Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 597 - 617 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI

Öz:
Devletler için her dönem insan kaynaklarının ve malî imkânların tespiti büyük önem taşımıştır. Osmanlı Devleti de daha kuruluş döneminden itibaren gerçekleştirdiği bütün fetih hareketlerinde, iç ve dış politikalarında hatta uyguladığı iskân siyasetinde bu iki unsuru her zaman göz önünde bulundurmuştur. İç kaynaklardan azamî ölçüde yararlanmak amacıyla nüfus, arazi ve vergi tahriri yapmıştır. XVI. yüzyıldan itibaren yeni fethedilen yerlerin dışında devletin bütününü ilgilendiren geniş tahrirler yapılmamıştır. Ancak bölgesel tahrirler, XVIII. yüzyıla kadar sürmüştür. Modern anlamda nüfus sayımları ise XIX. yüzyılda gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde merkezileşme, yeni kurulmuş olan modern orduya asker temini gibi hususlar imparatorluğun ekonomik ve insan kaynaklarını tespitini zorunlu hale getirmiştir. Bu sayımlarda elde edilen verilerin kaydedildiği nüfus defterleri bölgenin demografik yapısı hakkında önemli bilgiler içermektedir. Bu çalışmada 1841 yılında Kastamonu Vilayeti'ne bağlı Sinop Sancağı dahilinde yer alan Ayandon Kazası'nın nüfus yapısı analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede Müslüman ve Gayrimüslimlerin nüfusu, hane sayıları, fizikî özellikleri, yaşları, kullandıkları isimler ve lakapları tespit edilmiştir. Ayrıca özür ve askerlik durumları ile nüfus hareketlerini Gayrimüslimlerden alınan cizye vergi nispeti de belirtilmiştir. 1841 yılı öncesi nüfus sayımlarında olduğu gibi burada da kadın nüfus kayıt altına alınmamıştır. Gerek Müslüman, gerekse diğer halkın yaş gruplan aşağı yukarı benzer bir dağılım göstermekte, en fazla nüfus çocuk denilebilecek azalmaktadır
Anahtar Kelime:

THE POPULATION STRUCTURE OF AYANDON TOWN IN 1841

Öz:
The detection of human resources and financial facilities play an important role for states. The Ottoman state has kept an eye on two spheres in his conquest even from the very early beginning of the state and in his domestic and international policies along with the settlement regime. The Ottoman state held census, land registers and taxation in order to get benefit from the increasing surplus of the revenues. The land registers had not been applied on every part of Ottoman lands except in the fields of newly conquered lands in 16th century. However, the local land registers had been applied until the 16th century. Nevertheless the census records in the modern aspect were held in 16th century. In this period (of 19th century) those programs of centralization and recruitment have forced the state to detect the imperial sources of human and fiscal areas. In the census record notebooks can be obtained very important information about the population structure of where the census was held. In this study the structure of population of Ayandon district in the sub-province (sandzjack) of the Kastamonu province is aimed to scrutinize. Therefore, Muslim and non-Muslim census records, the numbers of households, profile remarks, ages, their names along with their knick names have all been detected. Moreover, it is possible to see people’s excuses (that hinders the individuals from the military performances), military status and the domestic movement of migrations. Cizye taxes taken from non-Muslims are specified. Women are not recorded as in the 1841 cencus population. Muslims, as well as other people’s age groups show more or less similar distribution, the most of the population is made up of children. The population decreases when the age increases
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARSLAN, Hüseyin, 16. yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç ve Sürgün, İstanbul 2001.
  • BİLGİ, Nejdet, “1842 Yılında Saruhan Sancağı’nın Nüfusu ve İdarî Bölünüşü”, Manisa Araştırmaları, C. 1, Manisa 2001, s. 87-122.
  • BİNGÖL, Sedat, 1829 İstanbul Nüfus Sayımı ve Tophane Kasabası, Eskişehir 2004.
  • BOSTAN, M. Hanifi, Arşiv Belgelerine Göre Karadeniz’de Nüfus Hareketleri ve Nüfusun Etnik Yapısı, İstanbul 2012.
  • CİPOLLA, Tarih Boyunca Ekonomi ve Nüfus, İstanbul 1980.
  • ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Sürecinde Türkiye Anadolu Kentleri, Ankara 2011.
  • ELİBOL, Numan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Nüfus Meselesi ve Demografi Araştırmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Y. 2007, C. 12, S. 2, s. 135-160.
  • ERDEM Gülin, Kastamonu, Aydın, Hüdavendigar ve Ankara (Bozok) Vilayetlerinin İdari Taksimatı (1272 h/1855-56 ile 1328 h/1910-1), Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Niğde 2001.
  • KAPLANOĞLU, Raif, 1830-1843 Yılları Nüfus Defterlerine Göre Bursa’nın Ekonomik ve Sosyal Yapısı, Bursa 2013.
  • KARAL, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Ankara 1997.
  • KARPAT, Kemal H., Osmanlı Nüfusu 1830-1914, İstanbul 2010.
  • KARPAT, Kemal H., Osmanlı Modernleşmesi Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus, Çevirenler: Akile Zorlu Durukan- Kaan Durukan, Ankara 2008.
  • Kâtip Çelebi, Cihannüma, Editör: Said Öztürk, C.II, İstanbul 2013.
  • MCCARTHY, Justin, Müslümanlar ve Azınlıklar, İstanbul 1998.
  • ÖZ, Mehmet, "Sinop", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 37, İstanbul 2009,s. 252-256.
  • TOSUNOĞLU, Ayşe, XVI. Yüzyılda Kastamonu Sancağı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeniçağ Tarihi Kürsüsü Doktora Tezi, İstanbul 1984.
  • ÜNAL, Mehmet Ali, Osmanlı Devrinde Sinop, Isparta 2008.
APA ÜNLÜ M, İSKENDER KILIÇ P (2014). AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. , 597 - 617.
Chicago ÜNLÜ MUCİZE,İSKENDER KILIÇ PELİN AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. (2014): 597 - 617.
MLA ÜNLÜ MUCİZE,İSKENDER KILIÇ PELİN AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. , 2014, ss.597 - 617.
AMA ÜNLÜ M,İSKENDER KILIÇ P AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. . 2014; 597 - 617.
Vancouver ÜNLÜ M,İSKENDER KILIÇ P AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. . 2014; 597 - 617.
IEEE ÜNLÜ M,İSKENDER KILIÇ P "AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI." , ss.597 - 617, 2014.
ISNAD ÜNLÜ, MUCİZE - İSKENDER KILIÇ, PELİN. "AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI". (2014), 597-617.
APA ÜNLÜ M, İSKENDER KILIÇ P (2014). AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. Turkish Studies (Elektronik), 9(4), 597 - 617.
Chicago ÜNLÜ MUCİZE,İSKENDER KILIÇ PELİN AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. Turkish Studies (Elektronik) 9, no.4 (2014): 597 - 617.
MLA ÜNLÜ MUCİZE,İSKENDER KILIÇ PELİN AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. Turkish Studies (Elektronik), vol.9, no.4, 2014, ss.597 - 617.
AMA ÜNLÜ M,İSKENDER KILIÇ P AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(4): 597 - 617.
Vancouver ÜNLÜ M,İSKENDER KILIÇ P AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(4): 597 - 617.
IEEE ÜNLÜ M,İSKENDER KILIÇ P "AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI." Turkish Studies (Elektronik), 9, ss.597 - 617, 2014.
ISNAD ÜNLÜ, MUCİZE - İSKENDER KILIÇ, PELİN. "AYANDON KAZASININ 1841 YILI NÜFUS YAPISI". Turkish Studies (Elektronik) 9/4 (2014), 597-617.