Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler
Yıl: 2017 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 207 - 217 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/nurses.2016-54198 İndeks Tarihi: 06-03-2019
Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler
Öz: Amaç: Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, öz etkililik-yeterlilik düzeylerive etkileyen faktörleri tanımlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Kesitsel araştırmanın populasyonu,özel bir üniversitenin bir, iki ve üçüncü sınıflarında hemşirelik, fizyoterapi ve rehabilitasyon,beslenme ve diyetetik bölümlerinde eğitim alan 480 öğrenciden oluşmaktadır. Örneklem herhangiözel bir seçim kriteri olmaksızın, veri toplama sürecinde sınıfta olan öğrenci populasyonundan seçilmiştir(n=404). Veri toplama araçları olarak, tanıtıcı özellikler formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları-II(SYBD-II) ölçeği ve Öz Etkililik-Yeterlilik (ÖEY) ölçeği kullanılmıştır. Bulgular:Öğrencilerin yaş ortalaması 20,35±1,22 (min=18, max= 23) (n= 404) ve %79,7’si kadın idi. Öğrencilerin%42,6’sı beslenme, %29,2’si fizyoterapi ve %28,2’si hemşirelik bölümünde eğitim almaktadır.Öğrencilerin öz etkililik-yeterlilik düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları puanının ortadüzeyde olduğu bulunmuştur. Hemşirelik bölümünde okuyanların ve Güneydoğu Anadolu bölgesidoğumlu olanların, diğer bölüm ve bölgede doğanlara göre öz etkililik-yeterlilik düzeyi ve sağlıklıyaşam biçimi davranışları toplam puanının anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur(p˂0,05). Genel sağlık durumunu “iyi” olarak ifade edenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları; birincisınıfta okuyanların, kronik bir hastalığı olanların ve ilköğretim mezunu anneye sahip olanlarınöz etkililik-yeterlilik düzeyleri istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur(p˂0,05). SYBD-II ve ÖEY toplam puanları arasında ileri derecede güçlü pozitif doğrusal ve istatistikselolarak anlamlı ilişki bulunmuştur (p˂0,001). Sonuç: Yaşam deneyimi, sosyoekonomik durumve öz etkililik-yeterliliğin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kazanılması üzerinde önemli etkisivardır. Öz etkililik-yeterlilik düzeyi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını güçlendiren programlarıngeliştirilmesinin öğrencilerin yaşamı üzerinde önemli etkisi olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
Healthy Lifestyle Behaviours, Levels of Self Efficacy Among University Students and Affected Factors
Öz: Objective: The aim of this study is to define healthy lifestyle behavior, self-efficacy of a university’s students and influenced factors. Material and Methods: Cross-sectional study population is consisted of 480 a private university’s students who were studying at first, second and third year in the department of nursing, physical therapy and rehabilitation, nutrition and dietetics. The sample was selected from the population without any specific sampling whoever was at class when data was gathering (n=404). Data was collected using the following instruments: the descriptive characteristics assessment form, the Healthy Life Style Behaviors Scale-II and the Self-Efficacy Scale. Results: The mean age of the students was 20.35±1.22 (min= 18, max= 23) (n= 404) and 79.7% of them were female. 42.6% of them were studying in the department of nutrition and dietetics, 29.2% of them in the department of physical therapy and rehabilitation and 28.2% of them in the department of nursing. The self-efficacy and healthy lifestyle behavior score was found to be moderate. The students who was born in the region of Southeastern Anatolia in Turkey and studying in the department of nursing had a significantly higher score of self-efficacy and healthy lifestyle behavior compare to the other region(p˂0.05). The students who had a chronic disease, “good” health situation, studying in the first year of the university and a mother who just graduated from elementary school were found to have higher self-efficacy level (p˂0.05). There was very strong linear and statistical correlation between the Healthy Life Style Behaviors Scale-II and the Self-Efficacy Scale’s total score (p˂0.001). Conclusion: Life experience, socioeconomic conditions and self-efficacy’s level have strong influence on the acquisition of healthy lifestyle behavior. In order to improve of self-efficacy and healthy lifestyle behavior, some programs should be developed and to be included the curriculum.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- McIsaac JL, Kirk SF, Kuhle S. The Association between Health Behaviours and Academic Performance in Canadian Elementary School Students: A Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health 2015;12(11): 14857-71.
- Sánchez-Ojeda MA, De Luna-Bertos E. [Healthy lifestyles of the university population]. Nutr Hosp 2015;31(5):1910-9.
- Saneei P, Esmaillzadeh A, Keshteli AH, Roohafza HR, Afshar H, Feizi A, et al. Combined healthy lifestyle is inversely associated with psychological disorders among adults. PloS One 2016;11(1):1-14.
- Loprinzi PD, Mahoney S. Concurrent occurrence of multiple positive lifestyle behaviors and depression among adults in the United States. J Affect Disord 2014;165:126-30.
- Tuygar ŞF, Arslan M. [An investigation about the healthy life style behaviours of vocational school of health services students]. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2015;6(2):59- 66.
- Hang J, Cai B, Xue P, Wang L, Hu H, Zhou Y, et al. The Joint Effects of Lifestyle Factors and Comorbidities on the Risk of Colorectal Cancer: A Large Chinese Retrospective CaseControl Study. PloS One 2015;10(12):1- 10.
- Avcı İA, Erdoğan TK. [Hazelnut factory workers in working in the evaluation of the frequency of obesity and healthy life habits]. TAF Prev Med Bull 2015;14(5):364-9.
- Shafieyan Z, Qorbani M, Rastegari Mehr B, Mahboubi M, Rezapour A, Safari O, et al. Association Between Lifestyle and Hypertension in Patients Referred to Health Care Centers of Ilam City in 2014. Glob J Health Sci 2015;8(6):161-7.
- Stenholm S, Head J, Kivimäki M, Kawachi I, Aalto V, Zins M, et al. Smoking, physical inactivity and obesity as predictors of healthy and disease-free life expectancy between ages 50 and 75: a multicohort study. Int J Epidemiol 2016;1-11. 2016;45(4):1260- 70.
- Miyamoto SW, Henderson S, Young HM, Pande A, Han JJ. Tracking Health Data Is Not Enough: A Qualitative Exploration of the Role of Healthcare Partnerships and mHealth Technology to Promote Physical Activity and to Sustain Behavior Change. JMIR Mhealth Uhealth 2016;4(1):1-9.
- Sniehotta FF, Presseau J, Araújo-Soares V. On the development, evaluation and evolution of health behaviour theory. Health Psychol Rev 2015;9(2):176-89.
- Elgar FJ, Pförtner TK, Moor I, De Clercq B, Stevens GW, Currie C. Socioeconomic inequalities in adolescent health 2002-2010: a time-series analysis of 34 countries participating in the Health Behaviour in School-aged Children study. Lancet 2015;385(9982):2088- 95.
- Fukuda Y, Nakamura K, Takano T. Accumulation of health risk behaviours is associated with lower socioeconomic status and womens’ urban residence: a multilevel analysis in Japan. BMC Public Health 2005;5:1-10.
- Belek İ. Sağlıkta eşitsizliklerin değişimi Antalya’da beş yıllık bir araştırma. Change in health inequalities A five-year study in Antalya. Toplum ve Hekim 2004;19(2):92-100.
- Inglis V, Ball K, Crawford D. Why do women of low socioeconomic status have poorer dietary behaviours than women of higher socioeconomic status? A qualitative exploration. Appetite 2005;45(3):334-43.
- Earvolino-Ramirez M. Commentary on “the influence of basic conditioning factors on healthy behaviours, self-efficacy, an self-care in adults”. J Holist Nurs 2006;(24):186-7.
- Keskin G, Orgun F. [Studying the strategies of students’ coping with the levels of self-efficacy-sufficiency]. Anatolian Journal of Psychiatry 2006;7(2):92-9.
- Bandura A. Self-efficacy. In. Ramachaudran VS, ed. Encyclopedia of Human Behavior. 2nd ed. San Diego: Academic Press; 1994. p.71- 81.
- Schwarzer R. Generalized self efficacy and health behaviors. In: Conner M, Norman P, eds. Predicting Health Behavior. Research and Practice with Social Cognition Models. 2nd ed. Buckingham: Open University Press; 1994. p.163-96.
- Pender NJ. Health Promotion in Nursing Practice. In: Pender NJ, ed. The Health Promotion Model. 3rd ed. London: Salud Publica; 1996. p.70-1.
- Ashman F, Sturgiss E, Haesler E. Exploring Self-Efficacy in Australian General Practitioners Managing Patient Obesity: A Qualitative Survey Study. Int J Family Med 2016;2016:1- 7.
- Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health-Promoting Lifestyle Profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res 1987;36(2):76-81.
- Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersen F, Kıssal A. [Healthy life style behavior scale II: a reliability and validity study]. C.Ü. Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;12(1):1-13.
- Sherer M, Maddux JE, Mercandante B, Prentice-Dunn S, Jacobs B, Rogers RW. The selfefficacy scale: construction and validation. Psychol Rep 1982;51(2):663-71.
- Gözüm S, Aksayan S. [The reliabillty and valldity of Turkish form of the self-efficacy scale]. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999;2(1):21-34.
