Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi

YEYĞEL, Çiler; ALUŞ TOKAT, MERLİNDA; ELMAS, SEMRA

Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi

Merlinda ALUŞ TOKAT, (Dokuz Eylül Üniversitesi)

Semra ELMAS, (Ege Üniversitesi)

Çiler YEYĞEL (Arş.Gör. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu, Ebelik Bölümü)

Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi

13 0

Yıl: 2017 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 193 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi

Öz:

Giriş: Gebelikte görülen riskli durumlardan gestasyonel diyabet anne ve bebek sağlığını etkileyebildiği gibi kadınların emzirme durumlarını ve emzirme öz-yeterlilik algılarını da etkileyebilmektedir. Amaç: Gestasyonel diyabeti olan ve olmayan kadınların emzirme sonuçlarını ve emzirme öz-yeterlilik algılarını karşılaştırmaktır. Yöntem: Tanımlayıcı tipte yapılan çalışmada; Sağlık Bakanlığına bağlı İzmir ilinde bir hastanede doğum yapan postpartum 0. saat ile 48. saatte olan 194 anneden veri toplanmıştır. Veri toplamak amacıyla Tanıtıcı ve obstetrik özellikler formu ve Emzirme Öz-Yeterlilik Algı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler sayı, yüzde, ortalama, ki-kare ve t testi analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Gestasyonel diyabeti olan annelerin bir önceki gebeliklerinde GDM tanısı aldıkları belirlenmiştir (p = .001a ). Gestasyonel diyabeti olan annelerin bebeklerinin APGAR skorlarının daha düşük olduğu saptanmıştır (p = .000). Sağlıklı anneler ilk emzirmeyi GDM'li annelere göre doğumdan sonra daha erken sürede gerçekleştirmişlerdir (p = .00). GDM olan annelerin bebeklerinin daha uykulu (p = .00), emzirildikten sonra daha huzursuz (p = .00) olduğu, GDM'li annelerin emzirmeye ilişkin daha çok sorun yaşadıkları saptanmıştır (p = .023). Sağlıklı annelerin emzirme öz-yeterlilik puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p = .00). Sonuç: Gestasyonel diyabet laktogenezisi, ilk emzirmeyi, yenidoğanın nörodavranışlarını olumsuz etkileyerek emzirme öz-yeterlilik algısının düşük olmasına neden olabilir. GDM gibi riskli durumlarda emzirmeye ilişkin sorunların yaşanacağı ve bu durumun annenin emzirme öz-yeterliliğini olumsuz etkileyeceği düşünülmelidir. Bunlardan dolayı GDM gibi riskli gruplarda annelerin emzirne öz-yeterliliğini geliştirecek girişimlerin antenatal dönemden itibaren planlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Investigation of The Effect Breastfeeding Results and Breastfeeding Self-Efficacy Perception of Gestational Diabetes

Öz:

Giriş: Gebelikte görülen riskli durumlardan gestasyonel diyabet anne ve bebek sağlığını etkileyebildiği gibi kadınların emzirme durumlarınıve emzirme öz-yeterlilik algılarını da etkileyebilmektedir. Amaç: Gestasyonel diyabeti olan ve olmayan kadınların emzirme sonuçlarını veemzirme öz-yeterlilik algılarını karşılaştırmaktır. Yöntem: Tanımlayıcı tipte yapılan çalışmada; Sağlık Bakanlığına bağlı İzmir ilinde birhastanede doğum yapan postpartum 0. saat ile 48. saatte olan 194 anneden veri toplanmıştır. Veri toplamak amacıyla Tanıtıcı ve obstetriközellikler formu ve Emzirme Öz-Yeterlilik Algı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler sayı, yüzde, ortalama, ki-kare ve t testi analizi iledeğerlendirilmiştir. Bulgular: Gestasyonel diyabeti olan annelerin bir önceki gebeliklerinde GDM tanısı aldıkları belirlenmiştir (p = .001a).Gestasyonel diyabeti olan annelerin bebeklerinin APGAR skorlarının daha düşük olduğu saptanmıştır (p = .000). Sağlıklı anneler ilkemzirmeyi GDM’li annelere göre doğumdan sonra daha erken sürede gerçekleştirmişlerdir (p = .00). GDM olan annelerin bebeklerinin dahauykulu (p = .00), emzirildikten sonra daha huzursuz (p = .00) olduğu, GDM’li annelerin emzirmeye ilişkin daha çok sorun yaşadıklarısaptanmıştır (p = .023). Sağlıklı annelerin emzirme öz-yeterlilik puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p = .00). Sonuç: Gestasyoneldiyabet laktogenezisi, ilk emzirmeyi, yenidoğanın nörodavranışlarını olumsuz etkileyerek emzirme öz-yeterlilik algısının düşük olmasınaneden olabilir. GDM gibi riskli durumlarda emzirmeye ilişkin sorunların yaşanacağı ve bu durumun annenin emzirme öz-yeterliliğiniolumsuz etkileyeceği düşünülmelidir. Bunlardan dolayı GDM gibi riskli gruplarda annelerin emzirne öz-yeterliliğini geliştirecek girişimlerinantenatal dönemden itibaren planlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aluş Tokat, M., Okumuş, H., & Dennis, C.L. (2010). Translation and psychometric assessment of the breastfeeding selfefficacy scale – short form among pregnant and postnatal women in Turkey. Midwifery, 26 (1), 101-108.
American College of Obstetricians and Gynecologists. Diabetes and pregnancy. (2001). ACOG Technical Bulletin, 98 (3), 525–538.
American Diabetes Association. (05.06.2014). What is gestational diabetes? Erişim: 10.10.2016. http://www.diabetes.org/diabetes-basics/gestational/what-is-gestationaldiabetes.html.
Baysal, H. Y., Türkoğlu, N., Küçükoğlu, S. (2014). Sağlıklı Ve Hasta Bebeği Olan Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilik Algılarının Karşılaştırılması. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 4(1):31-36.
Chertok, I., Raz, I., Shoham, I., Haddad, H., & Wiznitzer, A. (2009). Effect of early breastfeeding on neonatal glucose levels of term infants born to women with gestational diabetes. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 22 (2), 166–169. doi: 10.1111/j.1365-277X.2008.00921.x.
Creedy, D., Dennis, C.L., Blyth, R., Moyle, W., Pratt, J., & De Vries, S. (2003). Psychometric characteristics of the breastfeeding self-efficacy scale: data from an Australian sample. Research in Nursing & Health, 26 (2), 143-152.
Dennis, C.L. (1999). Theoretical underpinnings of breastfeeding confidence: A self-efficacy framework, Journal of Human Lactation, 15 (3), 195-201.
Dennis, C.L. (2003). The breastfeeding self-efficacy scale: Psychometric assessment of the short form. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 32 (6), 734-744.
Dennis, C.L., & Faux, S. (1999). Development and psychometric testing of the breastfeeding self-efficacy scale. Research in Nursing & Health, 22 (5), 399-409.
Erefe, İ. (2002). Hemşirelikte araştırma: ilke süreç ve yöntemleri. İstanbul: HEMAR-GE, 2002.
Forster, D.A., McEgan, K., Ford, R., Moorhead, A., Opie, G., Walker, S., et al. (2011). Diabetes and antenatal milk expressing: a pilot project to inform the development of a randomised controlled trial. Midwifery, 27 (2), 209–214. doi: 10.1016/j.midw.2009.05.009
Gilbert, S.E., & Harmon, J.S. (2002). Gestasyonel diyabet ve hemşirelik bakımı. Içinde L. Taşkın (Ed.), Yüksek riskli gebelikler (pp.253-275). İstanbul: Palme Yayıncılık.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2014, Kasım). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara, Türkiye.
Hummel, S., Hummel, M., Knopff, A., & Bonifacio, E. (2008). Breastfeeding in women with gestational diabetes. Deutsche Medizinische Wochenschrift, 133 (5), 180–184. doi: 10.1055/s-2008-1017493.
Karabayır, N., Atalay, C., Adal, E., & Önal, H. (2011). Diyabetik anne çocuklarında morbidite. Jinekoloji Obstetrik Pediatri Dergisi, 3 (3), 139–146.
Kramer, M.S., & Kakuma, R. (01.08.2002). The optimal duration of exclusive breastfeeding: A systematic review. Erişim: 15.10.2016. http://www.who.int/nutrition/topics/optimal_duration_of_exc_bfeeding_review_eng.pdf
Mannel, M., Martens, P.J., & Walker, M. (2008). Care curriculum for lactation consultant practice. (2nd ed., pp.673-694). Boston, USA: Jones and Bartlett Publishers.
Neubauer, S.H., Ferris, A.M., Chase, C.G., & Fanneli, J. (1993). Delayed lactogenesis in women with insulin-dependent diabetes mellitus. American Journal of Clinical Nutrition, 58 (1), 54–60.
Simmons, D., Conroy, C., & Thompson, F. (2004). In hospital breastfeeding rates among women with gestational diabetes and pregestational type 2 diabetes in South Auckland. Diabetes Medicine, 22 (2), 177–181. doi: 10.1111/j.1464- 5491.2004.01379.x
Soltani, H., & Arden, M. (2009). Factors associated with breastfeeding up to 6 month postpartum in mothers with diabetes. Journal of Obstetric, Gynaecologic and Neonatal Nursing, 38 (5), 586-594. doi: 10.1111/j.1552-6909.2009.01052.x.
Soltani, H., Dickinson, F.M., Kalk, J., & Payne, K. (2008). Breastfeeding practices and views among diabetic women: A retrospective cohort study. Midwifery, 24 (4), 471–479. doi:10.1016/j.midw.2007.04.005
Sundercombe, S.L., Raynes-Greenow, C.H., Carberry, A.E., Turner, R.M., Jeffery, H.E.(2013). Audit of a clinical guideline for neonatal hypoglycaemia screening. J Paediatr Child Health, 49:833-8.
Taylor, J.S., Kacmar, J.E., Nothnagle, M., & Lawrence, R.A. (2005). A systematic review of the literature associating breastfeeding with type 2 diabetes and gestational diabetes. Journal of the American College of Nutrition, 24 (5), 320– 326.
Türkiye Diyabet Vakfı. (2013, Nisan). Diyabet tanı ve tedavi rehberi. Diyabetin tipleri nelerdir? (Issue Brief No. 978-975- 98038-2-7) İstanbul, Türkiye.
Üstün, G. (2013). Gestasyonel diyabeti olan/olmayan kadınların emzirme durumlarının incelenmesi. Hemşirelik Programı Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye. Üstün, G., & Aluş Tokat, M. (2011). Gestasyonel diyabet emzirmeyi etkiler mi? Perinatoloji Dergisi, 19 (3), 123-129.
Walker, M. (2006). Breastfeeding with diabetes: Yes you can! Journal of Human Lactation, 22 (3), 345–346. doi: 10.1177/089033440602200337
World Health Organization (2014). Maternal, newborn, child and adolescent health. Erişim: 3.10.2016.http://www.who.int/maternal_child_adolescent/topics/child/nutrition/breastfeeding/en/index.html
World Health Organization. (2001, March). Report of the expert consultation on the optimal duration of exclusive breastfeeding. Geneva, Switzerland. Department of Nutrition for Health and Development and Department of Child and Adolescent Health and Development.

