Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 541 - 556 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI

Öz:
1960-80 cumhuriyet dönemi Türk mimarlığının ele alındığı bu çalışmada öncelikle mimarlığın nasıl bir ortamda geliştiği, daha sonra ise bu dönemde ortaya çıkan mimarlık ürünleri ve eğilimlerinin neler olduğu açıklanmıştır. Türkiye 1960'lardan itibaren siyasi, ekonomik ve toplumsal anlamda birçok gelişmeye sahne olmuştur. Örneğin, sanayi ve ticaretin gelişmesi paralelinde ortaya çıkan kentleşme olgusu; Batı'yla gelişen çok yönlü ilişkiler sonucu, çoğulcu bir dünya görüşü ve onun getirdiği yeni kavramlar daha önce bu denli gündemde olmayan gelişmelerdir. Bu bağlamda, 1960 askeri müdahalesiyle birlikte birçok değişimin yaşandığı bu dönem, siyasal ve kurumsal gelişmeler, mimarların toplum içerisinde değişen rolü, mimarlık okulları ve eğitim sistemindeki gelişmeler, ekonomik ve sektörel gelişmeler olmak üzere dört alt başlık altında incelenmiştir. Demokratik ve çoğulcu bir ortamda ortaya çıkan mimarlık uygulama ve düşünceleri ise uygulama/yapılar ile mimari düşünce ve eğilimler olmak üzere iki alt başlık altında derlenmiştir. Uygulamanın giderek devletten özel sektöre geçişini simgeleyen holdingler, gelişen endüstri faaliyetlerinin bir sonucu olan endüstri yapıları, sayısı artan eğitim yapıları, yine sanayileşme ve artan nüfusla birlikte ortaya çıkan kentleşme ve konut sorununun çözümüne yönelik kentsel ölçekli çalışmalar, iç turizmin canlanması sonucu etkinlik alanına dönüşen tatil köyleri ve yazlıklar bu dönemde öne çıkan yapı türleridir. Bu yapıların uygulanmasında etkili olan mimari düşünce ve eğilimler ise giderek etkisi azalan rasyonalist-pürist anlayış, organik mimari, çok parçalılık anlayışı, brütalizm, yeni anıtsallık ve sembolizm, yeni bölgeselcilik ve birkaç uygulama ile de olsa etkisini göstermeye başlayan postmodernizm olmuştur
Anahtar Kelime:

