Yıl: 2018 Cilt: 33 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 557 - 573 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.416365 İndeks Tarihi: 12-12-2018

Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi

Öz:
Kültür varlığı olarak öneme sahip tarihi yapılar içerisinde bulunan camilerin, gelecek nesillere güvenleaktarılması için, bu tür yapıların deprem yükleri altındaki davranışlarının iyi bilinmesi, bu davranışa uygunhesap modellerinin geliştirilmesi, dayanımlarının güvenilir bir şekilde belirlenmesi ve yetersiz durumlardagerekli müdahale yöntemlerinin tarihi dokuyu ve ruhu zedelemeden uygulanması gerekir. Bu çalışmadakültür varlığı olarak tescillenmiş Erzurum Lala Paşa Camisi’nin statik ve dinamik yükler altındaki davranışısonlu eleman yöntemiyle incelenmiştir. Yapının taşıyıcı eleman ve malzeme özelliklerini belirlemek içinliteratürde mevcut yığma malzeme modelleri incelenerek teorik bir yaklaşım ortaya konulmuştur. 1992Erzincan Depremi ivme kayıtları kullanılarak gerçekleştirilen dinamik analizler neticesinde yapının vetaşıyıcı duvarların yanal yük taşıma kapasitesi belirlenerek, deprem yönetmeliğinde ve literatürde önerilenbağıntıların bu kapasitenin kestirilmesinde yeterliliği irdelenmiştir. Mevcut hesap yöntemlerinin tarihi yığmacamilerin ve taşıyıcı duvarlarının yanal yük dayanımlarının belirlenmesinde bazı değişikliklerle birliktekullanılabileceği gösterilmiştir. Ayrıca, Erzincan Depreminin bu tür yapılar için oldukça yıkıcı bir depremolduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Seismic load capacity evaluation of stone masonry mosques

