Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 21 - 30 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21597/jist.458556 İndeks Tarihi: 16-01-2019
Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Öz: Dünyada ılıman, subtropik ve tropik iklim bölgelerinde yetişen ve Celtis cinsi içerisinde yer alan çitlembiğinbazı türlerinin adaptasyon kabiliyetleri oldukça yüksektir. Ülkemiz, Celtis cinsi içerisinde yer alan türler açısındanoldukça zengin bir potansiyele sahiptir. Ülkemizde yetişen Celtis (Çitlembik) cinsi türlerinin birçoğuna özellikleyağışın az olduğu, kurak ve kıraç alanlarda rastlanılmaktadır. Farklı yörelerde birçok değişik isimle anılançitlembiklerin meyve, çekirdek ve yaprakları, o yöre insanları tarafından halk hekimliği alanında birçok farklıhastalıkların tedavisi için kullanılmaktadır. Bu çalışmada, ülkemizin birçok bölgesinde yetişen, ancak çok fazlatanınmayan çitlembik (dağdağan) bitkisinin tanınırlığının artırılması amaçlanmıştır. . Çalışma, çitlembik bitkisininyetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması çitlembik meyvelerinin kimyasal, biokimyasal (antioxidant) içeriklerinin vehalk hekimliğinde kullanımının belirlendiği bilimsel çalışmalardan yararlanılarak derlenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Chemical Composition of Hackberry Plant and Its Effects on Human Health
Öz: Some species grown in temperate, subtropical and tropical climatic regions around the world and located within the Celtis genus are highly adaptable. Our country has a very rich potential in terms of species in the genus Celtis. Most of the species of Celtis (Hackberry) genus grown in our country are found in the arid and barren areas, especially where there is little rainfall. Fruits, seeds and leaves of hackberry, which have been named with many different names in different regions, are being used by local people for the treatment of many different diseases in the field of folk medicine. In this study, it was aimed to increase the recognition of hackberry (dagdagan) plant grown in many regions of our country, but not too widely known. In order to spread the cultivation of hackberry plant and to evaluate its fruits, chemical contents and the information used in the treatment of diseases were collected using scientific studies on this subject.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Yücedağ C, Gültekin HC, 2008. Adi çitlembik (Celtis australis L.) ve doğu çitlenbiği (Celtis tournefortii Lam.) tohumlarının çimlenmesi üzerine araştırmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(3): 182-185.
- Yaltırık F, 1998. Dendroloji ders kitabı II, Angiospermae (Kapalı Tohumlular), İ.Ü. Yayın No: 4104, Orman Fakültesi Yayın No: 420, İstanbul.
- Tabatabaei SA, Sharif ME, Bagheri M, Jalilvand H, Ahani H, 2017. Morphological adaptation of Cercis griffithii seedlings in response to progressive drought and salinity stresses. Journal of Applied Sciences and Environmental Management, 21(7), 1262-1267.
- Tabatabaei SA, Jalilvand H, Ahani H, 2014. Drought stress response in caucasian hackberry: growth and morphology. Journal of Biodiversity and Environmental Sciences (JBES).Vol.5, No.3, p.158-169.
- Özrenk K, Gündoğdu M, Türkoğlu N, Gazioğlu Şensoy Rİ, 2012. Erzincan yöresinde doğal olarak yetişen doğu çitlembiği (Celtis tournefortii Lam.) meyvelerinin bazı kimyasal özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 22 (1): 26-32.
- Özcan M, Akbulut M, 1998. Some physical and chemical properties of myrtle (Myrtus communis L.) fruits. Gıda, 23, 121–123.
- Ota A, Višnjevec AM, Vidrih R, Prgomet Ž, Necˇemer M, Hribar J, Cimerman NG, Možina SS, Bucˇar-Miklavcˇicˇ M, Ulrih NP, 2017. Nutritional, antioxidative, and antimicrobial analysis of the Mediterranean hackberry (Celtis australis L.). Food Science & Nutrition, 5(1):160–170.
- Gültekin HC, 2010. Kapalı tohumlu (angiospermae) ağaç ve çalıların eşey özellikleri el kitabı. Ankara, s. 63-64.
- Eminağaoğlu Ö, 2014. Celtis L. Türkiye´nin doğal-egzotik ağaç ve çalıları I. (Editör: Akkemik, Ü.). Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, MRK Baskı ve Tanıtım., Ankara, s: 408-412.
- Demir F, Dog˘an H, Özcan M, Haciseferog˘ullari H, 2002. Nutritional and physical properties of hackberry (Celtis australis L.). J. Food Eng., 54: 241–247.
- Chevallier A, 1996. The encyclopedia of medicinal plants: A practical reference guide to over 550 key herbs and their medicinal uses. Dorling Kindersley, London, 336 s.
- Botta-Dukát Z, Balogh L, 2008. The most important invasive plants in Hungary. HAS Institute of Ecology and Botany
- Boydak M, 1988. Türkiye’de yeni tespit edilen iki çitlenbik (Celtis australis L.) ormanı. İ. Ü. Orman. Fakültesi Dergisi, Seri A, 38(1): 48-59.
- Baytop,T, 1994. Türkçe bitki adları sözlüğü. Turk Dil Kurumu Yayınları, No: 5678, Ankara.
- Baryeh EA, 2001. Physical properties of bambara groundnuts. Journal of Food Engineering, 47(4), 321–326.
