TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ

KIRCA, MUSTAFA; SUBAŞI ERTEKİN, MERİÇ; YÜCE DURAL, BETÜL

TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ

Meriç SUBAŞI ERTEKİN, (Doç. Dr., Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,)

Betül YÜCE DURAL, (Yrd. Doç. Dr., Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, e-posta:)

Mustafa KIRCA (Araş. Gör., Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, e-posta:)

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

6 1

Yıl: 2016 Cilt: 7 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 4629 - 2 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ

Öz:

Bebek ve çocuk ölümü gibi sağlık göstergeleri bir ülkenin kalkınmışlık seviyesinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. 1990 yılından itibaren yoksulluğun azaltılmasını konu alan Milenyum Kalkınma Hedefleri çerçevesinde bebek ölümlerinin azaltılması önem kazanmış ve bir dizi sosyal hedefe odaklanılmıştır. Türkiye zaman içinde bebek ölümlerinin azaltılmasında önemli yol almasına karşın OECD ortalamasının altında kalmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'de ekonomik büyüme ve işsizliğin bebek ölümlerine etkisine odaklanılmıştır. Bu amaçla, 1960-2013 yılları arasında bebek ölümlerinin, kişi başına gelir ve işsizlik oranı ile uzun dönemli ilişkileri ve ilişkilerin derecesi zaman serisi analiz yöntemleri ile incelenmiştir. Analiz sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Uzun dönemde kişi başına milli gelirdeki artış bebek ölümlerini azaltırken, işsizlik oranının artması bebek ölümlerini artırmaktadır. Kişi başına gelir düzeyi işsizlik oranına göre bebek ölümleri üzerinde daha fazla etkilidir

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Hukuk İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

THE EFFECTS OF ECONOMIC GROWTH AND UNEMPLOYMENT ON INFANT MORTALITY IN TURKEY

Öz:

Health indicators such as infant and child mortality is used to show the development status of a country. Millennium Development Goals have aimed to reduce poverty since 1990 and has gained importance in the reduction of infant mortality in the framework of a series of social goal. In spite of the significant progress in reducing infant mortality over time, Turkey has remained below the OECD average. This study focuses on the effects of economic growth and unemployment to infant mortality in Turkey. For this purpose, the long-term relationships and the degree of these relationships between infant mortality and per capita income and unemployment rate was investigated by time-series analysis for the years 1960-2013. A long-term relationships between variables was found at the end of the analysis. While the increase in per capita income reduces the infant mortality, the increase in the unemployment rate increases infant mortality in the long-term. Per capita income level is more effective on infant mortality according to the unemployment rate

