Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri
Yıl: 2018 Cilt: 59 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 183 - 202 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.1501/Ilhfak_0000001487 İndeks Tarihi: 25-01-2019
Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri
Öz: Tarih sürecinin akışı çağların yanı sıra kültürlerin, toplumların, insanların ve bakış açılarınındeğişimini de beraberinde getirir. Buna binaen insanların, içinde bulundukları çağın, kültürünetkisiyle oluşturdukları anlam dünyası da süreç aktıkça değişime uğrar ve bu değişim anlamdünyasının aynalarından biri olan dilde kendini gösterir. Anlam dünyasının değişimi bazenkelimelerin bazen ise kelimelere yüklenen anlamların değişimi şeklinde ortaya çıkar. İşte dilve anlamın bu kaygan yapısı sebebiyle belli bir döneme ait bir metnin, motifin, deyimin…anlaşılabilmesi için öncelikle o dönemin dil ve anlam dünyasının çözümlenmesi gerekir. İşbumakale, söz konusu hususları dikkate alarak, İslamî literatürün erken kaynaklarında yer alanbulut ve gölge metaforunu o günün anlam dünyası içerisinden görmeye çalışmakta ve budoğrultuda nakledilmiş rivayetlere bir de o açıdan bakmayı teklif etmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Background of the Cloud Motif and the Narrations of ‘the Cloud Shadowing the Prophet
Öz: The flow of the history brings along the changes of cultures, societies, people and perspectives as well as the ages. Therefore the semantic world that people create through the influence of the age and culture they are in changes during the historical process and this change reflects in the language, one of the mirrors of the semantic world. The change of the semantic world sometimes occurs in the form of changes in the meanings of the words, and sometimes in the words. Because of this slippery nature of language and meaning, in order to understand a text, a motif, an expression... of a certain period, it is first necessary to decode the language and the semantic world of that period. This article, taking into account these matters, tries to see the cloud and shadow metaphor that takes place in early sources of Islamic literature, through its own semantic world and then offers to look at the related narrations from this perspective.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
1
1
2
- ez-Zemaḫşerī, Ebū’l-Ḳāsim Maḥmūd b. ʿUmer. el-Keşşāf ʿan Ḥaḳāʾiḳi Ġavāmiḍi’tTenzīl. Beyrut: Dāru’l-Kitābi’l-ʿArabī, 1407.
- ez-Zeccāc, Ebū İsḥāḳ İbrāhīm b. es-Serī. Meʿānī’l-Ḳurʾān ve İʿrābuh. Tah. ʿAbdulcelīl ʿAbduh Şiblī. Beyrut: ʿĀlemu’l-Kutub, 1988.
- Yivli, Oktay. “Metaforların Yorumlanması Sorunu,” Türk Dili Dergisi 67:783 (2017), ss.57-65.
- Yıldırım, Enbiya. Hadis Problemleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2013.
- Unterman, Alan. “Shekinah,” Encyclopaedia Judaica (Second Edition), c.18, ss.440- 441.
- Türkçe Çeviri ve Açıklamalarıyla Tora ve Aftara. Terc. ve Düzenleme: Moşe Farsi. Açıklama Çeviri: Diana Yanni, Selin Saylağ. Ed. Yitshak Haleva, Moşe Benveniste, Yeuda Adoni, Nafi Haleva, İzak Peres, İzak Alaluf. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın, 2010.
- et-Tirmiz̠ī, Muḥammed b. ʿĪsā. Sunenu’t-Tirmiz̠ī. Tah. Aḥmed Muḥammed Şākir, Muḥammed Fuʾād ʿAbdulbāḳī ve İbrāhīm ʿAṭve ʿAvaḍ. Kahire: Maṭbaʿatu Muṣṭafā el-Bābī el-Ḥalebī, 1975.
- eṭ-Ṭaberī, Ebū Caʿfer Muḥammed b. Cerīr. Cāmiʿu’l-Beyān fī Teʾvīli’l-Ḳurʾān. Tah. Aḥmed Muḥammed Şākir. Beyrut: Muʾessesetu’r-Risāle, 2000.
- Şener, Abdulkadir, Cemal Sofuoğlu ve Mustafa Yıldırım. Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meâli. Ankara: TDV Yayınları, 2014.
- Schimmel, Annemarie. Tanrının Yeryüzündeki İşaretleri. Terc. Ekrem Demirli. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2004.
- Öztürk, Özhan. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2009.
- Öz, Şaban. Hz. Peygamber’in Sîretiyle İlgili Mevzû Haberlerin Tarihî Değeri. İstanbul: Endülüs Yayınları, 2017.
- Önkal, Ahmet. “İslam Tarihçiliğinde Tarafsızlık Problemi,” İslamî Araştırmalar Dergisi 4:3 (1992), ss.189-197.
