Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 2-Cilt 3 Sayfa Aralığı: 29 - 54 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-02-2019

TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU)

Öz:
Emre yazılı kambiyo senetlerinde, borcun ödeneceğini garanti etmek adınaçeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Her biri farklı hukuki sonuçlara ulaşan bu yöntemlerin başlıcaları, kanunda da açıkça düzenlenmiş olan aval ile garanti cirosudur. Garanticirosu; teminat vereni ciro silsilesine ekleme veya çalışmamızın asıl konusu olan, senedin arkasına ciro zinciri dışına yalın (tek) imza atmak suretiyle yapılır. Kambiyo senediarkasındaki ciro zinciri dışında kalan bu yalın imzanın; hukuki niteliği, sorumluluk doğurup doğurmadığı ve ödemede bulunan garanti cirantasının başvuru hakkına sahip olupolmayacağı, gerek yabancı gerek Türk hukuk öğreti ve uygulamasında hayli tartışmalıdır. Yargıtay’ın çoğunluk içtihatları teminat cirosunun hukuki varlığını ve ekonomikdeğerini göz ardı etmektedir. Bu çalışmada hedeflenen; uygulamada aval yerine kullanılmasına çok rastlanan, özellikle senedin arkasında ve lehtarın cirosundan imza şeklindeki garanti cirosuna ilişkin hukuki esasları ortaya koymak, diğer bir anlatımla bu imzaların neden garanti/teminat cirosu olarak geçerli kabul edilmesi gerektiğini, yani sorumluluk doğuracağını, ciro zincirini koparmayacağını ve ödemede bulunan bu imza sahibinin başvuru hakkına sahip olacağını tespit ve tayin etmektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Guarantee Endorsement in Theory and Practice as Signing on the Reverse Side of the Bill Before the Payee’s Endorsement

Öz:
For bills payable to order, various methods are used in order to ensure the payment. Within these methods, each of which results in a different legal outcome, primary ones are the Aval and Guarantee endorsement. Guarantee endorsement can be made either by attaching the warrantor into the chain of endorsements or by signing on the reverse side of the bill and outside the chain of endorsements with no other indications. The legal nature of this simple signature that stands outside the chain of endorsements, and whether this signature brings any responsibility to the signee and also whether the signee will have a right to recourse in case of a payment, are highly debated both in Turkish and foreign law doctrines and practices. Most decisions of the Turkish Court of Cassation ignore the legal existence and economic value of the guarantee endorsement. The present study aims to suggest the legal grounds for guarantee endorsement, which has been frequently used in practice in the place of Aval, especially by signing on the reverse side of the bill above the payee’s endorsement. In other words this study aims to ascertain and to determine why these signatures should be deemed valid as guarantee endorsement and therefore bring responsibility without harming the chain of endorsements and eventually why the signee who makes payment should have a right to recourse.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akipek, Jale Güral: Kefalet Akdiyle Aval Arasındaki Fark ve Benzerlikler. AÜHFD., C. VIII, 1951, S. 3, s. 435-478.
  • Alışkan, Murat: Kambiyo Senetlerinde Temlik Cirosu. 1. B., İstanbul 1998.
  • Anlar, Güner: Cironun Fonksiyonları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1984).
  • Arslanlı, Halil: Ticari Senetler Dersleri, 3. B., İstanbul 1954.
  • Aydın, Alihan: Kambiyo Senetlerinde Düzgün Ciro Zinciri Bakımından İlk Ciro, Hu- kuki Perspektifler Dergisi. Aralık 2006, S.9, s. 195 vd.
  • Bahtiyar, Mehmet: Kıymetli Evrak Hukuku, 12. B., İstanbul, 2014.
  • Baumbach, Adolf / Hefermehl, Wolfgang: Wechselgesetz und Scheckgesetz. 22. neubearbeitete Auflage. München, 2000.
  • Bilgen, Mahmut: Uygulamada Kambiyo Senetleri (Poliçe, Bono, Çek) ve 5941 Sayılı Yeni Çek Kanununun Değerlendirilmesi, Ankara 2010.
  • Bilgili, Fatih/Demirkapı, Ertan: Ticaret Hukuku Dersleri, Güncellenmiş 2. B., Bursa 2012.
  • Bozer, Ali / Göle, Celal: Kıymetli Evrak Hukuku. Güncellenmiş ve Genişletilmiş 5. B., Ankara 2016.
  • Bülow, Peter: Wechselgesetz, Sheckgesetz. 5., neu bearbeitete Auflage, 2013.
  • Can, Halil/Güner, Semih: Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara 1999.
  • CarryPaul (Çev. Sengir, Turgut): Aval Hakkındaki Doktrin ve Tatbikatta Yenilikler. İBD., C. XXXV, S. 1-2, Ocak-Şubat 1961, s. 299-310.
  • Çevik, Orhan Nuri: Gerekçeli - İçtihatlı - NotluTürk Ticaret Kanunu ve Uygulanmasına İlişkin Mevzuat. Gözden Geçirilmiş 2. B., Ankara 1993.
