FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

EŞİT, yusuf

FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yusuf EŞİT (Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Temel İslam Bilimleri İslam Hukuku Anabilim Dalı)

e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi

0 0

Yıl: 2017 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1011 - 1030 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz:

Fukahâ ilk dönemden beri hadisle istidlalde bulunmuş; erken dönem hadis kaynaklarından bir kısmı fukahânın ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Temel hadis kaynakları tasnif edildikten sonra fukahâ dahil İslami ilimlerle iştigal eden ulemanın tümünün dikkatini celb etmiştir. Bunun sonucunda fıkıh eserlerinde hadis kaynaklarına referanslar yapılmıştır. Bu çalışmamızda, fıkıh eserlerinde temel hadis kaynaklarına referansın tarihi seyrini, bu kaynakların mezhep görüşleri üzerindeki etkisini/değişimini tespit edebildiğimiz veriler ışığında ortaya koymaya çalışacağız. Ancak temel hadis kaynaklarının başta fıkıh olmak üzere İslamî ilimlerdeki etkisi detaylı araştırmalara ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda bizim çalışmamız bu ihtiyaca işaret eden bir ön çalışma hüviyeti ile önem arz etmektedir

Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar

RELATION OF FIQH AND MAIN HADITH RESOURCES Abstract

Öz:

Fukâhâ has been based on hadith since early times and some of the early hadith resources occurred as products of fukâhâ. Main hadith resources attracted the attention of ulama after they were classified. As a result, references were made to hadith sources in fiqh books. In this study, we will try to put forward the histerice processof the references in fiqh sources made to basic sources of hadith and the effects of those on secterian views, in the light of the data available. However, the impact of main hadith resources on islamic sciences especially the fıqh requires detailed resarches. İn this context, our study has significant importance as it constitutes a prestudy emphasizingthis need

Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

BABERTÎ, Ekmelüddîn Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed el-Bâbertî er-Rûmî elMısrî, el-İnaye Şerhu’l-Hidaye, Dârü’l-Fikr, y.y t.y. BAĞCI, Musa, Hadis Tarihi H. İlk Üç Asır, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2009.
BAHÂÜDDÎN EL-MAKDİSÎ, Abdurrahman b. İbrahim b. Ahmed, el-‘Udde Şerhü’l-‘Ümde, Dârü’l-Hadîs, Kahire, 2003 Fukahânın Temel Hadis Kaynaklarına Referansı ve Bu Kaynakların Fukahâ Üzerindeki Etkisi 1027
CESSÂS, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî, Şerhu Muhtasari’t-Tahavi, Dârü’lBeşâirü’l-İslâmiye/Dârü’s-Sirâc, Birinci Baskı, 2010.
CÜVEYNÎ, İmâmü’l-Haremeyn Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b. Abdillâh b. Yûsuf et-Tâî en-Nîsâbûrî, Nihâyetü’l-Matlab fi Dirâyeti’il-Mezheb, tahk. Abdülazim Mahmud e’d-Dîb, Dârü’l-Menahîc, Birinci Baskı, y.y 2007.
DİNÇOĞLU, Mehmet, Ebû Dâvud’un Sünen Adlı Eseri Kaynakları ve Tasnif Metodu, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008.
EBÛ ALİ EL-HÂŞİMÎ, Muhammed b. Ahmed b. Ebî Musa, el-İrşâd ilâ Sebili’rReşâd, tahk. Abdullah b. Abdullah el-Muhsin et-Türkî, Müessesetü’r-Risâle, y.y. t.y.
EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekir Ahmed b. Muhammed b. Hârûn b. Yezid, el-Vukûf ve’t-Tereccül min’el-Câmi‘i li Mesâili’l-İmam Ahmed b. Hanbel, Tahk. Seyid Kesrevi Hasan, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, 1994.
EBÛ DAVUD, Süleyman b. el-Eş‘as b. İshak b. Beşir b. Şeddâd b. Ömer esSicistânî el-Ezdî, Mesâilü’l-İmam Ahmed b. Hanbel Rivayetü Davud es-Sicistânî, tahk. Ebû Muaz Tarık, Mektebetu İbn Teymiye, Mısır 1999.
EBÛ YA‘LÂ EL-FERRÂ, Ebû Ya‘lâ Muhammed b. el-Hüseyn b. Muhammed b. Halef el-Ferrâ’, el-Mesâilü’l-Fikhiyye mik kitâbi’r-Rivâyeteynî ve’l-Vecheynî, thak. Abdülkerim b. Muhammed, Mektebetü’l-Me‘arif, Riyâd 1985
………………….,et-Ta‘liketü’l-Kebir fi'l-mesâili’l-Hilâf ala Mezhebi Ahmed, Dârü’n-Nevâdir, 1. Baskı, y.y.
EL-HAZRECÎ, Cemâlüdîn Ebû Muhammed Ali b. Ebî Yahya Zekeriya b. Mes‘ud el-Ensârî, el-Lübâb fî’l-Cem‘i Beyne’s-Sünneti ve’l-Kitâb, tahk. Muhammed Fadl Abdülaziz el-Murâd, Dârü’l-Kâlem, Sûriye 1994. ENSÂRÎ, Fethü’l-Vehhâb bi Şerhi Menheci’t-Tüllâb, Dârü’l-Fikir, 1994.
EŞİT, Yusuf, İbn Abidin’in “Şerhu Ukûdi Resmi'l-Müftî” Adlı Eseri Ve Bu Eser Işığında Müftünün Mezhep İçi Farklı Görüşler Karşısındaki Durumu, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2009.
GAZZÂLÎ, Ebu hamid Muhammed, el-Mustasfâ, tahk. Muhammed Abdüsselam Abdü’ş-Şâfiî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
………., el-Vasît fi’l-Mezheb, Dârü’s-Selâm, Birinci Baskı, Kahire, h.1417.
HALEBÎ, İbrahim b. Muhammed b. İbrahim, Mültekâ’l-Ebhur, Derseaadet h.1303, Yain yayınevi İstanbul 2005.
SÂLİH B. AHMED B. HANBEL, Ebü’l-Fazl Sâlih b. Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî, Mesâilü’l-İmam Ahmed b. Hanbel Rivayetü İbn Ebî el-Fadl Salih, Dârü’l-İlmiyye, Hindistan, t.y.
HARAKÎ, Ebûl-Kasım Ömer b. El-Hüseyin b. Abdullah, Metnü'l-Harakî, Dârü’sSahabe li’t-Türâs, y.y. 1993.
Yusuf EŞİT 1028 HATTABÎ, Ebû Süleymân Hamd (Ahmed) b. Muhammed b. İbrâhîm b. Hattâb, Me‘alimü’s-Sünen, el-Matbaatü’l-İlmiyye, Haleb 1932.
İBN ABİDİN, Minhetü’l-Halik, Bahrü’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâik ile beraber, Dârü’l-Kütübi’l-İslâmî, İkinci Baskı, t.y. y.y.
İBN EMÎRU HÂC EL-HALEBÎ, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed b. Muhammed el-Halebî, et-Taķrîr ve’t-Tahbîr, Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, 1983.
İBN KUDÂME, Ebû Muhammed Muvaffaku’d-Din Abdullah b. Ahmed b. Muhammed el-Makdisî, el-Muğnî li İbni Kudâme, Mektebetul-Kâhire, y.y, t.y, 1968
……………., el-Kâfî fî Fıķhi’l-İmâmi’l- Ahmed, Dârü’l-kütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, 1994.
İBN KUDÂME, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullāh b. Ahmed b. Muhammed b. Kudâme el-Cemmâîlî el-Makdisî, el-Muğnî li İbni Kudâme, Mektebetü’l-Kahire, y.y 1968.
İBN MÜFLİH, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Müflih b. Muhammed elMakdisî er-Râmînî, Kitâbü’l-Furu‘, tahk. Abdullah b. Abdullah el-Muhsin etTürkî, Müessesetü’r-Risâle, 2003.
İBN NÜCEYM, Zeynuddin b. İbrahim b. Muhammed, Bahrü’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, Dârü’l-Kütübi’l-İslâmî, İkinci Baskı, t.y y.y.
İBN RÜŞD EL-HAFÎD, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed elKurtubî, Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Müktesid, Dârü’l-Hadis, Kahire, 2004.
İBN RÜŞD, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Ahmed el-Kurtubî el-Endelüsî, el-Beyân ve’t-Tahsil, tahk. Muhammed Hacî, Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut, 1988.
