TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA

Yıl: 2004 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 77 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA

Öz:
Günümüzde sağlıklı toplumların ve ekonomilerin oluşturulmasında işletmeler kadar tüketicilerin de sosyal sorumluluk ve etik bilinciyle hareket etmesinin önemli bir rolü olduğu bir gerçektir. Tüketicilerin de eleştirdikleri işletmeler gibi zaman zaman tüketim tutum ve davranışlarında etikselliği sorgulanır noktaların olması, değişim sürecinin tarafı olan tüketiciyi etiksel bir düzlemde değerlendirmeyi zorunlu kılmaktadır. Tüketicilerin etikle bağdaşmayan uygulamalara yönelik yaklaşımları özellikle 1990’lı yılların ikinci yarısından sonra çeşitli araştırmalarla ele alınmaya başlamıştır. Bu çalışmada, araştırmaya katılanların tüketici etiği konusundaki yaklaşımları ortaya konmaya çalışılmıştır. Tüketicilerin etiksel konularda duyarlılıklarını yönlendiren etiksel ideolojileri ile Makyavelizm eğilimlerinin etkileri de incelenmiştir. Cevaplayıcıların etiksel yaklaşımları bir fikir vermesi amacıyla diğer ülkelerde yapılan benzeri araştırmaların sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalar cevaplayıcıların “zararsız olarak algılanan davranışlar” hariç etiksel hassasiyetlerinin yüksek olduğunu göstermektedir. Etiksel ideolojilerinde ise idealizm ağırlığını hissettirmekte, Makyavelist eğilimleri diğerlerine göre düşük kalmaktadır. Çalışmada, tüketicilerin demografik özelliklerine göre tüketici etiği konusundaki yaklaşımlarının farklılaşma gösterip göstermediği de ele alınmıştır. Cevaplayıcıların etiksel davranışlarında eğitim düzeyleri ve işlerindeki konumlarının birer belirleyici olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim

CONSUMER ETHICS: A RESEARCH BASED ON INTERNATIONAL COMPARİSONS AND DEMOGRAPHIC FACTORS

Öz:
Nowadays, it is a fact that, in constitution of healthy communities and economies, that consumers behave with the conscious of ethics and social responsibility has a significant role as much as companies do. That consumers occasionally have some ethically questionable points in their consumption behaviour and attitudes as similar to companies they criticize, makes it compulsory to evaluate the consumer who is the side of transaction process on an ethical platform. Consumer approaches towards practices which are not compatible with ethics have been studied in a variety of research, particularly after the late 1990s. In this study, the approaches of those participated in the research, towards consumer ethics have been tried to be unravelled. Additionally, the impact of consumers’ ethical ideologies which guide their sensitiveness in ethical matters together with their Machiavellianism tendencies were also investigated. Responders’ ethical approaches were compared with the results of similar investigations for the purpose of giving an idea. Comparisons indicate that responders’ ethical sensitiveness is high if “behaviours perceived as harmless” not included. As for their ethical ideologies, idealism outweigh and Machiavellian tendencies are lower compared with others. In the research, it is also scrutinized whether the approaches towards the consumer ethics differentiate or not according to demographic features of consumers. It is manifested that responders’ education level and status at work are each a determiner in their ethical behaviour.
Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Al-Khatib, J. A., Vitell, S. J. ve Rawwas, M.Y. (1997). Consumer Ethics a Cross-Cultural Investigation, European Journal of Marketing, 31(11/12), 750-767.
  • Al-Khatib, J. A., Dobie, K. ve Vitell, S. J. (1995). Consumer Ethics in Developing Countries: An Empiricial Investigation, Journal of EuroMarketing, 4(2), 87-109.
  • Arlow, P.(1991). Characteristics in College Students Evaluation of Business Ethics and Corporate Social Responsibility, Journal of Business Ethics, 10(3), 63-71.
  • Chan, A., Wong S. ve Leung, P. (1991). Ethical Beliefs of Chinese Consumers in Hong Kong, Journal of Business Ethics, 17(11), 1163-1170.
  • Diacon, S. R. ve Ennew. C. T. (1996). Ethical Issues in Insurance Marketing in the UK, European Journal of Marketing, 30(5), 67-75.
  • Erffmeyer, R. C., Keillor, B. D. ve Le Clair D.T. (1999). An Empiricial İnvestigation of Japon Consumer Ethics, Journal of Business Ethics, 10(3), 35-50.
  • Fullerton, S., Taylor, D. ve Ghos B.C. (1997). A Cross-Cultural Examination of Attitudes Towards Abberant Consumer Behavior in the Marketplace, Marketing Intelligence&Planning, 15(5), 208-212.
  • Muncy, J. ve Vitell S. J. (1992). Consumer Ethics: An Investigation of Ethical Belief of the Final Consumer, Journal of Business Research, 24(4), 297-312.
  • Oyman, M. (2002), “Tüketici Etiği”, Pazarlama ve İletişim Kültürü, 1(1). Rawwas, M. Y., Patzer, G. L. ve Klessen, M. L. (1995). Consumer Ethics in Cross-Cultural Settings, European Journal of Marketing, 29(7), 62-78.
  • Rawwas, M. Y. ve Singhapakdi, A (1998). Do Consumers Ethical Beliefs Vary With Age?, Journal of Marketing Theory&Practice, 6(2), 26-38.
  • Rawwas, M. Y. (1996). Consumer Ethics: An Empiricial Investigation of the Ethical Beliefs of Austrian Consumers, Journal of Business Ethics, 15(9), 1009-1019.
  • Torlak, Ö. (2001). Pazarlama Ahlakı, İstanbul: Beta Basım A.Ş.
  • Özdemir, Ş., Torlak, Ö. ve Altunışık, R. (2003). Tüketici Ahlakı Üzerine Bir Araştırma, 1. Türkiye Uluslararası İş ve Meslek Ahlakı Kongresi (Bildiri Kitabı), Hacettepe Üniversitesi, İşletmecilik Meslek Etiği Uygulama Merkezi, (17-19 Eylül), Ankara, Türkiye.
  • Varinli, İ. (2000). Tüketici Etiği ve Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 297-309.
  • Vitell, S. J., Lumpkin J.R. ve Rawwas M. Y. (1991). Consumer Ethics: An Investigation of the Ethical Beliefs Elderly Consumers, Journal of Business Ethics, (10), 365-375.
  • Yurtsever, G. (1998). The Ethical Beliefs of Turkish Consumers, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(11), 135-146.
  • www.atonet.org.tr/turkce/index9.html
APA OYMAN M (2004). TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. , 77 - 90.
Chicago OYMAN Mine TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. (2004): 77 - 90.
MLA OYMAN Mine TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. , 2004, ss.77 - 90.
AMA OYMAN M TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. . 2004; 77 - 90.
Vancouver OYMAN M TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. . 2004; 77 - 90.
IEEE OYMAN M "TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA." , ss.77 - 90, 2004.
ISNAD OYMAN, Mine. "TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA". (2004), 77-90.
APA OYMAN M (2004). TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 77 - 90.
Chicago OYMAN Mine TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5, no.2 (2004): 77 - 90.
MLA OYMAN Mine TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.5, no.2, 2004, ss.77 - 90.
AMA OYMAN M TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2004; 5(2): 77 - 90.
Vancouver OYMAN M TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2004; 5(2): 77 - 90.
IEEE OYMAN M "TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA." Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, ss.77 - 90, 2004.
ISNAD OYMAN, Mine. "TÜKETİCİ ETİĞİ: ÜLKELERARASI KARŞILAŞTIRMALARA VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE DAYALI BİR ARAŞTIRMA". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5/2 (2004), 77-90.