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Hukuk İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AMIRIA, Arshia - Ulf-G GERDTHAM (2013), “Impact of Maternal and Child Health on Economic Growth: New Evidence Based Granger Causality and DEA Analysis” Ministrial Leadership in Health, Lund University, March, Sweeden, http://www.ministerialleadershipinhealth.org/ wp-content/uploads/sites/19/2013/03/Econ-benefits_econometric-study_LundUniversity1.pdf, (15.02.2015).
ANTHOPOLOS, Rebecca - Charles M. BECKER(2010), “Global Infant Mortality: Correcting for Undercounting”, World Development, 38 (4), pp.467-481.
BAIRD, Sarah- Jed FRIEDMAN- Norbert SCHADY ( 2007), “Aggregate Income Shocks and Infant Mortality in the Developing World” Policy Research Working Paper 4346, The World Bank, http://elibrary.worldbank.org/doi/pdf/10.1596/1813-9450-4346, (15.02.2015). BERKE, Burcu (2012), “Döviz Kuru ve İMKB100 Endeksi İlişkisi: Yeni Bir Test”, Maliye Dergisi, (163), 243-257.
BHALLA, Surjit S. (2002), “Imagine There’s No Country: Poverty, Inequality and Growth in the Era of Globalization”, Washington DC: Institute for International Economics, http://siteresources.worldbank.org/INTPGI/Resources/3426741206111890151/12978_Surjit_ Bhalla_Two_Policy_Briefs.pdf, (15.02.2015).
BHALORA, Sonia (2008), “Childhood Mortality and Economic growth”, Centre for Market and Public Organisation Working Paper Series No. 08/188, http://www.bristol.ac.uk/ medialibrary/sites/cmpo/migrated/documents/wp188.pdf, (11.01.2015).
BİÇERLİ, M. Kemal (2000), Çalışma Ekonomisi, İstanbul: Beta Yayınları.
BISHAI, David- Marjorie OPUNI- Andrew Poon (2007), “Does the Level of İnfant Mortality Affect The Rate of Decline? Time Series Data from 21 Countries”, Economics and Human Biology, 5 (1), pp. 74-81.
BRENNER, M. H. (2005), “Commentary: Economic Growth is The Basis of Mortality Rate Decline in The 20th Century— Experience of the United States 1901–2000” International Journal of Epidemiology, 34, pp. 1214–1221.
BOZKURT, Hilal (2007), Zaman Serileri Analizleri, Ankara: Ekin Kitapevi.
CALIFORNIA DEPARTMENT OF PUBLIC HEALTH (CDPH), Infant and Fetal Mortality: Measurement and Limitations, http://cehtp.org/faq/mih/infant_and_fetal_mortality_ measurement_and_limitations, (23.03.2016). GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 7, Sayı: 17, Yıl: 2016
GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 7, Number: 17, Year: 2016 138
DOLLAR, David- Aart KRAY (2002), “Growth is Good for the Poor”, Journal of Economic Growth, 7 (3), pp.195-225.
ERDOĞAN, Engin- Meliha ENER- Feyza ARICA (2013),” The Strategic Role of Infant Mortality in the Process of Economic Growth: An Application for High Income OECD Countries”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99, pp. 19-25.
FERRARINI, Tommy- Thor NORSTRÖM (2010), “Family Policy, Economic Development and Infant Mortality: A Longitudinal Comparative Analysis” , International Journal of Social Welfare, 19, pp. 89-102.
GRANGER, C. W. - , P. NEWBOLD (1974), “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2, pp. 111-120.
HANSEN, Bruce E. (1992), “Tests For Parameter Instability in Regressions with I(1) Processes”, Journal of Business and Economics Statistics, 10 (5), pp. 321-335. http://en.wikipedia.org/wiki/Infant_mortality#cite_note-Bishai-5, (10.02.2015).
JOHANSEN, Søren (1991), “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressrive Models”, Econometrica, (59), pp. 1551-1580.
JOHANSEN, Søren (1988), “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics Control, 12 (2-3), pp. 231-254.
JOHANSEN, Søren- Katarina JUSELIS(1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration- with Applications to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52 (2), pp. 169-210.
KALEMLİ-ÖZCAN, Şebnem (2002), “Does the Mortality Decline Promote Economic Growth”, Journal of Economic Growth, 7, pp.411-439.
KALIPENI, E. (1993), “ Determinants of Infant Mortality in Malawi: A Spatial Perspective”, Social Science and Medicine, 37(2), pp. 183-198,
KING, Gary - Langche ZENG (2001), “Improving Forecasts of State Failure”, World Politics, 53, pp. 623-658,
LEIGH, Andrew – Christosper JENCKS (2007) “Inequality and Mortality: Long-Run Evidence from a Panel of Countries”, Journal of Health Economics, pp. 26, 1-24.
McCLEAD, Rick (2012), “Explaining the Country’s Infant Mortality Rate – Part 1”, Nationwide Childrens, http://www.childrensonquality.com/explaining-the-countrys-infant-mortality-ratepart-1/, (13.02.2015).
MOSER, K. A. - A. J. FOX - D. R. JONES (1984), “Unemployment and Mortality in the OPCS Longitudinal Study”, The Lancet, 324 (8415), pp. 1324–1329,
MOSER, K. A. - P. O. GOLDBLATT - A. J. FOX - D. R. JONES (1987), “Unemployment and Mortality: Comparison of the 1971 and 1981 Longitudinal Study Census Samples”, British Medical Journal, 294, pp. 86–90,
GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 7, Sayı: 17, Yıl: 2016
GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 7, Number: 17, Year: 2016 139
ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT (2013), “Health at a Glance 2013: OECD Indicators”, OECD Publishing, 25, http://www.oecd.org/els/healthsystems/Health-at-a-Glance-2013.pdf, (5.02.2015).
PARK, Joon Y. (1992), “Canonical Cointegration Regression” Econometrica, 60, pp. 119-143.
PRETSON, Samuel H. (2007), “The Changing Relation Between Mortality and Level of Economic Development”, International Journal of Epidemiology, 36, pp. 484–490.
PRESTON, Samuel H. (1975), “The Changing Relation between Mortality and Level of Economic Development”, Population Studies, 29 (2), pp. 231–248.
PRITCHETT, Lant – Lawrence H. SUMMERS (1996), “Wealthier is Healthier” The Journal of Human Resources, 31 (4), pp. 841-868.
SEVÜTEKİN, Mustafa – Mehmet NARGELEÇEKENLER (2010), Ekonometrik Zaman Serileri Analizleri, Ankara: Nobel Yayıncılık.
SHAW, Mary- Bruna GALOBARDES – Debbie A. LAWLOR- John LYNCH – Ben WHEELER – George S. SMITH (2007), The Handbook of Inequality and Socioeconomic Position. Concepts and Measures, Great Britain: The Policy Press.
STOCK, James H.- Mark W. WATSON (1993), “A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems”, Econometrica, 61(4), pp. 783-820.
TÜYLÜOĞLU, Şevket- Mustafa TEKİN (2009), “Gelir Düzeyi ve Sağlık Harcamalarının Beklenen Yaşam Süresi ve Bebek Ölüm Oranı Üzerindeki Etkileri”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 13 (1), pp. 1-31.
THE WORLD BANK, “World DataBank”, World Development Indicators, http://databank.worldbank.org/data/views/reports/tableview.aspx (15.02.2015).
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, İşgücü Göstergeleri, http://tuikapp.tuik.gov.tr/, (17.02.2015).
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, İstatistik Göstergeler 1923-2013, http://www.tuik.gov.tr, (17.02.2015).
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, Konularına Göre İstatistikler, Ulusal Hesaplar, http://www.tuik.gov.tr, (17.02.2015).
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2014), Türkiye istatistik Kurumu Haber Bülteni, Ölüm İstatistikleri 2013, Sayı: 16050
WOLF, Martin . (2002), “Are global poverty and inequality getting worse?”, Prospect Magazine, 72, pp. 16-21.
WORLD HEALTH ORGANIZATION (WHO), Statistical Information System (WHOSIS), https://web.archive.org/web/20111221191114/http://www.who.int/whosis/indicators/2007Mor tNeoBoth/en/, (01.03.2015).
WHO, Health Statistics and Information Systems, http://www.who.int/healthinfo/statistics/ indmaternalmortality/en (23.03.2016)
GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 7, Sayı: 17, Yıl: 2016 GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 7, Number: 17, Year: 2016 140
YASED (2012), Türkiye Sağlık Sektörü Raporu, Haziran, http://www.yased.org.tr/webportal/ Turkish/haberler/basin_bultenleri/Documents/YASED Saglik_Sektoru_Raporu.pdf, (02.03.2015)
ZAKIR, Mohammed – Phanindra V. WUNNAVA (1999), “ Factors Affecting Infant Mortality Rates: Evidence from Cross-Sectional Data”, Applied Economics Letters, 6, pp. 271–273.