Öz:
In order to safely preserve the historical mosques, which have significance as cultural heritage assets, for the future generations, the behavior of these type of structures under seismic loads must be well determined, analytical models that are able to represent the actual behavior must be developed, their earthquake resistance must be determined accurately and in case of insufficient capacity the proper intervention and strengthening methods must be applied without ruining the historic fabric and air. In this study, the earthquake behavior of Erzurum Lala Pasha Mosque, registered as cultural heritage, under static and dynamic loads was investigated using finite element method. A theoretical approach was presented for the determination of structural element and material properties using the available mechanistic material models for masonry in the literature. The adequacy of empirical relations available in code and previous studies for estimating the lateral load capacity of the structure and masonry walls were evaluated using the results of dynamic analysis that employs the 1992 Erzincan Earthquake records as input. It was demonstrated that the existing methods with proposed modifications can be used to calculate the lateral load capacity of masonry mosques. It was also identified that the Erzincan Earthquake is a very damaging seismic event for such type of structures
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, Taslak, 2016.
  • NEHRP Guidelines for the seismic rehabilitation of buildings. FEMA 356. Federal Emergency Management Agency, Washington DC, 2000.
  • T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, 2007.
  • T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı, Sayısal Veriler, http://kyh.deprem.gov.tr/ftpt.htm Erişim tarihi Ocak 30, 2013.
  • 29. Kazaz İ., Yakut A., Gülkan P., Numerical simulation of dynamic shear wall tests: A benchmark study, Computers & Structures, 84 (8-9), 549-562, 2006.
  • Erzurum Çevre Durum Raporu, Erzurum Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011.
  • Willam K.J. ve Warnke E.D., Constitutive Model for the Triaxial Behavior of Concrete, International Association for Bridge and Structural Engineering, 19, 1975.
  • ANSYS, Finite Element Analysis Program, 2015.
  • SolidWorks, Modeling Software, 2013.
  • Eurocode 6: Design of masonry structures. Part 1.1: General rules for reinforced and unreinforced masonry structures, European Committee for Standardization, ENV 1996-1-1:1995, 1995.
  • Binda L., Pina-Henriques J., Anzani A., Fontana A., Lourenco P.B., A contribution for the understanding of load-transfer mechanisms in multi-leaf masonry walls: Testing and modelling, Engineering Structure. 28 (8), 1132-1148, 2006.
  • Tomazevic M., Earthquake Resistant Design of Masonry Buildings, Singapore: Imperial College Press, 268, 1999.
  • Tsoutrelis C.E. ve Exadaktylos G.E., Effect of rock discontinuities on certain rock strength and fracture energy parameters under uniaxial compression, Geotech Geol Eng, 11 (2), 81-105, 1993.
  • Demir C. ve Ilki A., Characterization of materials used in the multi-leaf masonry walls of monumental structures in İstanbul, Turkey, Construction and Building Materials, 64, 398-413, 2014.
  • Bayülke N., Yığma Yapılar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı-Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı, Ankara, 1992.
  • Çamlıbel N., Sinan Mimarlığında Yapı Strüktürünün Analitik İncelenmesi, Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1998.
  • Bozal M., Erzurum Yakutiye Lala Paşa Cami Rölöve Restorasyon Restitüsyon Projesi, Envar Mimarlık, 2015.
  • Konyalı I. H., History of Erzurum with monuments and inscription, Ercan Matbaası, Istanbul, Turkey, 1960.
  • Gündogdu H., Erzurum: History and civilization, Writers Union of Turkey, Erzurum 2011 Series -1, Ankara-Turkey, 2011.
  • Melis G., Displacement-based seismic analysis for out of plane bending of unreinforced masonry walls, M.S. Dissertation, ROSE School, Istituto Universitario di Studi Superiori, Universitir di Pavia, Italy, 2002.
  • Costa A.A., Seismic assessment of the out-of-plane performance of traditional stone masonry walls, Ph.D. thesis, Faculty of Engineering of the University of Porto, Portugal, 2012.
  • Vasconcelos G. ve Lourenço P.B., Assesment of the inplane shear strength of stone masonry walls by simplified models, structural Analysis of Historical Construvtions, New Delhi, 2006.
  • Kanıt R. ve Döndüren M.S., Investıgatıon of usıng ansys software ın the determınatıon of stress behavıours of masonry walls under out of plane cyclıng load, International Journal of the Physical Sciences, 5 (2), 097-108, 2010.
  • Silva B., Benetta M. D., Porto F. D., Modena C., Experimental assessment of in-plane behaviour of threeleaf stone masonry walls, Construction and Building Materials, 53, 149-161, 2014.
  • Karimi A.H., Karimi M.S., Kheyroddin A., Shahkarami A.A., Experimental and Numerical Study on Seismic Behavior of An Infilled Masonry Wall Compared to An Arched Masonry Wall, Structures, 8, 144-153,2016.
  • Akan A.E., Tarihi Ahşap Sütunlu Camilerin Sonlu Elemanlar Analizi ile Taşıyıcı Sistem Performansının Belirlenmesi, SDU International Technologic Science, 2 (1), 41-54, 2010.
  • Lourenço P. B., Ramos L., F., Dynamic Identification and Monitoring of Cultural Heritage Buildings, WCCEECCE-TCCE Joint Conference 2, Seismic Protection of Cultural Heritage, Keynote Papers, 55-78, 2011.
  • Atamturktur S., Bornn L., Hemez F., Vibration characteristics of vaulted masonry monuments undergoing differantial support settlement, Engineering Structures, 33, 2472-2484, 2011.
  • Mustafaraj E. ve Yardım Y., Canditional Assessment of Historical Structures: Earthquake Performance of Naziresha Mosque, International Students Conference of Civil Engineering, Tirana, Albania, 2012.
  • Rovero L. ve Tonietti U., Structural behavior of earthen corbelled domes in the Aleppo’s region, Materials and Structures, 45, 171-184, 2012.
  • Şeker B.Ş., Doğangün A., Çakır F., Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Cami Taşıyıcı Sistemi Üzerine İrdeleme, SDU İnternational Technologic Science, 5, 112-120, 2013.
  • Koseoglu G.C. ve Canbay E., Assessment and rehabilitation of the damaged historic Cenabı Ahmet Pasha Mosque, Engineering Failure Analysis, 57, 389- 398, 2015.
  • Çalık İ., Bayraktar A., Türker T., Determination of the effect on the dynamic behaviour of historical masonry mosques reinforced concrete domes by ambient vibration testing, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 31 (3), 621-630, 2016.
APA Kazaz İ, KOCAMAN İ (2018). Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. , 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
Chicago Kazaz İlker,KOCAMAN İRFAN Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. (2018): 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
MLA Kazaz İlker,KOCAMAN İRFAN Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. , 2018, ss.557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
AMA Kazaz İ,KOCAMAN İ Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. . 2018; 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
Vancouver Kazaz İ,KOCAMAN İ Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. . 2018; 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
IEEE Kazaz İ,KOCAMAN İ "Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi." , ss.557 - 573, 2018. 10.17341/gazimmfd.416365
ISNAD Kazaz, İlker - KOCAMAN, İRFAN. "Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi". (2018), 557-573. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.416365
APA Kazaz İ, KOCAMAN İ (2018). Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(2), 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
Chicago Kazaz İlker,KOCAMAN İRFAN Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 33, no.2 (2018): 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
MLA Kazaz İlker,KOCAMAN İRFAN Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.33, no.2, 2018, ss.557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
AMA Kazaz İ,KOCAMAN İ Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2018; 33(2): 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
Vancouver Kazaz İ,KOCAMAN İ Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2018; 33(2): 557 - 573. 10.17341/gazimmfd.416365
IEEE Kazaz İ,KOCAMAN İ "Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33, ss.557 - 573, 2018. 10.17341/gazimmfd.416365
ISNAD Kazaz, İlker - KOCAMAN, İRFAN. "Taş yığma camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 33/2 (2018), 557-573. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.416365