BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ

Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 27 - 54 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ

Öz:
Ehl-i Sünnet tarafından en muteber hadis kaynakları olarak kabul edilen Kütüb-i Sitte içerisinde Buhârî'nin Sahih'i birinci sırada yer almaktadır. Buhârî, sahih hadisleri toplamaya girişen ilk musannif olarak kabul edilmekle birlikte, bu nitelikteki hadisleri ihtiva etmesi bakımından kitabının diğer hadis kaynaklarına üstünlüğü noktasında ittifak sağlanmış gibidir. Bununla birlikte, Hadis İlmi'nin temelinde tenkid yer aldığı için Buhârî'nin Sahih'i de doğal olarak çeşitli açılardan tenkid edilmiştir. Buhârî'nin Sahih'i içerdiği hadislerin sened ve ravileri, metinleri olmak üzere tenkide konu olmuştur. Buhârî hadislerinin bazısı İslâmî prensiplere ve Kur'an esaslarına aykırılık, icma'a aykırılık, akla ve ilme aykırılık, tarihi gerçeklere aykırılık vb. bakımlardan metin tenkidine konu olmuştur. Sened ve ravi ile ilgili tenkidlerin bir kısmı inkıta', senedde ravi yönünden fazlalık-noksanlık bulunması, bir ravinin yerine bir başka ravinin konulması, bazı ravilerin cehâletü'l-hâl, ğalat, muhâlefet, tedliste bulunmak ve bid'at ehli olmak gibi hususlar bakımından cerhedilmeleriyle ilgilidir. Biz bu makalede, ehl-i bid'at olmakla itham edilip i'tikadı sebebiyle cerhedilen Buhârî ravilerini konu edinmekteyiz. Bu raviler itikadlarından dolayı cerhedilmiş olup zayıf addedilmişlerdir. Bilindiği üzere cerh ve ta'dil özneldir. Bu hususa binâen, başkaları tarafından bid'atçılıkla tenkid edilen bu raviler hakkında Buhârî'nin kendi düşünce ve tutumu daha fazla önem arzetmektedir. Dolayısıyla, çalışmada Buhârî'nin söz konusu ravilerle ilgili düşünce ve tutumu, bizzat Buhârî'nin kendi kitaplarından hareketle incelenmektedir
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi Felsefe

