Yıl: 2017 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 315 - 351 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER

Öz:
Mezhepler, belli bir coğrafyada ve zaman diliminde ortaya çıksa da farklı kültür ve havzalarla karşılaştıkça bulunduğu yerin kalıbını alarak gelişip farklılaşmaktadır. Her din/mezhep için sembol ifade eden önemli zaman dilimleri mevcuttur. Zira bir mezhep toplumsal hayata ne kadar nüfuz ederse kalıcılığı ve inandırıcılığı da o ölçüde artacaktır. Diğer bütün dinlerde/dini hareketlerde olduğu gibi İslam mezheplerinde de sosyal birlikteliği sağlamak, kutsalı güncel tutmak amacıyla özel önem verilen zaman dilimleri bulunmaktadır. Söz konusu kutsal zamanlara yapılan vurgunun en çok Şiilik'te olduğu görülmektedir. Şiiliğin kutsal gün ve gecelere verdiği önem mezhebin tarihsel süreçte yenilenerek güncellenmesini ve günümüze kadar toplum üzerinde etkinliğinin sürmesini sağlamıştır. Çalışmamız günümüz İran'ı ve dolayısıyla İmamiyye Şia'sı özelinde bir yıl boyunca kutsal kabul edilen gün ve geceler ile bunların önemini açıklamayı amaçlamaktadır. Ancak burada satır aralarında kalmış ve sadece takvim yapraklarında gösterilen gün ve geceler değil, İran'ın dini hayatında gözle görülür etkisi olanları tercih edilmiştir
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Din Bilimi Kültürel Çalışmalar Antropoloji Sanat

Sacred Days and Nights in Contemporary Iranian Shiism

Öz:
The sects emerge in a certain geographical region within a certain time period. However, when they encounter different cultures and basins, they develop and differentiate by taking the place where they are. There are important time periods for each religion/ religious movements, which are symbolic. The more persistence of a sectarian societal life, the more persistence and persuasiveness it will increase. As in all other religions/religious movements, there are also time periods in Islam that give special importance to keep social consensus among the members of the people and to keep them holy up to date. Among the Islamic sects, the emphasis on holy times seems to be mostly in Shiism. The importance of sacredness to holy days and nights has been renewed and renewed in the historical process of the sect, and it has continued to be active in society as much as the day. Our work aims to explain the importance of today's days and nights, which are considered holy for one year in Iran, and therefore the Shia of Imamiya. However, the lines between them stayed and were not only the days and nights shown on the calendar leaves, but those with visible effects in Iran's religious life were preferred
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Din Bilimi Kültürel Çalışmalar Antropoloji Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Âmulî, Muhammed b. Hasan Şeyh Hurr (ö. 1104/1692). Vesâilu’ş- Şîa. thk. Müessesetü Âli’l-Beyt Aleyhisselam. Kum: 1409/1988.
  • Bozan, Metin. “Şii-İmami Kaynaklarda Kerbelâ’nın Menkâbevi Anlatımı”, Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ (Tarih Bilimleri I) (Sivas: 2010): 477-492.
  • Bozan, Metin. “Ali er-Rıza’nın Veliahtlığı Meselesi (İmamiyye’nin İmamet Nazariyesine Teori-Pratik Açısından Eleştirel Bir Yaklaşım)”, Dinî Araştırmalar 7, sy. 19 (2004): 159-171.
  • el-Buhârî, Ebû Nasr Sehl b. Abdullah (ö. 4./10. asır). Sırru’s-Silsileti’l-Aleviyye fî Ensâbi’s-Sâdâti’l-Aleviyye. thk. Seyyid Mehdî Recâî. Kum: 1389/2011.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. İmâmiyye Şîası’na Göre Önemli Tarih, Gün ve Geceler (Şeyh Müfid ve Şeyh Bahâî’nin Takvimleri). Çanakkale: 1999.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Kerbelâ’dan İnkılaba: İmami-Şii Şehadet Düşüncesi ve Problemleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XLIII, sy. 2 (2002): 211-247.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Çağdaş Şîa Düşüncesinde Kerbelâ’nın Problemli Mirası: İmam Hüseyin Kazanmak İçin mi Yoksa e-makâlât Mezhep Araştırmaları 10, sy. 2 (Güz 2017) 349 Canını Feda İçin mi Ayaklandı?”. Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ (Tarih Bilimleri I) (Sivas: 2010): 383-408.