- en-Nevevī, Ebū Zekeriyyā Muḥyīddīn. el-Minhāc Şerḥu Ṣaḥīḥi Muslim b. elḤaccāc. Beyrut: Dāru İḥyāʾi’t-Turās̠i’l-ʿArabī, 1392.
- Nasr, Seyyid Hüseyin. Bir Kutsal Bilim İhtiyacı. Terc. Şehabettin Yalçın. İstanbul: İnsan Yayınları, 1995.
- Muslim b. el-Ḥaccāc, Ebū’l-Ḥuseyn en-Nīsābūrī. Ṣaḥīḥu Muslim. Tah. Muḥammed Fuʾād ʿAbdulbāḳī. Beyrut: Dāru İḥyāʾi Kutubi’l-ʿArabiyye, tsz.
- el-Mubārakfūrī, Ebū’l-ʿAlāʾ Muḥammed ʿAbdurraḥmān b. ʿAbdirraḥīm. Tuḥfetu’lAḥvez̠ī bi-Şerḥi Cāmiʿi’t-Tirmiz̠ī. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, tsz.
- el-Ḳurṭubī, Ebū ʿAbdillāh Muḥammed b. Aḥmed el-Ḫazracī. el-Cāmiʿ li-Aḥkāmi’lḲurʾān. Tah. Aḥmed el-Berdūnī ve İbrāhīm Eṭfiyyiş. Kahire: Dāru’lKutubi’l-Mıṣriyye, 1384.
- Kitâb-ı Mukaddes. İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları, 2014.
- İbnu’l-Mubārak, ʿAbdullāh. ez-Zuhd ve’r-Reḳāʾiḳ. Tah. Ḥabīburraḥmān el-Aʿẓamī. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiye, tsz.
- İbnu’l-Es̠īr, Ebū’l-Ḥasen ʿİzzuddīn ʿAlī b. Muḥammed eş-Şeybānī el-Cezerī. Usdu’l-Ġābe fī Maʿrifeti’ṣ-Ṣaḥābe. Tah. ʿAlī Muḥammed Muʿavvaḍ ve ʿĀdil Aḥmed ʿAbdulmevcūd. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1994.
- İbn Saʿd, Ebū ʿAbdillāh Muḥammed el-Baṣrī. eṭ-Ṭabaḳātu’l-Kubrā. Tah. İḥsān ʿAbbās. Beyrut: Dāru Ṣādir, 1968.
- İbn İsḥāḳ, Muḥammed b. Yesār. Sīratu İbn İsḥāḳ (Kitābu’s-Siyer ve’l-Meġāzī). Tah. Suheyl Zekkār. Beyrut: Dāru’l-Fikr, 1978.
- İbn Hişām, ʿAbdulmelik. es-Sīratu’n-Nebeviyye. Tah. Muṣṭafā es-Seḳḳā, İbrāhīm elEbyārī ve ʿAbdulḥafīẓ Şelebī. Kahire: Matbaʿatu Muṣṭafā el-Bābī elḤalebī, 1955.
- İbn Ḥibbān, Muḥammed et-Temīmī el-Bustī. es-Sīratu’n-Nebeviyye ve Aḫbāru’lḪulefāʾ. Beyrut: Muʾessesetu’l-Kutubi’s̠-S̠eḳāfiyye, 1417.
- Musnedu’l-İmām Aḥmed b. Ḥanbel. Tah. Şuʿayb el-Arnāʾūṭ ve ʿĀdil Murşid. Beyrut: Muʾessesetu’r-Risāle, 2001.
- İbn Ḥanbel, Aḥmed. Kitābu Feḍāʾili’ṣ-Ṣaḥābe. Tah. Vaṣiyyullāh Muḥammed ʿAbbās. Beyrut: Muʾessesetu’r-Risāle, 1983.
- el-İṣābe fī Temyīzi’ṣ-Ṣaḥābe. Tah. ʿĀdil Aḥmed ʿAbdulmevcūd ve ʿAlī Muḥammed Muʿavvaḍ. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1415.
- İbn Ḥacer, Aḥmed b. ʿAlī el-ʿAsḳalānī. Fetḥu’l-Bārī Şerḥu Ṣaḥīḥi’l-Buḫārī. Tah. Muḥammed Fuʾād ʿAbdulbāḳī, Muḥibbuddīn el-Ḫaṭīb ve ʿAbdulʿazīz b. ʿAbdillāh b. Bāz. Beyrut: Dāru’l-Maʿrife, 1379.
- İbn Baṭṭāl el-Ḳurṭubī, Ebū’l-Ḥasen ʿAlī b. Ḫalef el-Bekrī. Şerḥu’l-Cāmiʿi’ṣ-Ṣaḥīḥ. Tah. Ebū Temīm Yāsir b. İbrāhīm. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd, 2003.
