OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ

Muharrem ÖZTEL (Kırklareli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Anabilim Dalı, Kırklareli, Türkiye)
Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi
1 0
Yıl: 2018 Cilt: 10 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 304 - 317 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-02-2019

OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ

Öz:
İnceleme dönemimizde yerli ve yabancı kalpazanlar tarafından imal edilip piyasaya sürülen kalp madeni vekâğıt paraların, devletin merkezi İstanbul başta olmak üzere ülkenin genelindeki piyasalarda zaman zaman bellipara türleri üzerinde yoğunlaşarak yaygın bir şekilde tedavül ettiği görülür. Bu kalp paraların piyasayasürülebildiği ve az çok yoğunlaşarak tedavül imkânı bulabildiği bir ekonomide kaçınılmaz olarak çok çeşitlisosyo-ekonomik nitelikli sonuçların ortaya çıkması da kaçınılmaz olmuştur. Bu dönemde kalp paralarınpiyasalarda neden olduğu sorunların başlıca olanları şu şekilde sıralanabilir: Paranın fonksiyonları olanmübadele/ödeme, değer ölçüsü ve tasarruf aracı olma işlevlerine engel olmak. Dengenin bozulduğu piyasaortamında vergi gelirlerinin tahsilini zorlaştırmak. Ortaya çıkardığı maliyetler ile kamu maliyesine zararvermek. Devletin hayata geçirdiği maliye ve para politikalarının etkinliğini azaltmakla birlikte oluşan yenişartların da etkisiyle hayata geçirilen yeni politikalara yön vermek. Vatandaş devlet ilişkisini tesis eden adaletmefhumuna olan etkisiyle nihayet iktisadi, mali, sosyal ve idari istikrarı tehdit eden çok yönlü sonuçlardoğurmak. Şüphesiz ki ortaya çıkan bu sorunların sahip olduğu derinlik, piyasaya sürülen kalp paraların miktarıve yoğunluğuyla doğrudan ilişkili olmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: İş Siyasi Bilimler İşletme Kamu Yönetimi Çevre Çalışmaları Hukuk İktisat İşletme Finans Kentsel Çalışmalar Uluslararası İlişkiler

COUNTERFEITING AND COUNTERFEIT MONEY IN THE OTTOMAN STATE (1818-1914): SOCIO-ECONOMIC IMPACTS OF COUNTERFEITING AND CIRCULATING COUNTERFEIR MONEYS

Öz:
Counterfeit metal and paper money produced and launched by domestic and foreign counterfeiters during the period 1818-1914 used to widely circulate in the markets of Istanbul and throughout the country by intensifying on certain currency types from time to time. It became inevitable that a wide variety of socio-economic outcomes emerged in an economy where these counterfeits could be transferred to the market in a more or less concentrated way. The major problems that counterfeit money may cause in the markets are as follows: hindering the functions of money such as medium of exchange, store of value and unit of account; making difficult to collect tax revenues in a deteriorating market environment; harming the public finance; giving direction to the new economic policies since efficiency of the fiscal and monetary policies constantly decreased; decreasing citizen-state relationships and in parallel leading to multifaceted consequences that threatens economic, financial, social and administrative stability. Surely, the depth of these problems is directly related to the quantity and intensity of counterfeit money in the market.
Anahtar Kelime:

Konular: İş Siyasi Bilimler İşletme Kamu Yönetimi Çevre Çalışmaları Hukuk İktisat İşletme Finans Kentsel Çalışmalar Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
  • Sadaret Amedi Kalemi (A.AMD) 92/6, 1276 C 18.
  • Sadaret Müteferrik Evrakı (A.M.) 26/3, 1278 R 10.
  • Mektubi Kalemi (A.MKT) 82/77, 1263 C 10.
  • Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı (A.MKT.MHM) 113-91, 1273 Za 17; 177/95, 1276 ġ 04; 244/4, 1279 R 24; 245/6, 1279 Ca 03; 246/35, 1279 Ca 19; 79/34, 1272 Ra 06; 79/54, 1272 Ra 07; 92/71, 1272 Za 24.
  • Sadaret Mektubi Kalemi Sadaret ve Devair (A.MKT.NZD) 132/82, 1271 Ca 25; 213/40, 1273 C 05; 39/24, 1267 N 21; 395/76, 1278 B 24; 49/33, 1268 R 25.
  • Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayet (A.MKT.UM) 9/60, 1266 R 15.
  • Bâb-ı Âli Evrak Odası (BEO) 2873/215419, 1324 Ca 24.
  • Cevdet Darphane (C.DRB) 29/1434, 1234 Ş 09.
  • Cevdet Maliye (C.ML) 549/22562, 1294 Ra 29.
  • Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT) 990/58, 1323 Ca 21.
  • Hariciye Nezareti İdare (HR.İD) 244/12, 1914 09 05; 239/11, 1857 04 02; 239/20, 1858 11 01. Sh.18.
  • Hariciye Nezareti Belgrad Sefareti (HR.SFR.3) 48/13, 1860 01 24.
  • İrade Dahiliye (İ.DH) 373/24719, 1273 B 19; 452/29893, 1276 B 27.
  • İrade Hariciye (İ.HR) 172/9410, 1276 Ca 24.
  • İrade Meclis-i Mahsus (İ.MMS) 55/2486, 1293 Za 22.
  • Meclis-i Vükela Mazbataları (MV) 117/6, 1325 İ 03.
  • Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı (Y.MTV) 288/99, 1324 Ca 23.
  • Yıldız Perakende Askeri Maruzat (Y.PRK.ASK) 3/83, 1297 R 06.
  • AHMED LÜTFİ EFENDİ. (1988). Vak‟anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, c. 1, Ankara: Tarih VakfıYapı Kredi Yayınları.
  • AHMED LÜTFİ EFENDİ. (1998). Vak‟anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, (Haz.Münir Aktepe), c.10, Ankara: TTK yayınları.
  • AKYILDIZ, A. (2001). Kaime. TDV İslam Ansiklopedisi, 24, 213.
  • AKYILDIZ, A. (2003). Para Pul Oldu: Osmanlı‟da Kağıt Para Maliye ve Toplum, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • CEVDET PAŞA. (1960). Tezakir. (Haz. Ord.Prof.Cavid Baysun), Ankara: TTK yayınları.
  • DAMALI, A. (2014). A‟dan Z‟ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, İstanbul: Nilüfer Damalı Eğitim, Kültür ve Çevre Vakfı.
  • DAMALI, A. (2014). Osmanlı Sikkeleri Tarihi, c.8, İstanbul: Nilüfer Damalı Eğitim, Kültür ve Çevre Vakfı.
  • DAVISON, R. H. (2001). Osmanlıların Kâğıt Parayla İlk Deneyimi. (Çev.) Durdu Mehmet Burak, OTAM, 12, 245.
  • DEVELİOĞLU, F. (1993). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, (Haz. Aydın Sami Güneyçal), Ankara: Aydın Kitabevi.
  • ENGELHARDT. (1328). Tanzimat ve Türkiye Devlet-i Osmaniye‟nin Tarih-i Islahatı, (Çev.Ali Reşad), İstanbul.
  • EROL, M. (1970). Osmanlı İmparatorluğu‟nda Kağıt Para (Kaime), Ankara: TTK Yayınları.
  • İBNÜ‟HAKKI LÜTFİ. (1325). Usul-i Meskukat-ı Kadime, Ulum-i İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası, sene 2, cilt 1, no 2/14, Dersaadet.
  • HASAN FERİD. (2008). Osmanlıda Para ve Finansal Kredi, Meskukat, (Haz.Mehmet Hakan Sağlam), No: 2, c.1, İstanbul: T.C.Hazine Müsteşarlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü Yayını.
  • İSMAİL GALİP. (1307/1889/1890). Takvim-i Meskukat-ı Osmaniye, Kostantiniyye: Mihran Matbaası.
  • KÜRKMAN, G. (1987). Sultan Abdülmecid Dönemi Faizli Kaime TeĢebbüsleri. Türk Nümizmatik Derneği Bülteni, No:21, 7.
  • PAMUK, İ. (2000). Osmanlı İmparatorluğu‟nda Para‟nın Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • PAMUK, İ. (2013). Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları, (Çev.Gökhan Aksay), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
  • REY, A. R. (2014). İmparatorluğun Son Döneminde Gördüklerim Yaptıklarım (1890-1920), (Haz.Nur Özmel Akın), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • SAHİLLİOĞLU, H. (1978). Osmanlı para tarihinde dünya para ve maden hareketlerinin yeri 1300- 1750. ODTÜ Gelişme Dergisi 1978 Özel Sayısı, 277.
  • SAHİLLİOĞLU, H. (1989). Akçe. TDV İslam Ansiklopedisi, 2, 277.
  • SERTOĞLU, M. (1986). Osmanlı Tarih Lügatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
  • SÜLEYMAN SUDİ. (1311). Meskûkât-ı Osmaniye ve Ecnebiye, İstanbul. Artin Asaduryan İirket-i Mürettibiye Matbaası.
  • ŞEMSEDDİN SAMİ. (1989). Kamus-i Türki, İstanbul: Enderun Kitabevi.
  • TABAKOĞLU, A. (2008). Türkiye İktisat Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • TAKVİM-İ VEKAYİ, Numara 206, 210, 216.
  • YILMAZ, F. (2010). Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
APA ÖZTEL M (2018). OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. , 304 - 317.
Chicago ÖZTEL Muharrem OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. (2018): 304 - 317.
MLA ÖZTEL Muharrem OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. , 2018, ss.304 - 317.
AMA ÖZTEL M OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. . 2018; 304 - 317.
Vancouver ÖZTEL M OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. . 2018; 304 - 317.
IEEE ÖZTEL M "OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ." , ss.304 - 317, 2018.
ISNAD ÖZTEL, Muharrem. "OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ". (2018), 304-317.
APA ÖZTEL M (2018). OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 304 - 317.
Chicago ÖZTEL Muharrem OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 10, no.18 (2018): 304 - 317.
MLA ÖZTEL Muharrem OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, vol.10, no.18, 2018, ss.304 - 317.
AMA ÖZTEL M OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2018; 10(18): 304 - 317.
Vancouver ÖZTEL M OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2018; 10(18): 304 - 317.
IEEE ÖZTEL M "OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ." Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10, ss.304 - 317, 2018.
ISNAD ÖZTEL, Muharrem. "OSMANLI DEVLETİ’NDE KALPAZANLIK VE SAHTE PARA (1818-1914): KALPAZANLIĞIN VE TEDAVÜL EDEN KALP PARALARIN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ". Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 10/18 (2018), 304-317.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 7:23

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları