Yıl: 2017 Cilt: 27 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 23 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-01-2019

RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ

Öz:
Bu çalışmada, Rize, Pazar, Hopa ve Trabzon meteoroloji istasyonlarının uzun dönem (1970-2014) rasatverileri kullanılarak Rize’nin iklim özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca bu istasyonların sıcaklık ve yağışdeğerleri kullanılarak Mann-Kendall ve Sen yöntemi ile trend analizleri yapılmıştır. Rasat verileri kullanılan4 istasyon Doğu Karadeniz’de kıyı kuşağında yer almaktadır. İstasyonlar arasındaki uzaklık fazlaolmamasına rağmen iklim elemanlarında büyük değişiklikler gözlenmektedir. Rize, Türkiye ve KaradenizBölgesi’nde iklim özellikleri açısından çok farklı özelliklere sahiptir. Oroğrafi ve bakı faktörü etkisiyleRize’de çevresine göre lokal klima şartları yaşanmaktadır. Rize’de uzun yıllar yıllık ortalama sıcaklık 14.3°C, yıllık ortalama yağış 2254.4 mm’dir. En düşük sıcaklık 3.4ºC ile şubat ayında, en yüksek sıcaklık 26.7ºCile ağustos ayında ölçülmüştür. Yıllık ortalama güneşli gün süresi 5-6 saat civarındadır. Rize'de uzun yıllaryıllık ortalama basınç 1014 mb olarak ölçülmüştür. Rize’de hakim rüzgar yönü Güneybatı’dır. Bunun nedenigüneyden kıyıya doğru esen rüzgarların yanısıra, sahanın Karadeniz üzerinden gelen hava akımlarına açıkolmasıdır. Sıcaklık, yağış ve güneşlenme süresi dikkate alındığında sisli ve bulutlu gün sayısı fazlaçıkmaktadır. Bu durum buharlaşmanın düşük olmasını sağlamıştır. Su noksanının olmadığı Rize’de toprakdaima nemli, bitki örtüsü oldukça gürdür. Bu özellikler dikkate alındığında Rize’de çok nemli ılıman iklimşartlarının yaşandığı görülmektedir. Mann-Kendall ve Sen analizi sonuçlarına göre, Pazar dışındakiistasyonlarda sıcaklık değerlerinde belirgin artış eğilimi, yağışta ise Hopa dışındaki istasyonlarda artış eğilimigörülmektedir. Trend analizlerine göre Rize diğer istasyonlara göre daha kararlı bir özellik göstermektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Meteoroloji ve Atmosferik Bilimler

The Climatic Characteristics of Rize and The Trend Analyses of Long-Term Temperature and Precipitation Data Around Rize

Öz:
In this study, the climatic characteristics of Rize were determined using the long-term (1970-2014) observation data of Rize, Pazar, Hopa and Trabzon meteorological stations. In addition, trend analyses were performed through the Mann-Kendall method using the temperature and precipitation data of these stations. These 4 stations where the observation data were obtained are located in the coastal belt in the Eastern Black Sea. Although the distances between the stations are not so long, extreme changes are observed in the climatic factors. Rize has very different properties in terms of climatic characteristics in Turkey and the Eastern Black Sea. Local climatic conditions which are unique to Rize are observed with the orography and exposure effects. In Rize, the long-term annual mean temperature is 14.3°C and the annual mean precipitation is 2254.4 mm. The lowest temperature was measured as 3.4ºC in February and the highest temperature as 26.7ºC in August. The annual mean time of sunny day is around 5-6 hours. The long-term annual mean pressure was measured as 1014 mb in Rize. The predominant wind direction is south-west. This is because of the winds blowing from south towards the coastal belt as well as it to be a region which is open to air flows through the Black Sea. Considering the temperature, precipitation and sunshine duration, the number of foggy and cloudy days seems to be high. This ensures low rate of evaporation. In Rize, where there is no water lacking, soil is always humid and vegetation is very bushy and green. Considering these characteristics, it is seen that perhumid and moderate climate conditions are experienced in Rize. According to the Mann-Kendall and Sen analysis results, significant tendencies to increase are seen in the temperature ratings in the stations except for Pazar and in the amounts of precipitation in the stations except for Hopa. According to the trend analyses, Rize shows a more stable characteristic compared with the other stations.
Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Meteoroloji ve Atmosferik Bilimler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Türkeş, M., Sümer, U. M., Kılıç, G., (2002). Persistence and Periodicity in the Precipitation Series of Turkey and Associations with 500 hPa Geopotantial Heights”, Climate Research, 21, 59-81.
  • Türkeş, M., Koç, T. ve Sarış, F., (2007). Türkiye’nin Yağış Toplamı ve Yoğunluğu Dizilerindeki Değişikliklerin ve Eğilimlerin Zamansal ve Alansal Çözümlemesi, Coğrafi Bilimler Dergisi, 2007, 5 (1), 57- 73
  • Türkeş, M., (2010). Klimatoloji ve Meteoroloji, Kriter Yayınevi, İstanbul
  • Türkeş, M., (2003). Spatial and Temporal Variations in Precipitation and Aridity Index Series of Turkey In Mediterranean Climate – Variability and Trends, Hans-Jürgen Bolle, (ed.), Regional Climate Studies. Springer Verlag, Heidelberg, pp. 181-213.
  • Türkeş, M., (1999). Vulnerability of Turkey to Desertification with Respect to Precipitation and Aridity Conditions, Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences, 23, 363-380.
  • Türkeş, M., (1998). Influence of Geopotential Heights, Cyclone Frequency and Southern Oscillation on Rainfall Variations in Turkey, International Journal Of Climatology, 18, 649-680.
  • Türkeş, M., (1996). Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey, International Journal of Climatology, 16, 1057-1076.
  • Türkeş, M. ve Tatlı, H., (2011). Use of the spectral clustering to determine coherent precipitation regions in Turkey fort he period 1929-2007, International Journal Of Climatology, 31, 2055-2067.
  • Türkeş, M. ve Tatlı, H., (2008). Aşırı Kurak ve Nemli Koşulların Belirlenmesi için Yeni Bir Standartlaştırılmış Yağış İndisi (Yeni-SPI); Türkiye’ye Uygulanması. IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, Sayfa: 528-538, 25-28 Mart 2008, İstanbul
  • Thornthwaite, C. W., (1948). An Approach toward a rational classification of climate, Geography Review, Vol. 38, pp:55-94
  • Sarış, F., (2006). Türkiye’de Yağış Yoğunluğunun Alansal ve Zamansal Değişimi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, 116s.
  • Rebetez, M., Reinhard, M., (2008). Monthly Air Temperature Trends in Switzerland 1901-2000 and 1975-2004, Theoretical and Applied Cşimatology, 91, 27-34.
  • Polat, P., (2013). Rize’nin İklim Özellikleri, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Semineri), Elazığ.
  • Polat, P. ve Sunkar, M., (2013). Rize’nin İklim Özellikleri, Türkiye Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi, 2013 Bildiriler Kitabı, Sayfa: 601-610, 19-21 Haziran 2013, İstanbul
  • Özmen, H., (2013). Rize İli Sıcaklık ve Yağış Analizi, Fırat Üniversitesi, İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Lisans Tezi, 69 sayfa.
  • Nişancı, A., (2002). Türkiye İkliminin Temel Öğeleri. Klimatoloji Çalıştayı 2002. 11-13 Nisan 2002 Ege Üniv. Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 121. (1-8). İzmir.
  • Nişancı, A., (1975). Sıklık Dağılışları ve Hava Durumlarına Bağlılık İçinde Türkiye’nin Yağış Şartlarının İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 381, Erzurum.
  • Mann, H. B., (1945). Nan-parametric Tests Against Trend, Econometrica, Volum;13, pp: 245-259
  • Koçman, A,, (1993), Türkiye İklimi, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 72, İzmir.
  • Koç, T., (2001). Kuzeybatı Anadolu’da İklim ve Ortam, Sinoptik, İstatistik ve Uygulama Boyutlarıyla, Çantay Kitabevi, İstanbul, 372 s.