İBN SALÂH, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ eş-Şehrezûrî, Mukkadimetu İbn Salâh (Ma‘rifetu ‘Envâ‘î ‘Ulumi’l-Hadîs), tahk. Nuruddin Itr, Beyrut 1986.
…………….., Fetâva İbnü’s-Salâh, tahk. Muvaffak Abdullah Abdulkadir, Mektebetü’l-‘Ulûm ve’l-Hikem, Beyrut, h.1407.
……………,Şerhu Müşkili’l-Vasît, tahk. Abdülmün‘im Halîfe Ahmed Bilâl, Dârü’l-Künûz, Suudi Arabistan 2011.
İMRÂNÎ, Ebû’l-Hüseyn Yahya b. Ebî’l-Hayr b. Sâlim el-Beyan fi Mezhebi’lİmam eş-Şâfiî, Minhâc, Birinci Baskı, Cidde 2000.
KANDEMİR, M.Yaşar, “Sahîhayn”, DİA, İstanbul 2008, XXXV.
KARADAĞ, Bekir, Bedruddîn Aynînin Fıkıhçılığı, Basılmamış Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır 2016.
……….., “Bedruddin Aynî’nin “el-Binâye Şerhu’l-Hidâye” Adlı Eserinde Hadisle İstidlâl Metodu”, Anemon: Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2016, Cilt: IV, Sayı: 1, s. 201-224.
Fukahânın Temel Hadis Kaynaklarına Referansı ve Bu Kaynakların Fukahâ Üzerindeki Etkisi 1029
KARÂFÎ, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî, ezZahîre, tahk. Muhammed Hacî ve diğerleri, Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut, Birinci Baskı, 1994.
KÂSÂNÎ, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd b. Ahmed, Bedâ‘i’ü’s-Sanâ‘î fi Tertibi’ş- Şerâi‘,Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Baskı, y.y 1986.
KALVAZÂNÎ, Ebü’l-Hattâb Mahfûz b. Ahmed b. el-Hasen, el-Hidâye ale Mezhebi Ahmed, Müessesetu Ğürâs li’n-Neşri ve’t-Tevzi‘î, Birinci Baskı, Kuveyt 2004.
KUDÛRÎ, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed el-Kudûrî, Muhtasarül-Kudurî, thk. Kamil Muhammed Muhammed Uveyde, Dârü’lKütübi’l-İlmiyye, Birinci Baskı, y.y 1997.
………, et-Tecrid li’l-Kudûrî, tahk. Muhammed Ahmed Sirâc-Ali Cuma Muhammed, Dârü’s-Selâm, Kâhire 2006.
SAHNÛN, Ebû Saîd Abdüsselâm b. Saîd b. Habîb et-Tenûhî , el-Müdevvene, Dârü’l-Kütübil-İlmiyye, Birinci Baskı, 1994.
MÂVERDÎ, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib el-Basrî, el-Hâvi’l-Kebîr fi Fıkhi Mezhebi’l-İmâmi’ş-Şâfiî, tahk. Ali Muhammed Maavvad-Adil Ahmed Abdü’l-Mevcud, Dârü'l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1999.
MERĞİNÂNÎ, Ebû’l-Hasan Burhâneddün, Metnu Bidâyetil-Mübtedî, Mektebetu ve Matbaatu Muhammed Ali Sabah, t.y Kahire. MEVSILÎ, Abdullah b. Mahmud b. Mevdûd, el-Muhtâr, Tekin Kitabevi, Konya, 2014.
NESEFÎ, Ebü’l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmud Hafızuddin, Kenzü’dDekâik, İbn Nüceym’in Bahru’r-Râik adlı eserinin içinde, Dârü’l-Kütübi’l-İslâmî, İkinci Baskı, t.y y.y.
NEVEVÎ, Ebu Zekeriya Muhyiddin Yahya b. Şeref, el-Minhâc Şerhu Sahîhi Müslim, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, h. 1392.
………, et-Takrîb ve’t-Teysîr, tahk. Muhammed Osman, Beyrut, 1985.
………, el-Mecmu‘ Şerhü’l-Mühezzeb, Dârü’l-Fikr, y.y. t.y..
………,,Ravdatü’t-Tâlibîn, el-Mektebü’l-İslâmî, 2. Baskı,
Beyrut/Dımaşk/Amman 1991.
RÂFİÎ, Ebü’l-Kāsım Abdülkerîm b. Muhammed b. Abdilkerîm el-Kazvînî, Fethü’l-‘Aziz bi Şerhi’l-Veciz, Dârü’l-Fikr, y.y. t.y.
RÜYÂNÎ, Şemsuddin Ebû Abdillah Muhammed b. Muhammed b. Abdurrahman et-Trablusî, Mevâhibü’l-Celil fi Şerhi Muhtasari Halil, Üçüncü Baskı, Dârü’lFikr, y.y 1992.
SEM‘ÂNÎ, Ebü’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr et-Temîmî elMervezî, Kavâti‘u’l-Edille fi’l-Usûl, tahk. Muhammed Hasan Muhammed Hasan İsmail, Beyrut, 1999.
Yusuf EŞİT 1030 ……….., el-İstilâm fi’l-Hilâf Beyne’l-İmameyni eş-Şâfiî ve Ebî Hanife, tahk.
Nayif b. Nafi‘ el-Umrî, Dârü’l-Menâr, Birinci Baskı, 1992.
SEMERKANDÎ, Ebû Bekr Alâüddîn Muhammed b. Ahmed b. Ebî Ahmed esSemerkandî
Tuhfetü’l-Fukehâ, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1994. SERAHSÎ, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed, el-Mebsût, Dârü’l-Marife, Beyrut 1993.
SÜBKÎ, Ebü’l-Hasen Takıyyüddîn Alî b. Abdilkâfî b. Alî b. Temmâm, Ma’nâ Kavli’l-İmâm el-Muttalibî İzâ Sahha’l-Hadîs Fehüve Mezhebi,Dârü’l-Beşâiri’lİslamiyye, Lübnan 1994.
ŞÂFİÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs eş-Şâfiî,el-Ümm, Dârü’lMarife, Beyrut 1990.
ŞÂŞÎ, Ebû Bekr Fahrü’l-islâm Muhammed b. Ahmed b. el-Hüseyn, Hilyetü’l‘Ulemâ fi Ma‘rifeti Mezâhibi’l-Fukehâ, tahk. Yasin ahmed İbrahim Dradeke, Müessesetü’r-Risâle/Darü’l-Erkâm, Beyrut/Amman 1980.
ŞEYHZADE, Abdurrahman b. Muhammed, Mecmeu’l-Enhur fî Serhi Mültekâ’lEbhur, İstanbul, 1311.
ŞİRÂZÎ, Ebû İshâk Cemâlüddîn İbrâhîm b. Alî b. Yûsuf, el-Mühezzeb fi Fıkhi’ş- Şâfi‘î, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, y.y. t.y.
ŞİRBİNÎ, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb, Muğnî’l-Muhtâc, Dârü’lKütübi’l-İlmiyye, 1. Baskı, y.y 1994.
………, el-İkna‘ fi Halli Elfâzi Ebî Şüca‘, Dârü’l-Fikir, Beyrut, t.y