APA	SUBAŞI ERTEKİN M, YÜCE DURAL B, KIRCA M (2016). TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. , 4629 - 2.
Chicago	SUBAŞI ERTEKİN MERİÇ,YÜCE DURAL BETÜL,KIRCA MUSTAFA TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. (2016): 4629 - 2.
MLA	SUBAŞI ERTEKİN MERİÇ,YÜCE DURAL BETÜL,KIRCA MUSTAFA TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. , 2016, ss.4629 - 2.
AMA	SUBAŞI ERTEKİN M,YÜCE DURAL B,KIRCA M TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. . 2016; 4629 - 2.
Vancouver	SUBAŞI ERTEKİN M,YÜCE DURAL B,KIRCA M TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. . 2016; 4629 - 2.
IEEE	SUBAŞI ERTEKİN M,YÜCE DURAL B,KIRCA M "TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ." , ss.4629 - 2, 2016.
ISNAD	SUBAŞI ERTEKİN, MERİÇ vd. "TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ". (2016), 4629-2.

APA	SUBAŞI ERTEKİN M, YÜCE DURAL B, KIRCA M (2016). TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(17), 4629 - 2.
Chicago	SUBAŞI ERTEKİN MERİÇ,YÜCE DURAL BETÜL,KIRCA MUSTAFA TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7, no.17 (2016): 4629 - 2.
MLA	SUBAŞI ERTEKİN MERİÇ,YÜCE DURAL BETÜL,KIRCA MUSTAFA TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.7, no.17, 2016, ss.4629 - 2.
AMA	SUBAŞI ERTEKİN M,YÜCE DURAL B,KIRCA M TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016; 7(17): 4629 - 2.
Vancouver	SUBAŞI ERTEKİN M,YÜCE DURAL B,KIRCA M TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016; 7(17): 4629 - 2.
IEEE	SUBAŞI ERTEKİN M,YÜCE DURAL B,KIRCA M "TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ." Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, ss.4629 - 2, 2016.
ISNAD	SUBAŞI ERTEKİN, MERİÇ vd. "TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞİN BEBEK ÖLÜMLERİNE ETKİSİ". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/17 (2016), 4629-2.