1960-80 REPUBLICAN PERIOD OF TURKISH ARCHITECTURE

Öz:
In this study 1960-80 republican period of Turkish architecture was discussed. In this content, firstly the atmosphere of the architecture and then architectural works and trends that were occurred in this period were described. Turkey was the scene of many developments in terms of political, social and economic since the 1960s. The developments such as urbanization phenomenon that occurred parallel to the dev elopment of industry and trade or pluralistic world view and its new concepts which were the results of multi-faceted relations with the West were not so much on the agenda before. In this context, many changes occurred during this period with the 1960 military coup and it was studied under four sub-headings, including political and institutional developments, the role of the architects that was changing in the society, developments in architecture schools and education systems, economic and sectorial developments. The architectural practice and ideas/thoughts, emerging in a democratic and pluralistic atmosphere were compiled under two sub-headings: practice/buildings and architectural thoughts and trends. The building types that stand out in this period are holdings, symbolizing the transition of architectural practice from government to private sector, industrial buildings as a result of developed industrial activities, education buildings, urbanization which emerged with the industrialization and increasing population and urban-scaled studies for the solution of housing problems, holiday village and summer houses as a result of revival of domestic tourism. The influential architectural thoughts and trends in the practice of these buildings are rationalist-purist approach whose influence was increasingly descending, organic architecture, multipartial approach, brutalism, new monumentality and symbolism, new regionalism and postmodernism that began to have an effect with a few applications
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anonim, “İTÜ Ayazağa Kampüsü”, Mimarlık, sayı 110, (1972), s. 67-78 Anonim, www.arkiv.com, Şubat 2012
  • ATAMAN, O. “75 Yılda Kentleşme ve Planlama”, Ege Mimarlık, 02/99, (1999), İzmir, s. 31-33
  • BATUR, A. “A Concise History: Architecture in Turkey During the 20th Century”, Chamber of Architects of Turkey, İstanbul 2005
  • BOYSAN, A. “Anket: 1970’te Mimarimiz”, Mimarlık, sayı 86, (1970), s. 39
  • CANSEVER, T. “Anket: 1970’te Mimarimiz”, Mimarlık, sayı 86, (1970), s. 41
  • KORTAN, E. “1950’ler Kuşağı Mimarlık Antolojisi”, YEM Yayın, İstanbul 1997, s. 37
  • KORTAN, E. “Türkiye Cumhuriyeti Mimarlığının 75 Yılı”, 75 Yılda Türkiye’de Planlama/Kentleşme-Koruma Politikaları ve Mimarlık, Panel/Forum, 4-5 Aralık 1999, Mimarlar Odası, Ankara 2000, s. 97-112
  • ÖZER, B. “Anket: 1970’te Mimarimiz”, Mimarlık, sayı 86, (1970), s. 26
  • SEY, Y. “Cumhuriyet Döneminde Konut”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, TC İş Bankası ve Tarih Vakfı Ortak Yay., İstanbul 1998b, s. 273-300
  • SEY, Y. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Mimarlık ve Yapı Üretimi”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, TC İş Bankası ve Tarih Vakfı Ortak Yay., İstanbul 1998a, s. 25-39
  • SÖZEN, M. “Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı”, Türkiye İş Bankası Kültür Yay. Ankara 1984
  • TEKELİ, İ. “Türkiye’de Mimarlığın Gelişiminin Toplumsal Bağlamı”, R. Holod, A. Evin, S., Özkan (ed.) Modern Türk Mimarlığı 1900-1980, TMMOB Mimarlar Odası, Ankara 2007, s. 15-36
  • VANLI, Ş. “Mimariden Konuşmak Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı Eleştirel Bakış 1”, VMV Yay., Ankara 2006a
  • VANLI, Ş. “Mimariden Konuşmak Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı Eleştirel Bakış 3”, VMV Yay., Ankara: 2006b
  • YÜCEL, A. “Çoğulculuk İş Başında: Türkiye’nin Bugünkü Mimarlık Manzarası”, R. Holod, A. Evin, S., Özkan (ed.) Modern Türk Mimarlığı 1900-1980, TMMOB Mimarlar Odası, Ankara 2007, s.125-156
APA ELMALI ŞEN D, MİDİLLİ SARI R, SAĞSÖZ A, AL ŞENSOY S (2014). 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. , 541 - 556.
Chicago ELMALI ŞEN DERYA,MİDİLLİ SARI REYHAN,SAĞSÖZ AYŞE,AL ŞENSOY SELDA 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. (2014): 541 - 556.
MLA ELMALI ŞEN DERYA,MİDİLLİ SARI REYHAN,SAĞSÖZ AYŞE,AL ŞENSOY SELDA 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. , 2014, ss.541 - 556.
AMA ELMALI ŞEN D,MİDİLLİ SARI R,SAĞSÖZ A,AL ŞENSOY S 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. . 2014; 541 - 556.
Vancouver ELMALI ŞEN D,MİDİLLİ SARI R,SAĞSÖZ A,AL ŞENSOY S 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. . 2014; 541 - 556.
IEEE ELMALI ŞEN D,MİDİLLİ SARI R,SAĞSÖZ A,AL ŞENSOY S "1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI." , ss.541 - 556, 2014.
ISNAD ELMALI ŞEN, DERYA vd. "1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI". (2014), 541-556.
APA ELMALI ŞEN D, MİDİLLİ SARI R, SAĞSÖZ A, AL ŞENSOY S (2014). 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. Turkish Studies (Elektronik), 9(10), 541 - 556.
Chicago ELMALI ŞEN DERYA,MİDİLLİ SARI REYHAN,SAĞSÖZ AYŞE,AL ŞENSOY SELDA 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. Turkish Studies (Elektronik) 9, no.10 (2014): 541 - 556.
MLA ELMALI ŞEN DERYA,MİDİLLİ SARI REYHAN,SAĞSÖZ AYŞE,AL ŞENSOY SELDA 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. Turkish Studies (Elektronik), vol.9, no.10, 2014, ss.541 - 556.
AMA ELMALI ŞEN D,MİDİLLİ SARI R,SAĞSÖZ A,AL ŞENSOY S 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(10): 541 - 556.
Vancouver ELMALI ŞEN D,MİDİLLİ SARI R,SAĞSÖZ A,AL ŞENSOY S 1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(10): 541 - 556.
IEEE ELMALI ŞEN D,MİDİLLİ SARI R,SAĞSÖZ A,AL ŞENSOY S "1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI." Turkish Studies (Elektronik), 9, ss.541 - 556, 2014.
ISNAD ELMALI ŞEN, DERYA vd. "1960-80 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK MİMARLIĞI". Turkish Studies (Elektronik) 9/10 (2014), 541-556.