TY  - JOUR
TI  - ATASÖZLERİNİN KALIPSALLIĞI ÜZERİNE
AB  - Atasözleri, ait oldukları milletlerin ortak bilinçaltlarını yansıtan anonim ürünlerdir. Bir milletin nelere ağlayıp nelere güldüğünü, nelere kızıp nelerden mutlu olduğunu o milletin atasözlerine bakarak görebilmek mümkündür. Atasözleri, halk içinde en çok kullanılan "konuşmalık dokuma" olma özelliği gösteren ve ilk söyleyeni belli olmayan bir türdür. Yüzyıllar, hatta bin yıllar içinde "ata" tecrübelerinin birikiminin bir sonucu olarak karşımıza çıkan atasözleri üzerinde bugüne kadar yapılan çalışmalar çoğunlukla "dilbilim" merkezli olmuştur. Derleme ve bu derlemelerin ağız özelliklerinin araştırıldığı bu çalışmaların gerekliliği elbette ki tartışılmazdır ancak atasözleri üzerinde "halkbilimi"nin tasnifçi, tahlilci ve uygulamacı bakış açılarıyla yapılan/acak çalışmalara bizce daha çok ihtiyaç vardır. Bu çalışmalar neticesinde Türk halkının hangi durumlarda ne tür davranışlar geliştirdiği gözlenebilir. Böylelikle de Türk halk felsefesi daha iyi anlaşılabilir. Bunun neticesinde de yüzyıllar içinde büyük oranda ,,söz" ile oluşturduğumuz geleneksel kültürümüz daha donanımlı hale gelir. Zaten temelde çok kuvvetli bir geleneğe sahip olan Türk sözlü kültürü, üzerinde yapılan bu şuurlu çalışmalar neticesinde çok daha kuvvetli hale gelir. Böylesine kuvvetli bir kültürün de erozyona uğrama, yozlaşma, baskın kültürlerin boyunduruğu altına girme ve yok olma gibi tehlikelerle karşı karşıya kalması gibi bir durum söz konusu olamaz. Biz bu çalışmamızda yukarıda söz konusu edilen ihtiyaca bir nebze de olsa karşılık vermek amacıyla çeşitli kaynaklardan (Nurettin Albayrak-Türkiye Türkçesinde Atasözleri, Özkul Çobanoğlu- Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler I-II, Ömer Asım Aksoy- Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü- 1. Atasözleri Sözlüğü, Ahmet Yanar- Hayvan Motifli Atasözleri ve Deyimler, Alptekin Güven-Dünya Atasözleri ve Ahmet Şükrü Esen Defterleri) tespit ettiğimiz bazı atasözlerinin çeşitlenmelerini göstermeye çalışacağız. "1. dereceden", "2. dereceden" ve "3. dereceden" olmak üzere bu metinlerin üç farklı yoğunlukta ve seviyede varyant metinlerinin ortaya çıkabileceğini savunduğumuz bu çalışmamızda toplamda 100 atasözü metninin çeşitlenmesini ortaya koymaya çalışacağız. Bu sayede bu metinlerin de tıpkı "gelenek"li şiirlerde olduğu gibi çeşitlenebileceğini, değişebileceğini ve türler arası alışverişte kullanılabileceğini göstermiş olacağız
AU  - Başaran, Uğur
PY  - 2013
JO  - Turkish Studies (Elektronik)
VL  - 8
IS  - 9 a
SN  - 1308-2140
SP  - 757
EP  - 770
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/274195
ER  -