TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

UYGUN, SELÇUK; ENGIN, GIZEM

TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Selçuk UYGUN, (Doç. Dr. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, El-mek:)

Gizem ENGİN (Arş. Gör. Dr. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği, El-mek:)

Turkish Studies (Elektronik)

24 1

Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 2021 - 2031 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Öz:

Dünya'da ve Türkiye'de demokrasi, demokrasi eğitimi, demokratik değerler konuları son yıllarda oldukça önem kazanmıştır. Gerek mevcut durumun programlarındaki işlerliğini değerlendirmeye ilişkin çalışmalarda ya da değerler eğitimine yönelik yapılmış bir çalışmanın sonuçlarını değerlendirmede ölçme aracı olarak kullanılabilecek araçlara ihtiyaç vardır. Bu çalışmada, temel demokratik değerlere ilişkin ortaokul öğrencilerine yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek hedeflenmiştir. Bu amaçla geliştirilen deneysel form uzmanlara gönderilmiş, incelemeleri talep edilmiştir. Uzmanlardan gelen dönütler doğrultusunda formda gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Oluşturulan 57 maddelik deneme formu 637 ortaokul öğrencisine uygulanmıştır. Uygulama sonunda elde edilen veriler analiz edilmiştir. Açımlayıcı Faktör Analiziyle (AFA) "adil olma", "farklılıklara saygı", "özgüven" ve "işbirliği" olmak üzere dört boyutlu ve toplam 34 maddeden oluşan bir yapıya ulaşmıştır. Analizlerde ölçeğin alt ölçekleri arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Analizler sonucunda faktörlerin birbiriyle anlamlı ve olumlu bir ilişki sergilediği görülmüştür. Alt boyutların temel demokratik değerler olarak adlandırılan yapının bileşenleri olduğu ve bunların birlikte bir üst yapıyı oluşturduğu ikinci düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonuçlarıyla anlaşılmıştır. Modelin uyum iyiliği indeksleri kabul edilebilir düzeydedir. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonuçları da Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sonuçlarını doğrulamıştır. Ölçeğin tümü için elde edilen iç tutarlılık katsayısı ise .84 olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonunda ortaokul öğrencileri üzerinde kullanılabilecek temel demokratik değerlere yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek oluşturulmuştur

Anahtar Kelime:

BASIC DEMOCRATIC VALUES SCALE: A SCALE DEVELOPMENT STUDY

Öz:

In Turkey and in the all world democracy, democracy education and democratic values has become extremely important issues. There is a need for tools that can be used as a measurement tools both for the identifying the current situation and for the studyings towards evaluating the operability of these topics in educational programs or the evaluation resultsof any studyings that is made for values education. The purpose of this study is to develop a reliable and valid scale about basic democratic values for secondary school students. With this aim, the draft form was sent to experts in order to get their opinions. Based on expert’s feedback, the draft form was revised. 57-item draft form was administered to 637 volunteered scondary school students, and the data were analyzed. Through, exploratory factor analysis (EFA), a construct with 34 items and 4 factors, namely “Fairness”, “Respect for differences”, “Self-confidance” and “Cooperation”was achieved. The relationship among subscales was tested and a significant positive relationship was found. By the analysis it was seen that subscales were the dimension of a construct named basic democratic values competence. It was determined that fit indexes of the model were high.Confirmatory factor analysis (CFA) also comfirmed the results of EFA. The Crombach’s alpha value fort the scale was found to be .84. At the end of the study, a reliable and valid scale about basic democratic values for secondary school students has been established