APA	EŞİT y (2017). FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. , 1011 - 1030.
Chicago	EŞİT yusuf FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. (2017): 1011 - 1030.
MLA	EŞİT yusuf FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. , 2017, ss.1011 - 1030.
AMA	EŞİT y FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. . 2017; 1011 - 1030.
Vancouver	EŞİT y FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. . 2017; 1011 - 1030.
IEEE	EŞİT y "FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ." , ss.1011 - 1030, 2017.
ISNAD	EŞİT, yusuf. "FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ". (2017), 1011-1030.

APA	EŞİT y (2017). FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9(2), 1011 - 1030.
Chicago	EŞİT yusuf FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi 9, no.2 (2017): 1011 - 1030.
MLA	EŞİT yusuf FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, vol.9, no.2, 2017, ss.1011 - 1030.
AMA	EŞİT y FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 2017; 9(2): 1011 - 1030.
Vancouver	EŞİT y FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 2017; 9(2): 1011 - 1030.
IEEE	EŞİT y "FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ." e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9, ss.1011 - 1030, 2017.
ISNAD	EŞİT, yusuf. "FUKAHÂNIN TEMEL HADİS KAYNAKLARINA REFERANSI VE BU KAYNAKLARIN FUKAHÂ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ". e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi 9/2 (2017), 1011-1030.