- Anonim, 2018o. All about hackberry in India. http://theindianvegan. blogspot.com.tr/2012/10/all-about-hackberry-in-india.html (Erişim tarihi: 30 Ocak 2018).
- Anonim, 2018n. Macitefendi çitlembik yağı. http://www. botanikecza.com/Mecitefendi-Citlembik-Yagi-50cc_15533. html (Erişim tarihi: 30 Ocak 2018).
- Anonim, 2018m. Hakkâri’nin ‘dağdağan kahvesi’ Türkiye’ye açılacak. https:// www.sondakika. com/haber/haber-hakkarinin-dagdagan-kahvesi-turkiye-ye-acilacak-4019414/ (Erişim tarihi: 30 Ocak 2018).
- Anonim, 2018l. Çitlenbik (Celtis) nedir? Faydaları nelerdir? http://www.bitkicenter.com/citlenbik-celtis-nedir-faydalarinelerdir/ (Erişim tarihi: 30 Ocak 2018).
- Anonim, 2018k. Celtis australis, adi çitlenbik, dağdağan. https:// www.1001fidan.com/celtis-australis-adi-citlenbik-dagdagancitlembik-fidani-432 (Erişim tarihi: 29 Ocak 2018).
- Anonim, 2018j. Celtis tournefortii. https://en.wikipedia.org/wiki/ Celtis_tournefortii (Erişim tarihi: 31 Ocak 2018).
- Anonim, 2018i. Adi çitlenbik (Celtis australis L.) meyvesi. http:// www.fidandeposu.com/citlik-adi-citlenbik-celtis-australisfidani (Erişim tarihi: 31 Ocak 2018).
- Anonim, 2018h. Celtis occidentalis L. (Hackberry). Virginia Tech Dendrology. http://dendro.cnre.vt.edu/dendrology/syllabus/ factsheet.cfm?ID=26 (Erişim tarihi: 31 Ocak 2018).
- Anonim, 2018g. Celtis australis L. http://luirig. altervista.org/ schedenam/ fnam.php?taxon= Celtis+ australis (Erişim tarihi: 31 Ocak 2018).
- Anonim, 2018f. Çitlenbik ve çitlembiğin faydaları. http://sifavebitkii. blogspot.com.tr/2015/01/citlenbik-ve-citlembigin-faydalar. html (Erişim tarihi: 28 Ocak 2018).
- Anonim, 2018e. Çitlenbik ve çitlembiğin faydaları. https:// sifavebitki. wordpress.com /2015/01/30/ citlenbik-vecitlembigin-faydalari (Erişim tarihi: 28 Ocak 2018).
- Anonim, 2018d. Meyvesini saklayan ağaç. http://www.yuksekova. bel.tr/meyvesini-saklayan-agac-3135h.htm (Erişim tarihi: 29 Ocak 2018).
- Anonim, 2018c. Köy çocuklarının gıngıres (dağdığan) eğlencesi. http:// www.haldeh. com/index. php?option=com_ content&view= article & id= 547%3Akoy-cocuklariningingires-dagdigan-eglencesi&Itemid =86 (Erişim tarihi: 30 Ocak 2018).
- Anonim, 2018b. Mardin’de “gıngırez” vakti. https://www. instagram.com/p/97-1cvSrzp/ (Erişim tarihi: 28 Ocak 2018).
- Anonim, 2018a. Türkiye bitkileri veri servisi (TÜBİVES). http:// www.tubives.com/index.php (Erişim tarihi: 30 Ocak, 2018).
- Anonim, 2014. Çitlembik (Dağan, Çıtlık, Dağdağan). T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Geniş Yapraklı ve Meyveli Türlere Ait Tohum Bahçeleri Tesisi Eylem Planı (2014-2018), sayfa 17-19, Ankara.
| APA | IKINCI A, SIMSEK M, GÜLSOY E (2018). Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. , 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| Chicago | IKINCI Ali,SIMSEK Mikdat,GÜLSOY ERSİN Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. (2018): 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| MLA | IKINCI Ali,SIMSEK Mikdat,GÜLSOY ERSİN Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. , 2018, ss.21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| AMA | IKINCI A,SIMSEK M,GÜLSOY E Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. . 2018; 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| Vancouver | IKINCI A,SIMSEK M,GÜLSOY E Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. . 2018; 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| IEEE | IKINCI A,SIMSEK M,GÜLSOY E "Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri." , ss.21 - 30, 2018. 10.21597/jist.458556 |
| ISNAD | IKINCI, Ali vd. "Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri". (2018), 21-30. https://doi.org/10.21597/jist.458556 |
| APA | IKINCI A, SIMSEK M, GÜLSOY E (2018). Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| Chicago | IKINCI Ali,SIMSEK Mikdat,GÜLSOY ERSİN Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8, no.3 (2018): 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| MLA | IKINCI Ali,SIMSEK Mikdat,GÜLSOY ERSİN Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.8, no.3, 2018, ss.21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| AMA | IKINCI A,SIMSEK M,GÜLSOY E Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018; 8(3): 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| Vancouver | IKINCI A,SIMSEK M,GÜLSOY E Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018; 8(3): 21 - 30. 10.21597/jist.458556 |
| IEEE | IKINCI A,SIMSEK M,GÜLSOY E "Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri." Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8, ss.21 - 30, 2018. 10.21597/jist.458556 |
| ISNAD | IKINCI, Ali vd. "Çitlembik Bitkisinin Kimyasal Bileşimi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri". Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8/3 (2018), 21-30. https://doi.org/10.21597/jist.458556 |