- Hooke, Samuel Henry. Ortadoğu Mitolojisi. Terc. Alâeddin Şenel. Ankara: İmge Kitabevi, 2015.
- Hıdır, Özcan. “İsrailiyyat-Hadis İlişkisi (Hadis-Yahudi Kültürü Tartışmaları),” Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2000.
- Hastings, James (ed.). Dictionary of the Bible. New York: Charles Scribner’s Sons, 1909.
- Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. Terc. Salih Tuğ. Ankara: Yeni Şafak, 2003.
- el-Ḥākim en-Nīsābūrī, Ebū ʿAbdillāh İbnu’l-Beyyiʿ. el-Mustedrak ʿalā’ṣ-Ṣaḥīḥayn. Tah. Muṣṭafā ʿAbdulḳādir ʿAṭā. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1990.
- Gottheil, Richard James Horatio. Bir Hıristiyan Bahîrâ Efsanesi: Bir Tahrif Örneği (XI-XII. Yüzyıl). Haz. ve Terc. Fatımatüz Zehra Kamacı. İstanbul: İnkılâb Yayınları, 2008.
- Goldziher, Ignaz. “Müslümanlarda Sekine Kavramı,” terc. Mehmed Said Hatiboğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26 (1983), ss.143-153.
- Fayda, Mustafa. “Bahîrâ,” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c.4, ss.486- 487.
- Eser, Mithat. “Hz. Peygamber’in Bir Bulut Tarafından Gölgelenmesine Dair Rivayetlerin Değerlendirilmesi,” İslâmî Araştırmalar Dergisi 22:1 (2011), ss.44-54.
- Erul, Bünyamin. “Hz. Peygamber’in Risalet Öncesi Hayatına Farklı Bir Yaklaşım,” Diyanet İlmî Dergi -Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) Özel Sayı- (2003), ss.33-66.
- Erşahin, Seyfettin. “Türklerin Hz. Muhammed Hakkındaki İlk Bilgi Kaynaklarından Kısas-ı Enbiyalar: Kısas-ı Rabguzi Örneği,” Diyanet İlmî Dergi - Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) Özel Sayı- (2003), ss.197-224.
- Maʿrifetu’ṣ-Ṣaḥābe. Tah. ʿĀdil b. Yūsuf el-ʿAzāzī. Riyad: Dāru’l-Vaṭan li’n-Neşr, 1988.
- Ebū Nuʿaym el-İṣbehānī, Aḥmed b. ʿAbdillāh. Delāʾilu’n-Nubuvve. Tah. Muḥammed Ravvās Ḳalʿacī ve ʿAbdulberr ʿAbbās. Beyrut: Dāru’n-Nefāʾis, 1986.
- Ebū Dāvūd Suleymān b. el-Eşʿas̠ es-Sicistānī. Sunenu Ebī Dāvud. Tah. Muḥammed Muḥyīddīn ʿAbdulḥamīd. Beyrut: el-Mektebetu’l-ʿAṣriyye, tsz.
- el-Buḫārī, Muḥammed b. İsmāʿīl. el-Cāmiʿu’ṣ-Ṣaḥīḥ. Tah. Muḥammed Zuheyr b. Nāṣir en-Nāṣir. Beyrut: Dāru Ṭavḳi’n-Necāt, 1422.
- Besalel, Yusuf. “Şehina,” Yahudilik Ansiklopedisi. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın, 2002.
- Yahûdî Mistisizmine Giriş: Kabbalah. Terc. Cengiz Erengil. İstanbul: Ayna Yayınevi, 2012.
- Abelson, Joshua. The Immanence of God in Rabbinical Literature. Londra: MacMillan, 1912.
| APA | KOÇAK Z (2018). Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. , 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| Chicago | KOÇAK Zeynep Canan Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. (2018): 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| MLA | KOÇAK Zeynep Canan Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. , 2018, ss.183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| AMA | KOÇAK Z Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. . 2018; 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| Vancouver | KOÇAK Z Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. . 2018; 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| IEEE | KOÇAK Z "Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri." , ss.183 - 202, 2018. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| ISNAD | KOÇAK, Zeynep Canan. "Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri". (2018), 183-202. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| APA | KOÇAK Z (2018). Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 59(1), 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| Chicago | KOÇAK Zeynep Canan Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 59, no.1 (2018): 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| MLA | KOÇAK Zeynep Canan Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.59, no.1, 2018, ss.183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| AMA | KOÇAK Z Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 59(1): 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| Vancouver | KOÇAK Z Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 59(1): 183 - 202. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| IEEE | KOÇAK Z "Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri." Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 59, ss.183 - 202, 2018. 10.1501/Ilhfak_0000001487 |
| ISNAD | KOÇAK, Zeynep Canan. "Bulut Motifinin Arkaik Temelleri ve Hz. Peygamber’i Gölgeleyen Bulut Rivayetleri". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 59/1 (2018), 183-202. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001487 |