APA	ALUŞ TOKAT M, ELMAS S, YEYĞEL Ç (2017). Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. , 193 - 200.
Chicago	ALUŞ TOKAT MERLİNDA,ELMAS SEMRA,YEYĞEL Çiler Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. (2017): 193 - 200.
MLA	ALUŞ TOKAT MERLİNDA,ELMAS SEMRA,YEYĞEL Çiler Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. , 2017, ss.193 - 200.
AMA	ALUŞ TOKAT M,ELMAS S,YEYĞEL Ç Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. . 2017; 193 - 200.
Vancouver	ALUŞ TOKAT M,ELMAS S,YEYĞEL Ç Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. . 2017; 193 - 200.
IEEE	ALUŞ TOKAT M,ELMAS S,YEYĞEL Ç "Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi." , ss.193 - 200, 2017.
ISNAD	ALUŞ TOKAT, MERLİNDA vd. "Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi". (2017), 193-200.

APA	ALUŞ TOKAT M, ELMAS S, YEYĞEL Ç (2017). Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(4), 193 - 200.
Chicago	ALUŞ TOKAT MERLİNDA,ELMAS SEMRA,YEYĞEL Çiler Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 10, no.4 (2017): 193 - 200.
MLA	ALUŞ TOKAT MERLİNDA,ELMAS SEMRA,YEYĞEL Çiler Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, vol.10, no.4, 2017, ss.193 - 200.
AMA	ALUŞ TOKAT M,ELMAS S,YEYĞEL Ç Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2017; 10(4): 193 - 200.
Vancouver	ALUŞ TOKAT M,ELMAS S,YEYĞEL Ç Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2017; 10(4): 193 - 200.
IEEE	ALUŞ TOKAT M,ELMAS S,YEYĞEL Ç "Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi." Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10, ss.193 - 200, 2017.
ISNAD	ALUŞ TOKAT, MERLİNDA vd. "Gestasyonel Diyabetin Emzirme Sonuçlarına ve Emzirme Öz–Yeterlilik Algısına Etkisinin İncelenmesi". Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 10/4 (2017), 193-200.