  • Demirkapı, Ertan: Kambiyo Senetlerinin Aval Yoluyla Temini, İzmir 2005.
  • Deryal, Yahya: Ticaret Hukuku. Güncellenmiş 7. B., Trabzon 2004.
  • Doğanay, İsmail: Türk Ticaret Kanunu Şerhi, İkinci Cilt - Madde 420-815, Tümden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3. B., İstanbul 2004.
  • Domaniç, Hayri / Çamoğlu, Ersin: İçtihatlı - Notlu Türk Ticaret Kanunu. Ticarî Mev- zuat, İlâveli. 3. B., İstanbul.
  • Domaniç, Hayri: Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması, TTK Şerhi - IV, İstanbul 1990.
  • Eriş Gönen: Açıklamalı - İçtihatlı Türk Ticaret Kanunu, C. 3, 372-677. Maddeler, Tü- müyle Yenilenmiş 2. B., Ankara 2010. (TTK C. 3)
  • Eriş, Gönen: Açıklamalı - İçtihatlı Türk Ticaret Kanunu, C. 4, 678-815. Maddeler, Tü- müyle Yenilenmiş 2. B., Ankara 2010. (TTK C. 4)
  • Eriş, Gönen: Açıklamalı - Uygulamalı Çek Hukuku, 5. B., Ankara 2004. (Çek Hukuku)
  • Eriş, Gönen: Gerekçeli-Adliye Komisyonu Raporlu-Madde Açıklamalı-En Son İçtihatlıTürk Ticaret Kanunu, İkinci Cilt - Kıymetli Evrak ve Taşıma, Madde: 557- 815, Ankara 1988. (TTK C. 2)
  • Eriş, Gönen: Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Poliçe-Bono- Çek-Makbuz Senedi-Varant, 2. B., Ankara 2016. (Kıymetli Evrak-2016)
  • Eriş, Gönen: Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Poliçe-Bono- Çek-Makbuz Senedi-Varant, 1. Baskı. Ankara, 2014. (Kıymetli Evrak-2014)
  • Ertekin, Erol/ Karataş, İzzet: Uygulamada Ticari senetler, Menfi Tesbit ve İstirdat Davaları ile 3167 Sayılı Çek Yasası Hakkında Açıklama-Uygulama, Poliçe, Bono, Çek, Tümüyle Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 2. B., Ankara 1996.
  • Goode, Roy: Commercial Law. Second Edition. PenguinBooks, 1995.
  • Günay, Erhan: Cirolu Çeklerde Yetkili Hamil. Güncellenmiş 3. B., Ankara 2015.
  • Gürbüz, A. Hulûsi: Yargıtay Uygulaması Işığından Ticari Senetlerin İptali Davaları ve Ticari Senetlere Özgü Sorunlar, İstanbul 1984.
  • Gursky, Karl-Heinz: Wertpapierrecht. 3. Auflage. Heidelberg: C.F. Müller Verlag, 2007.
  • Hueck, Alfred / Canaris, Claus-Wilhelm: Recht der Wertpapiere, 11., neubearbeitete und stark erweiterte Auflage, München, 1977.
  • İmregün, Oğuz: Kıymetli Evrak Hukuku (Genel Hükümler-Kambiyo Senetleri-Makbuz Senedi-Varant), İstanbul 2007.
  • İpekçi, Nizam: Açıklamalı - İçtihatlı TTK Şerhi, Kıymetli Evrak Taşıma, C.3 (557- 815), Ankara 2003.
  • Issa-Sayegh, Joseph: Juris Classeur Commercial, Fascicule 430: Lettre de Change - Aval. Lexis Nexis, 2015 (e-kaynak).
  • Kaçak, Nazif: Açıklamalı-İçtihatlı Tüm Yönleriyle Bono - Poliçe - Çek, Gözden Geçi- rilmiş ve Genişletilmiş 3. B., Ankara 2007.
  • Karayalçın, Yaşar: Ticaret Hukuku III, Ticari Senetler (Kambiyo Senetleri), 4. B., An- kara 1970.
  • Kendigelen, Abuzer: Çek Hukuku, Gözden Geçirilmiş Güncelleştirilmiş 4. B., İstanbul 2007.
  • Kınacıoğlu, Naci: Kıymetli Evrak Hukuku, 5. B., Ankara 1999.
  • Moroğlu, Erdoğan/Kendigelen, Abuzer: İçtihatlı-Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, Tümü ile Gözden Geçirilmiş ve Güncelleştirilmiş 9. B., İstanbul 2010.
  • Namık Zeki: Senedatı Ticariye, İstanbul 1934.
  • Öğütçü, A. Tahir/Altın, Mehmet: Ticarî Senetler ve Özel Takip Yolları, Ankara 1980.
  • Oğuzoğlu, Abdullah Çetin: Açıklamalı-İçtihatlı Bono ve Çek Sorunları, Genişletilmiş 6. B., İstanbul 1996.
  • Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, 2. B., Ankara 1997. (Kıymetli Evrak Hukuku- 1997)
  • Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1976. (Kıymetli Evrak Hukuku-1976)
  • Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Güncelleştirilmiş 19. B., Ankara 2015. (Kıymetli Evrak Hukuku-Ders Kitabı)
  • Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal: Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Çek Kanununun Yo- rumu İle, Güncelleştirilmiş 21. B., İstanbul 2013.
  • Pulaşlı, Hasan: Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 5. B., Ankara 2017.
  • Reisoğlu, Seza: Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Çek, Gözden Geçiril- miş 3. B., Ankara 2003.
  • Roberto, Vito/ Trüeb, HansRudolf: CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht: GmbH, Genossenschaft, Handelsregister und Wertpapiere - Bucheffektengesetz Art. 772-1186 OR und BEG. 2. Auflage. Schulthess, 2012.
  • Şahenk, Ekrem/ Bulut, Celal: Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Poliçe, Bono (Emre Muharrer Senet) ve Çek - Eski Kanunla Mukayeseli Olarak, İstanbul 1958.
  • Sengir, Turgut: Aval Hukuku, Ankara 1967.
  • Şimşek, Edip: Hukukta ve Cezada Ticari Senetler, Ankara 1983.
  • Teoman, Ömer: Ciro Zinciri, Yaşayan Ticaret Hukuku, C. I: Hukukî Mütalâalar, Kitap 11: 2003, İstanbul 2004, s. 97 vd. (Ciro Zinciri)
  • Teoman, Ömer: Lehdar Olarak Sadece Bir İşletme Adı Gösterilmesi Durumunda Çekin Geçerli Sayılıp Sayılmayacağı - İlk Cironun Lehdar Tarafından Yapılması Zorunlu- luğu İşletme Adını İçeren Kaşenin Yanını Cironun Vekaleten Yapıldığını Göster- mek Üzere “V” Harfinin Eklenmesi Durumunda Çeki Ödeyen Bankanın Vekalet- nameyi İncelememesinin Ağır Kusur Oluşturması - Keşideci ve Lehdar’ın Birlikte Kusurundan Söz edilememesi, Yaşayan Ticaret Hukuku, C. I: Hukukî Mütalâalar, Kitap 2: 1986 - 1988, İstanbul 1993, s. 74 vd. (İlk Cironun Lehdar Tarafından Ya- pılması Zorunluluğu)
  • Tuna, Ergun: Ticaret Hukuku Cilt III Kıymetli Evrak, İstanbul 2004.
  • Uyar, Talih / Uyar, Alper / Uyar, Cüneyt: İcra Hukukunda Kambiyo Senetleri (İİK. 167 - 170b), Güncelleştirilmiş 4. B., Ankara 2013.
  • Uyar, Talih: Gerekçeli - Notlu İçtihatlı İcra ve İflâs Kanunu C. IV (İİK 158 - 234), İz- mir 1997. (İİK C. IV-1997)
  • Uyar, Talih: İcra ve İflâs Kanunu Şerhi, Cilt 9: İİK. 167-170b, 2. B., Ankara 2008. (İİK. Şerhi C.9-2008)
APA ALIŞKAN M, Cankat R (2017). TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). , 29 - 54.
Chicago ALIŞKAN Murat,Cankat Rifat TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). (2017): 29 - 54.
MLA ALIŞKAN Murat,Cankat Rifat TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). , 2017, ss.29 - 54.
AMA ALIŞKAN M,Cankat R TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). . 2017; 29 - 54.
Vancouver ALIŞKAN M,Cankat R TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). . 2017; 29 - 54.
IEEE ALIŞKAN M,Cankat R "TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU)." , ss.29 - 54, 2017.
ISNAD ALIŞKAN, Murat - Cankat, Rifat. "TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU)". (2017), 29-54.
APA ALIŞKAN M, Cankat R (2017). TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(2-Cilt 3), 29 - 54.
Chicago ALIŞKAN Murat,Cankat Rifat TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16, no.2-Cilt 3 (2017): 29 - 54.
MLA ALIŞKAN Murat,Cankat Rifat TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.16, no.2-Cilt 3, 2017, ss.29 - 54.
AMA ALIŞKAN M,Cankat R TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 16(2-Cilt 3): 29 - 54.
Vancouver ALIŞKAN M,Cankat R TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU). İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 16(2-Cilt 3): 29 - 54.
IEEE ALIŞKAN M,Cankat R "TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU)." İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16, ss.29 - 54, 2017.
ISNAD ALIŞKAN, Murat - Cankat, Rifat. "TEORİ VE UYGULAMADA KAMBİYO SENEDİNİN ARKA YÜZÜNE LEHTARIN CİROSUNDAN ÖNCE ATILAN İMZA (ŞEKLİNDEKİ GARANTİ CİROSU)". İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16/2-Cilt 3 (2017), 29-54.