- Kostak MA, Kurt S, Süt N, Akarsu Ö, Ergül GD. [Healthy lifestyle behaviors of nursing and classroom teaching students]. TAF Prev Med Bull 2014;13(3):189-96.
- Dil S, Şentürk SG, Girgin BA. [Relationship between risky health behaviors and some demographic characteristics of adolescents’ selfesteem and healthy lifestyle behaviors in Çankırı]. Anatolian Journal of Psychiatry 2015;16(1):51-9.
- Stacey FG, James EL, Chapman K, Lubans DR. Social cognitive theory mediators of physical activity in a lifestyle program for cancer survivors and carers: findings from the ENRICH randomized controlled trial. Int J Behav Nutr Phys Act 2016;13(1):1-11.
- Yiğitbaş Ç, Yetkin A. [Evaluating of self-efficacy-sufficiency levels of students in the health college]. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003;7(1):6-12.
- Türkol E, Güneş G. [Healthy life style behaviors of resident assistant working at Inonu University Medical Faculty Hospital]. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012;19(3): 159-66.
- Doni NY, Şimşek Z, Gürses G, Özer MS. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin öz-etkililik yeterlik düzeyleri. Self-efficacy competence levels of healthcare vocational college students. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009;4(12):21-34.
- Bayer N, Sivri BB, Arslan M. Healthcare Workers at Dialysis Centers and Students Studying in Dialysis Departments: Behavioural Assessment. Clin Invest Med 2016;39(6):27517.
- Kim SJ, Baek SS, Kang KA. Development and exploratory testing of a school‐based educational program for healthy life behaviors among fifth grade children in South Korea. Jpn J Nurs Sci 2017;14(1):13-26.
- Cameron D, Epton T, Norman P, Sheeran P, Harris PR, Webb TL, et al. A theory-based online health behaviour intervention for new university students (U@Uni: LifeGuide): results from a repeat randomized controlled trial. Trials 2015;16(1):555.
- Zhao H, Seibert SE, Hills GE. The mediating role of self-efficacy in the- development of entrepreneurial intentions. J Appl Psychol 2005;90(6):1265-72.
- Shaffer KM, Riklin E, Jacobs JM, Rosand J, Vranceanu AM. Psychosocial resiliency is associated with lower emotional distress among dyads of patients and their informal caregivers in the neuroscience intensive care unit. J Crit Care 2016;36:154-9.
- Luque-Reca O, Augusto-Landa JM, PulidoMartos M. Emotional intelligence and depressive symptoms in Spanish institutionalized elders: does emotional self-efficacy act as a mediator? Peer J 2016;(4):1-12.
- Baird A, Sheffield D. The Relationship between Pain Beliefs and Physical and Mental Health Outcome Measures in Chronic Low Back Pain: Direct and Indirect Effects. Healthcare (Basel) 2016;4(3):2-11.
| APA | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö, KÜRKLÜB A (2017). Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. , 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| Chicago | KÖSEOĞLU ÖRNEK Özlem,KÜRKLÜB Ahu Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. (2017): 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| MLA | KÖSEOĞLU ÖRNEK Özlem,KÜRKLÜB Ahu Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. , 2017, ss.207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| AMA | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö,KÜRKLÜB A Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. . 2017; 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| Vancouver | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö,KÜRKLÜB A Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. . 2017; 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| IEEE | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö,KÜRKLÜB A "Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler." , ss.207 - 217, 2017. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| ISNAD | KÖSEOĞLU ÖRNEK, Özlem - KÜRKLÜB, Ahu. "Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler". (2017), 207-217. https://doi.org/10.5336/nurses.2016-54198 |
| APA | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö, KÜRKLÜB A (2017). Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 9(3), 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| Chicago | KÖSEOĞLU ÖRNEK Özlem,KÜRKLÜB Ahu Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi 9, no.3 (2017): 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| MLA | KÖSEOĞLU ÖRNEK Özlem,KÜRKLÜB Ahu Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, vol.9, no.3, 2017, ss.207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| AMA | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö,KÜRKLÜB A Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2017; 9(3): 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| Vancouver | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö,KÜRKLÜB A Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2017; 9(3): 207 - 217. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| IEEE | KÖSEOĞLU ÖRNEK Ö,KÜRKLÜB A "Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler." Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 9, ss.207 - 217, 2017. 10.5336/nurses.2016-54198 |
| ISNAD | KÖSEOĞLU ÖRNEK, Özlem - KÜRKLÜB, Ahu. "Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Öz Etkililik-Yeterlilik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler". Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi 9/3 (2017), 207-217. https://doi.org/10.5336/nurses.2016-54198 |