  • Caferiyan, Resul. “Şîa’da Dua Edebiyatı”. çev. Habip Demir. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. sy. 6 (Ekim 2015): 209- 237.
  • Eliade, Mircea. Kutsal ve Dindışı. çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: Gece Yayınları, 1991.
  • Fayda, Mustafa. “Mübâhele”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31:425. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
  • Güner, Ahmet. “Büveyhiler Döneminde Bağdat’ta Kerbelâ/Aşure, Gadir Humm ve Benzeri Şii Uygulamaları”. Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ (Tarih Bilimleri I) (Sivas: 2010): 325-340.
  • Güner, Ahmet. “Büveyhiler Dönemi ve Çok Seslilik”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12, (1999): 47-72.
  • http://www.hawzah.net/fa/occation/view/48956/-حضرت-شهادت ابوالفضل-العباس-علیه-السالم
  • http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/3872/6270/68414/پاسدار-روز
  • http://www.hawzah.net/fa/goharenab/View/43749/-امامزادگان-از-تجلیل و-بقاع-متبرکهپنجم-ذی-القعده
  • http://www.beytoote.com/art/decorum/start3-decade2-fatemiyeh.html
  • https://mamasite.ir/fa/news/304374/1395--روز،-مادر-و-زن-روز-تاریخچه مادر
  • http://setare.com/fa/news/11090/است-روزی-چه-جوان-روز
  • http://www.ettelaat.com/etiran/?p=131258
  • http://markazi.msy.gov.ir/news/1120672--ازدواج-هفته-های-برنامه-عناوین اخبار=t?html.تعالی-خانواده-اعالم-شد شعار-دهه-امامت-و-والیت-مشخص-شد/173632/news/fa/ir.598.www://http İbn Battuta, Ebû Abdullah Muhammed Tancî. İbn Battuta Seyahatnamesi I. çev. A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004.
  • İbn Funduk, Ebû’l-Hasen Ali b. Ebî’l-Kâsım b. Zeyd (ö. 565/1169). Lubâbu’l-ensâb ve’l-elkâb ve’l-a’kâb. thk. Seyyid Mehdi 350 Habip Demir er-Recâî. Kum: Mektebetu Ayetullah Mar’aşî Necefî, 1385/2007.
  • İbn Kûleveyh, Cafer b. Muhammed el-Kummî (ö. 368/978). Kâmilu’z-ziyârât, thk. Cevâd el-Kayyûmî. Kum: Neşru’lFukaha, 1429/2009.
  • İbn Tâvûs, Ali b. Musa (ö. 664/1266). el-İkbalu bi'l-a'mali'l-hasene fîmâ ya'melu merraten fi's-sene. thk. Cevad Kayyûmî İsfehânî. Kum: Mektebu'l-A'lâmi'l-İslâmî, 1414/1993.
  • el-İrbilî, Ali b. İsa b. Ebi’l-Feth (ö. 693/1293). Keşfu’l-gumme fi ma’rifeti’l-eimme. Beyrut: Dâru’l-Edvâ, 1405/1985.
  • el-İsfahânî, Ali b. el-Hüseyin Ebu’l Ferec (ö. 356/966). Mekâtilu’t-talibiyyîn. Beyrut: Dâru’l-Murtazâ, 1430/2009.
  • Kandemir, M. Yaşar. “Câbir b. Abdullah”. 6: 530-532. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
  • el-Kuleynî, Ebû Cafer Muhammed b. Yâkub (ö. 328/939). Usûlu’lkâfî. thk. Ali Ekber el-Gaffârî. Tehran: Dâru’l-Kütübi’lİslâmiyye, 1407/1986.
  • Kummî, Mesud Nârî. “Olgûhâ-yi Kâlbedi-yi Hüseyniyehâ: Rîşehâ ve Tehavvulât”, Hüner ve Mimarî. 9 (1395/2016): 25-46.
  • Kummi, Şeyh Abbas. Mefâtîhu’l-cinân, Kum: Âyin-i Dâniş, 1386/2007.
  • Kummi, Şeyh Abbas. Muntehe’l-âmâl. tsh. Musevî Damegânî. Tehran: İntişârât-ı Peyâm-ı Âzâdî, 1390/2011.
  • Meclisî Muhammed Bâkır b. Muhammed Takî (ö. 1110/1698). Zâdu’l-meâd. thk. Alauddin A’lamî. Beyrut: Müessesetu el-A’lamî li’l-Matbûât, 1423.
  • el-Mervezî, Ebû Talib İsmail b. Hüseyn Hüseyni (ö. 614/1217’den sonra). el-Fahrî fî ensâbi’t-tâlibiyyîn. thk. Seyyid Mehdi er-Recâi. Kum: Mektebetü Âyetullah Marʻaşî Necefi, 1385/2007.
  • Nîşâbûrî, Abdulhüseyin. Takvîm-i Şîa. Kum: İntişârât-ı Delîl-i Mâ, 1391/2012.
  • Onat, Hasan. “Kerbelâyı Doğru Okumak”. Akademik Orta Doğu. 2/1 (2007): 1-9.
  • el-Ömerî, Necmeddin Ebi’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Alevî (ö.466/1073). el-Mecdî fî ensâbi’t-tâlibiyyîn. thk. Ahmed el-Mehdevî ed-Dâmeğânî. Kum: Mektebetü Âyetullah Mar’aşî Necefi, 1380/2001.
  • Schimmel, Annemarie. Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2004.
  • Şeriati, Ali. Ali Şiası Safevi Şiası. çev. Hicabi Kırlangıç. Ankara: Fecr Yayınları, 2011.
  • Şeyh Tûsî, Ebû Cafer Muhammed b. el-Hasen (ö. 460/1067). Misbâhu’l-muteheccid. Beyrut: Müessese-i Fıkh-ı Şîa, 1411/1990.
  • Şeyh Tûsî, Ebû Cafer Muhammed b. el-Hasen (ö. 460/1067).
  • el-Gaybe li’l-hucce. Kum: Dâru’l-Meârifi’l-İslâmî, 1411/1990.
  • Ünal, Mustafa. Dinlerde Kutsal Zamanlar. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları, 2008.
APA Demir H (2017). GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. , 315 - 351.
Chicago Demir Habip GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. (2017): 315 - 351.
MLA Demir Habip GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. , 2017, ss.315 - 351.
AMA Demir H GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. . 2017; 315 - 351.
Vancouver Demir H GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. . 2017; 315 - 351.
IEEE Demir H "GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER." , ss.315 - 351, 2017.
ISNAD Demir, Habip. "GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER". (2017), 315-351.
APA Demir H (2017). GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, 10(2), 315 - 351.
Chicago Demir Habip GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10, no.2 (2017): 315 - 351.
MLA Demir Habip GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, vol.10, no.2, 2017, ss.315 - 351.
AMA Demir H GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi. 2017; 10(2): 315 - 351.
Vancouver Demir H GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER. EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi. 2017; 10(2): 315 - 351.
IEEE Demir H "GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER." EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, 10, ss.315 - 351, 2017.
ISNAD Demir, Habip. "GÜNÜMÜZ İRAN ŞİİLİĞİNDE KUTSAL GÜN VE GECELER". EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 10/2 (2017), 315-351.