  • Kendal, M. G., (1975). Rank Correlation Methods, Charles Griffin, London, 135 pp
  • Karabulut, M. ve Cosun, F., (2009). Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi, Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, Sayfa: 65-83, Ankara
  • Jones, P. D., ve Moberg, A., (2003). Hemispheric and Large-Scale Surface Air Temperature Variations: an Extensive Revision and an Update To 2001, Jornal of Climate, 16, 206-223.
  • IPCC, (2007). Summary for Polcymarkers, in: Climaty Change 2007, The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovertmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, USA.
  • Hanseni, J., Sato, M., Ruedy, R., Lo, K., Lea, D.W., ve Medina-Elizade, M., (2006). Global temperature change, Proceedings of the National Academy of Sciences of United States of America, 103, 14288-14293.
  • Erlat, E, (1997). Türkiye’de Günlük Yağışların Şiddeti Üzerine Bir İnceleme, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı: 9, Sayfa: 159-184, İzmir.
  • Erinç, S., (1965). Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis, İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 41, İstanbul
  • Erinç, S., (1960). "Türkiye'de Zemine Yakın Hava Tabakalarında Hakim Rüzgar İstikametleri ve Frekansları", İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Cilt: 6,Sayı: 11, Sayfa: 1-10, İstanbul.
  • Erinç, S,, (1996). Klimatoloji ve Metodları, Alfa Basım Yayım, İstanbul.
  • Darkot, B., (1943). Türkiye'de Yağışların Dağılışı, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:2, Sayfa: 137- 155, İstanbul.
  • Bahadır, M. ve Özdemir, M. A., (2011). Trabzon ve Rize’de Yağışın Mevsimsel Değişimlerinin Marginal ve Matrix Yöntemleri ile Belirlenmesi ve Trend Analizleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 4, Sayı:17, Sayfa: 457-473.
  • Atalay, İ., Mortan, K., (2003). Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası (Genişletilmiş 2,Baskı), İnkılap Yayınları, İstanbul.
  • Atalay, İ., (2010). Uygulamalı Klimatoloji, META Basım Matbaacılık Hizmetleri, Bornova/İzmir.
  • Ardel, A., (1973). Klimatoloji-Umumi Coğrafya Dersleri, İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, Cilt:1, No:7, İstanbul.
  • Ardel, A. Kurter, A. ve Dönmez, Y., (1969). Klimatoloji Tatbikatı, İstanbul Üniversitesi yayınları No: 1123.
  • Akyol, İ. H., (1944). Türkiye’de Basınç, Rüzgarlar ve Yağış Rejimi, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 5-6, Sayfa: 1-34, Ankara.
APA POLAT P, SUNKAR M (2017). RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. , 1 - 23.
Chicago POLAT PINAR,SUNKAR Murat RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. (2017): 1 - 23.
MLA POLAT PINAR,SUNKAR Murat RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. , 2017, ss.1 - 23.
AMA POLAT P,SUNKAR M RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. . 2017; 1 - 23.
Vancouver POLAT P,SUNKAR M RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. . 2017; 1 - 23.
IEEE POLAT P,SUNKAR M "RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ." , ss.1 - 23, 2017.
ISNAD POLAT, PINAR - SUNKAR, Murat. "RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ". (2017), 1-23.
APA POLAT P, SUNKAR M (2017). RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 1 - 23.
Chicago POLAT PINAR,SUNKAR Murat RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 27, no.1 (2017): 1 - 23.
MLA POLAT PINAR,SUNKAR Murat RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.27, no.1, 2017, ss.1 - 23.
AMA POLAT P,SUNKAR M RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 27(1): 1 - 23.
Vancouver POLAT P,SUNKAR M RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 27(1): 1 - 23.
IEEE POLAT P,SUNKAR M "RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, ss.1 - 23, 2017.
ISNAD POLAT, PINAR - SUNKAR, Murat. "RİZE’NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ VE RİZE ÇEVRESİNDE UZUN DÖNEM SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN TREND ANALİZLERİ". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 27/1 (2017), 1-23.