NARRATORS OF AL-BUKHÂRÎ WHO ARE COMDEMNED TO AHL AL-BİD’A

Öz:
Sahih al-Bukhârî considered as the most respected source of hadith by Ahl as-Sunnah has took the first place in al-Kutub as-Sitta. While Bukhârî has attempted to collect the valid ahadith is regarded as the first collector, it seems as if a consensus has been achieved at the superiority of this book to other hadith sources in terms that it comprises this kind of ahadith. However due to criticism takes place on the ground of the science of hadith, Sahih al-Bukhârî was also naturally criticized from various aspects. The ahadith in Sahih al-Bukhârî were criticised from their sanad (chain of narrators), texts and reporters. Some of Bukhârî ahadith has been subject to criticism in respect to contradiction to Islamic principles, the basis of Quran, consensus (Ijmaa), reason, historical facts etc. A part of criticism of sanad and narrator is related to the discontiunity in the chain of narrators, being of excess-deficiency in terms of narrator, the displacement of a narrator with an other narrator, the disaffirmations directed to narrator from aspects of being ignorance, mistake, opposition, tadlîs, innovation (bid`ah). In this article, our topic is the narrators of Bukhârî accused as owner of innovation and criticized because of the creed. These narrators were disaffirmed due to their creed and considered them as weak. As is known al-Jarh wa al-ta'dil are subjective.Accordingly, Bukhârî`s own thoughts and attitudes have more importance about these narrators whom criticised to be ahl al-bid`a. Consequently, in this study Bukhârî`s thoughts and attitudes about these narrators has been examined starting from his own books
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi Felsefe
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • A’ZAMÎ, M. Mustafa, “Buhârî”, TDVİA, İstanbul-1992, VI, 368-372.
  • BAĞDÂDÎ, Hatîb, Ebû Bekir Ahmed b. Ali, Târîhu Bağdâd (thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye-1417, I-XXIV.
  • BUHÂRÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahîm, et-Târîhu’l-kebîr, Haydarâbâd: Dairatü’l-Meârifi’l-Osmaniyye, Trs., I-VIII.
  • ----------------,ed-Duafâü’s-sağîr (thk. Mahmud İbrahim Zayid), Halep: Dâru’lva’y-1396.
  • ----------------,el-Künâ (thk. Es-Seyyid Hâşim ed-Nedvî), Beyrut-Dâru’l-FikrTrs.
  • ----------------, Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları-1992, I-VIII.
  • DAYHAN, Ahmet Tahir, Buhari’ye Yöneltilen Bazı Tenkitler, İzmir-1995 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
  • DEMİRCİ, Ahmet, “Bidatcılık”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:5, Kayseri-1988, s. 71-86.
  • EREN, Mehmet, Buhârî’nin Sahih’i ve Hocaları, Konya: Nükte Kitap-2003.
  • FERÂHİDÎ, Halil b. Ahmed, Kitabu’l-ayn (thk. Mehdî el-Mahzumî ve İbrahim es-Samerraî), Beyrut-1988, I-VIII.
  • HAMEŞ, Adâb Mahmud, Ruvâtü’l-hadîsi’llezîne sekete aleyhim eimmetü’lcerhi ve’t-ta’dîli beyne’t-tevsîki ve’t-techîli, Riyad: Dâru’l-emânî, 1987.
  • HATİBOĞLU, Mehmed Said, “Müslüman Âlimlerin Buhari ve Müslim’e Yönelik Eleştirileri”, İslâmî Araştırmalar, Cilt:10, Sayı:1-3, 1997, s.1- 29.
  • İBN HACER, Ahmed b. Ali, Fethu’l-bârî (thk. Abdülkadir Şeybe el-Hamdi), Riyad-2001, I-XIII.
  • ----------------, Hedyü’s-sârî (thk. Abdülkadir Şeybe el-Hamdi), Riyad-2001.
  • İBN MANZUR, Ebu’l-Fadl, Lisânu’l-‘arab, Beyrut: Dâru Sâdır, 1414, I-XV.
  • KESKİN, Yusuf Ziya, “Buhârî’nin et-Târîhu’l-Kebîrine Yönelik Tenkitler”, Ma’rife, Yıl: 3, Sayı:2, Güz 2003, s.103-120.
  • KUDSÎ, Abdüssettâr Abdulhamîd, “Bid’atcının Rivayeti” (trc. Salahaddin Polat), Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:3, Kayseri- 1986, s.397-414.
  • MEŞKÛR, Cevad, Mezhepler Tarihi Sözlüğü, Ankara: Ankara Okulu Yayınları- 2011.
  • MİZZÎ, Yusuf b. Abdurrahmân, Tehzîbu’l-kemâl fî esmâi’r-ricâl (thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf), Beyrut: Müessesetü’r-Risâle-1980, I-XXIV.
  • ÖMERÎ, Muhammed Ali Kasım, “el-Buhârî ve menhecuhû fi’l-cerh ve’t-ta’dîl”, Dirâsât fî menheci’n-nakd inde’l-muhaddisîn, s.89-113.
  • POLAT, Salahaddin, “Buhari’nin Sahih’ine Yapılan Bazı Tenkidlerin Değerlendirilmesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 4, Kayseri-1990, s.237-255.
  • ----------------, Hadis Araştırmaları, İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
  • SOFUOĞLU, Cemal, “Muhammed Sadık Necmi’nin Buhari’ye Yönelttiği Bazı
  • Tenkidler”, DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: VI, İzmir-1989, s.89- 94.
  • SUYÛTÎ, Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr, Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbü’n-Nevevî (thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf), Beyrut: Dâru’l-fikr- 1988, I-II.
  • ŞÂTIBÎ, İbrahim b. Musa, el-İ’tisâm (thk. Muhammed Abdurrahman eş- Şakîr), Suudi Arabistan: Daru İbnu’l-Cevzî-2008, I-III.
  • UĞUR, Müctebâ, “Cerh ve Ta’dil Yönünden Buhârî Ravileri”, Büyük Türk İslam Bilgini Buhârî: Uluslararası Sempozyumu (18-20 Haziran 1987), Kayseri-1996, s.75-80.
  • YARDIM, Ali, “Buhârî ve et-Târîhu’l-Kebîr’i”, DEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:5, İzmir-1989, s.181-193.
  • YÜCEL, Ahmet, Hadis İlminde Tenkit Terimleri ve İlgili Çalışmalar, İstanbul: İfav-1998.
  • ZEHEBÎ, Muhammed b. Ahmed b. Osman, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, Kâhire: Dâru’l-Hadîs- 2006, I-XVIII.
APA DOĞANAY S (2015). BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. , 27 - 54.
Chicago DOĞANAY SÜLEYMAN BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. (2015): 27 - 54.
MLA DOĞANAY SÜLEYMAN BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. , 2015, ss.27 - 54.
AMA DOĞANAY S BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. . 2015; 27 - 54.
Vancouver DOĞANAY S BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. . 2015; 27 - 54.
IEEE DOĞANAY S "BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ." , ss.27 - 54, 2015.
ISNAD DOĞANAY, SÜLEYMAN. "BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ". (2015), 27-54.
APA DOĞANAY S (2015). BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. Bilimname, 0(28), 27 - 54.
Chicago DOĞANAY SÜLEYMAN BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. Bilimname 0, no.28 (2015): 27 - 54.
MLA DOĞANAY SÜLEYMAN BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. Bilimname, vol.0, no.28, 2015, ss.27 - 54.
AMA DOĞANAY S BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. Bilimname. 2015; 0(28): 27 - 54.
Vancouver DOĞANAY S BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ. Bilimname. 2015; 0(28): 27 - 54.
IEEE DOĞANAY S "BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ." Bilimname, 0, ss.27 - 54, 2015.
ISNAD DOĞANAY, SÜLEYMAN. "BİD’ATÇILIKLA TENKİD EDİLEN BUHÂRÎ RAVİLERİ". Bilimname 28 (2015), 27-54.