TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR

Yıl: 2012 Cilt: 7 Sayı: 3 a Sayfa Aralığı: 1159 - 1176 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR

Öz:
Türkiye Türkçesi ağızları zengin bir söz varlığına sahiptir. Türk milletinin geçmişten beri gelen kültürünü yansıtan ve standart Türkçeye geçmemiş pek çok sözcük halkın dilinde yaşamakta ve kullanılmaktadır. Ağızlarda renk, yemek, organ, akrabalık, hastalık, hayvan, ölçü birimleri, giysi vb. adlar bakımından yüzlerce sözcük bulunmaktadır. Bunlar içerisinde yağış adları da önemli bir yer tutar. Bu çalışmada Türkiye Türkçesi ağızlarında yer alan yağış adları, çeşitli özellikleri göz önünde bulundurularak sınıflandırılmıştır. Yağış türlerinden yağmur ve kar yağışı için kullanılan isimler, bu yağışların sürekliliği, miktarı, hızı; tane veya damlaların büyüklüğü-küçüklüğü; yağışın düştüğü zaman (mevsim, ay, gün, saat vb.); yağışın yönü, diğer tabiat olaylarıyla ( rüzgâr, güneş, sis vb.) eş zamanlı meydana gelmesi gibi özellikler dikkate alınarak verilmiştir. Tespit edilen ve sınıflandırılan yağış adları üzerinden çeşitli yorum ve değerlendirmelere ulaşılmıştır. Araştırma, Türklerin, görünüşte aynı sanılan yağış türlerini, bu türlerin çeşitli özelliklerine bakarak farklı adlandırmalarla ustalıklı bir biçimde birbirinden ayırdıklarını göstermektedir. Çalışmanın verileri Derleme Sözlüğü taranarak elde edilmiştir. Ancak Standart Türkçedeki kullanımları da tespit etmek için Büyük Türkçe Sözlük (TDK-BTS) taranmıştır. Çalışmanın sonunda, ek olarak, tespit edilen ve özellikleri bakımından sınıflandırılan sözcüklerin anlamlarını içeren bir sözlük bulunmaktadır. Elde edilen veriler, Türkçenin yağış türlerini adlandırmak bakımından söz varlığının zenginliğini ortaya koymaktadır. Ağızlarda geçen yağış adları ile ilgili bu sözcüklerin birçoğunun Standart Türkçeye kazandırılması gerekir.
Anahtar Kelime:

THE NAMES THAT GIVEN TO KINDS OF PRECIPITATION IN TURKEY TURKISH DIALECTS FOR THEIR CHARATERISTICS

Öz:
Turkey Turkish dialects have a rich vocabulary. Many words which reflects the culture of the Turkish nation from the past and not included in the standard Turkish were living and used in the people language. There are hundreds of words in Turkey Turkish dialects names as color, food, body, kinship, disease, animal, units of measure,clothes and so on. The names of precipitation has also important placein there. In this study, the kinds of precipitation in turkey turkishdialects are classified by considering for their various characteristics.The names used for rain and snow of kinds of precipitation has beengiven by considering such characteristics continuity, quantity andspeed of this kinds of precipitations; bigness and smallness of raindropand snowflake; the time of precipitation falls to earth (seasons, months,days, hours, etc.); the direction of precipitation, the precipitation besynchronous with other natural events (wind, sunlight, fog, etc.).Various comments and assessments have been reached with throughthe names of precipitation were identified and classified. The studyshows turkish people seperated expertly the kinds of precipitation thatseemingly thought to have been the same, from each other by looking atthe various characteristics of these kinds of precipitation and withdifferent names. In addition to, there is a glossary that containing themeanings of the words identified and classified in terms of theircharacteristics at the end of the study. The data of study were obtainedthrough scanning the Compiling Dictionary. However, to determine theusage in standard Turkish, it have scanned Great Turkish Dictionary.The data gotten prove the richness of Turkish related to precipitation.These words in dialects related to precipitation must be included inStandard Turkish.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKSAN, Doğan, (1999). Türkçenin Gücü, 6. Basım. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • AKSAN, Doğan, (1999). Anlambilim Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
  • CRYSTAL, David (1994). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. USA: Blackwell Publishers.
  • Derleme Sözlüğü (1963-1982), C. I-II-II-IV-V-VI-VII-VIII-IX-X-XI-XII, TDK Yayınları, Ankara.
  • ERİNÇ, Sırrı. (1957). Tatbiki Klimatoloji ve Türkiye'nin İklim Şartları. İstanbul: İTÜ Matbaası.
  • EROL, Oğuz. (1993). Genel Klimatoloji. 4. Baskı. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
  • http://tdkterim.gov.tr/bts/ (Erişim Tarihleri: 20 Aralık 2011-15 Şubat 2012 arası)
  • http://tdkterim.gov.tr/ttas/ (Erişim Tarihleri: 20 Aralık 2011-15 Şubat 2012 arası)
  • http://tr.wikipedia.org/ (Erişim Tarihi: 3 Şubat 2012)
  • TDK Türkçe Sözlük (2005), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
APA Emiroğlu S (2012). TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. , 1159 - 1176.
Chicago Emiroğlu Selim TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. (2012): 1159 - 1176.
MLA Emiroğlu Selim TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. , 2012, ss.1159 - 1176.
AMA Emiroğlu S TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. . 2012; 1159 - 1176.
Vancouver Emiroğlu S TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. . 2012; 1159 - 1176.
IEEE Emiroğlu S "TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR." , ss.1159 - 1176, 2012.
ISNAD Emiroğlu, Selim. "TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR". (2012), 1159-1176.
APA Emiroğlu S (2012). TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. Turkish Studies (Elektronik), 7(3 a), 1159 - 1176.
Chicago Emiroğlu Selim TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. Turkish Studies (Elektronik) 7, no.3 a (2012): 1159 - 1176.
MLA Emiroğlu Selim TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. Turkish Studies (Elektronik), vol.7, no.3 a, 2012, ss.1159 - 1176.
AMA Emiroğlu S TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. Turkish Studies (Elektronik). 2012; 7(3 a): 1159 - 1176.
Vancouver Emiroğlu S TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR. Turkish Studies (Elektronik). 2012; 7(3 a): 1159 - 1176.
IEEE Emiroğlu S "TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR." Turkish Studies (Elektronik), 7, ss.1159 - 1176, 2012.
ISNAD Emiroğlu, Selim. "TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR". Turkish Studies (Elektronik) 7/3 a (2012), 1159-1176.