelmektedir ki bu alanlardaki kullanımında büyük artışlar beklenmektedir. Jojoba yağı, dezenfektanlar, deterjanlar, kayganlaştırıcılar, kurutucular, emülsiyon yapıcılar,' reçineler, koruyucu kaplayıcılar, sürtünmeyi önleyiciler, güneş kremleri gibi birçok maddenin hazırlanmasında kullanılmaktadır. Ayrıca, hidrojenize edilerek mobilya, yer, ayakkabı ve otomobil cilalarında kullanılmak üzere üretilen sert beyaz mumların yapımında da kullanılmaktadır. Jojoba üretiminde maliyeti yükselten en önemli unsurlardan biri .hasat masraflarıdır. Haşatın genel olarak elle yapılması özellikle işçi ücretlerinin yüksek olduğu ülkelerde hasat masraflarının dolayısıyla üretim maliyetini artırmaktadır. AU - Ayanoğlu, Filiz PY - 2001 JO - ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi VL - 11 IS - 1 SN - 1300-0225 SP - 103 EP - 112 DB - TRDizin UR - http://search/yayin/detay/26866 ER -