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKBAŞ, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim ikinci kademedeki gerçekleştirme derecesinin değerlendirilmesi ( Yayımlanmamış doktora tezi).Gazi Üniversitesi: Ankara.
AYDIN, M. Z. (2012). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
CİHAN, Nazlı (2014). “Okullarda Değerler Eğitimi Ve Türkiye’deki Uygulamaya Bir Bakış/ Values Educatıon at Schools and its Practıce in Turkey”,TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,ISSN: 1308-2140, Volume 9/2, Winter 2014, http://www.turkishstudies.net, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6402, p. 329-336.
ÇAĞLAYAN, A.(2006). Ahlak pusulası ahlak ve değerler eğitimi. İstanbul: Değerler Eğitimi Yayınları.
ERDEM, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 25-34.
GENÇ, S. Z. ; ERYAMAN, M.Y. (2007). Değişen değerler ve yeni eğitim paradigması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), Erişim: http://www.aku.edu.tr/AKU/DosyaYonetimi/SOSYALBILENS/makale/c9s1m6.pdf adresinden 01.10.12 tarihinde ulaşılmıştır. GEORGE, D. ve MALLERY, P. (2001). SPSS for Windows step by step: A Simple Guide and Reference. Needham Heights: AllynBacon.
GÖKÇE, F. (2005). Devlet ve eğitim (3. Baskı). Ankara: Tek Ağaç Yayıncılık.
HOOPER, D.,COUGHLAN, J., & MULLEN, M.(2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods,6(1),53-60.
KARAKÜTÜK, K. (2001). Demokratik laik eğitim (çağdaş toplum olmanın yolu). Ankara: Anı Yayıncılık.
KAYIŞ, A. (2009). Güvenirlik analizi. Şeref Kalaycı (Edi.) , SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
KINCAL, R. ve IŞIK, H. (2003). Demokratik eğitim ve demokratik değerler. Eğitim Araştırmaları,3(11), 54-58.
KINCAL, R. ve UYGUN, S. (2006). “Demokrasi eğitimi ve okul meclisler projesi” uygulamalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 31-42
UYGUN, S. (2013). Değerler eğitimi program tasarılarının değerlendirilmesi (Antalya örneği). Mediterriane Journal of Humanities, 3(2), 263-277.
KİRSCHENBAUM, H. (1995). 100 ways to enhance values and morality in schools and youth settings. Massachusetts: Allyn&Bacon.
KLİNE, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (Second Edition ed.). NY: Guilford Publication, Inc.
KUŞDİL, M. E. ve KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikolojisi Dergisi, 45,59-76.
ÖZKAN, Recep ve SOYLU, Ayşe (2014). “ Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Benimsedikleri Temel İnsani Değerler (Niğde İl Örneği)/ The Basic Human Values Adopted by Students of the Faculty of Education”, TURKISH STUDIES- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-,ISSN: 1308-2140, Volume 9/2, Winter 2014, http://www.turkishstudies.net, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6418, p. 1253-1265.
STEPHENSON, J., LİNG, L.(2005). Introduction and theoritical perspectives. Stephenson, J., Ling,L.Burman, E. ve Cooper , M. (Edi.).(1-20). Values in Education. Routledge: London and Newyork.
TAVŞANCIL, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSSile veri analizi.Ankara:Nobel Yayıncılık.
TOOMEY, R. (2010).Values Education, instructional scaffolding and student wellbeing. T. Lovant, R. Thoomey ve N. Clements (Edi.). International research handbook on values education and student wellbeing (16-36). Newyork: Spranger Science Business Media B.V. Erişim: http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-90-481-8675-4_2
YEŞİL, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
YEŞİL, R. ve AYDIN, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84
YEŞİLYURT, Ethem ve KURT, İbrahim (2012). “Değerleri Kazandırmasındaki Etkililik Açısından Resmi Ve Örtük Program İle Okul Dışı Etmenlerin Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi/ Evaluation Of Curriculum, Hidden Curriculum And Out-of-School Sources in Terms of Their Efficacy For Gaining Values Based On Student Views”, TURKISH STUDIES- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-,ISSN:1308-2140, (Prof. Dr. Mehmet Aydın Armağanı),
Volume7/4, Fall 2012, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3844, p. 3253-3272.
YÜKSEL, İ.; BAĞCI, Ş.; VATANSEVER, E. (2013). İlköğretim son sınıf öğrencilerin demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12),309-334.

APA	UYGUN S, ENGIN G (2014). TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. , 2021 - 2031.
Chicago	UYGUN SELÇUK,ENGIN GIZEM TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. (2014): 2021 - 2031.
MLA	UYGUN SELÇUK,ENGIN GIZEM TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. , 2014, ss.2021 - 2031.
AMA	UYGUN S,ENGIN G TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. . 2014; 2021 - 2031.
Vancouver	UYGUN S,ENGIN G TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. . 2014; 2021 - 2031.
IEEE	UYGUN S,ENGIN G "TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI." , ss.2021 - 2031, 2014.
ISNAD	UYGUN, SELÇUK - ENGIN, GIZEM. "TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI". (2014), 2021-2031.

APA	UYGUN S, ENGIN G (2014). TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik), 9(5), 2021 - 2031.
Chicago	UYGUN SELÇUK,ENGIN GIZEM TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik) 9, no.5 (2014): 2021 - 2031.
MLA	UYGUN SELÇUK,ENGIN GIZEM TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik), vol.9, no.5, 2014, ss.2021 - 2031.
AMA	UYGUN S,ENGIN G TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(5): 2021 - 2031.
Vancouver	UYGUN S,ENGIN G TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(5): 2021 - 2031.
IEEE	UYGUN S,ENGIN G "TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI." Turkish Studies (Elektronik), 9, ss.2021 - 2031, 2014.
ISNAD	UYGUN, SELÇUK - ENGIN, GIZEM. "TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLER ÖLÇEĞİ: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI". Turkish Studies (Elektronik) 9/5 (2014), 2021-2031.