Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı
Yıl: 2018 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 144 - 152 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/nurses.2017-57483 İndeks Tarihi: 12-03-2019
Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı
Öz: Kronik böbrek hastalığının beşinci evresinde, hayatın idamesi için diyaliz tedavisine ya daböbrek transplantasyonuna ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla sıklıkla hemodiyaliz (HD) tercih edilmektedir.Etkin HD sağlamak için büyük bir vasküler yol gerekmektedir; fistül, greft ve katetertercih edilen yöntemler arasında yer almaktadır. Diğer vasküler yollara göre uzun süre kullanılabilirolması, daha az komplikasyon gelişmesi, maliyetinin az olması gibi avantajlara sahip olan fistülünkullanım oranının %65’in üzerinde tutulması önerilmektedir. Diyalizin her aşamasındavasküler yolun fizik muayenesinin ve bakımının yapılması, HD cihazında izlenen parametrelerde,laboratuvar ve radyolojik incelemelerde farklılıkların saptanması komplikasyonların erken tanılanmasıylabirlikte revizyonuna imkân vermektedir. Bu da ancak multidisipliner bir ekiple sağlamaktadır.Komplikasyonların erken tanılanabilmesinde hemşirelerin/diyaliz teknikerlerininekipteki diğer üyelere göre daha spesifik rolleri ve yüksek mesleki otonomileri bulunmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Nursing Care and Vascular Access in Hemodialysis Patients
Öz: Renal transplantation and dialysis are two alternative ways for end stage chronic renal failure. Hemodialysis (HD) is the most preferred method. To apply HD you have to have a big vessel way as fistula, graft and central catheter. As cheap, useable, efective and less complications advantages of fistula, percentage use should be more tane 65%. Maintenance and physical examination of the fistula shoud be always in mind while HD is on. The physical examination and care of the vascular access should apply at all stage of dialysis. Laboratory values, palpation, inspection, auscultation and radiological examinations are important parameters for evaluating the vascular access. Changes in these parameters help to early diagnosis for problems that can revision vascular access. A multidisciplinary approach requires to establish the vascular access, efficient and long-term use of this way. In the multidisciplinary team, HD nurses/dialysis technician have more specific roles and higher professional autonomies to diagnose early complications.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Süleymanlar G. [Chronic kidney disease and failure]. Arık N, Ateş K, Süleymanlar G, Tonbul HZ, Türk S, Yıldız A, editörler. Hekimler İçin Hemodiyaliz Kaynak Kitabı. 1. Baskı. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2009. p.1-24.
- Levey AS, Coresh J, Balk E, Kausz AT, Levin A, Steffes MW, et al. National kidney foundation practice guidelines for chronic kidney disease: evaluation, classification, and stratification. Ann Intern Med 2003;139(2):137-47.
- Daugirdas JT, Depner TA. National Kidney Foundation. KDOQI clinical practice guideline for hemodialysis adequacy: 2015 update. Am J Kidney Dis 2015;66(5):884-930.
- Ateş K. Credit Çalışması. Türkiye'de Kronik Böbrek Hastalığı ve Diyabet Sorunlarının Boyutu. 36. Baskı. Ankara. Renaliz: Anadolu Böbrek Vakfı Yayın Organı; 2010. p.4-5.
- Morgenstern H, Robinson B, Saran B. Chapter 1. Incidence, prevalence, patient characteristics, and treatment modalities. Volume 2: ESRD in the United States. 2016 USRDS Annual Data Report: Epidemiology of kidney diseasein the United States. 28th ed. Washington: United States Renal Data System; 2016. p.261-300.
- Polkinghorne K. Haemodialysis. Australia and New Zealand Dialysis and Transplant Registry 2015. 39th ed. Australia: Anzdata; 2016. p.1- 38.
- Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon 2015. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. Ankara: Miki Matbaacılık San Tic Ltd Şti; 2016. p.110.
- Tomar Kavraz Ö, Ulusoy Ş, Pulathan Z, Kaynar K. [The determination of duration of survival of permanent vascular access established for hemodialysis in patients with chronic kidney failure and an investigation of the factors affecting those durations]. Int J Basic Clin Med 2016;4(3):144-54.
- van Loon M. How to improve vascular access care. Contrib Nephrol 2015;185:222-33.
- Yenicesu M. [Vasculer transportation in hemodialysis]. Arık N, Ateş K, Süleymanlar G, Tonbul HZ, Türk S, Yıldız A, editörler. Hekimler İçin Hemodiyaliz Kaynak Kitabı. 1. Baskı. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2009. p.81-98.
- Manns B, Tonelli M, Yilmaz S, Lee H, Laupland K, Klarenbach S, et al. Establishment and maintenance of vascular access in incident hemodialysis patients: a prospective cost analysis. J Am Soc Nephrol 2005;16(1):201-9.
- Yelken B, Sever MŞ. [Vasculer access]. Turk Neph Dial Transpl 2011;20(3):209-13.
- Levin A, Rocco M. Clinical Practice Guidelines and Recommendations 2006 Uptades: Hemodialysis Adequacy, Peritoneal Dialysis Adequacy, Vascular Access. 1st ed. Boston: National Kidney Foundation; 2006. p.257-366.
- Hammes M. Hemodialysis access: the fistula. In: Penido MG ed. Technical Problems in Patients on Hemodialysis. 1st ed. Croatia: Masa Vidovic; 2011. p.17-34.
- Ethier J, Mendelssohn DC, Elder SJ, Hasegawa T, Akizawa T, Akiba T, et al. Vascular access use and outcomes: an international perpective from the dialysis outcomes and practice pattern study. Nephrol Dial Transplant 2008;23(10):3219-26.
- Çetin Ş, Çiğdem Z, Musmul A. [Occupancy of vascular accesses and factors affecting that time in hemodialysis patients with chronic renal failure]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2015;2:50-62.
- Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon 2014. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. Ankara: Miki Matbaacılık San Tic Ltd Şti; 2015. p.96.
- Süleymanlar G, Altıparmak MR, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon 2013. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. Ankara: Miki Matbaacılık San Tic Ltd Şti; 2014. p.76.
- Süleymanlar G, Altıparmak MR, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon 2012. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. Ankara: Miki Matbaacılık San Tic Ltd Şti; 2013. p.74.
- Süleymanlar G, Altıparmak MR, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon 2011. Türk Nefroloji Derneği Yayınları. İstanbul: Pasifik Reklam ve Tanıtım Hizmetleri/Armoni Nüans Görsel Sanatlar; 2012. p.85.
- Çetinkaya R, Odabaş AR, Selçuk Y. [The investigation of vasculer access survival in chronic hemodialysis patients]. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2002;11 (2):99-103.
- Polkinghorne K. The CARI guidelines. Vascular access surveillance. Asian Pacific Society of Nephrology 2008;13 Suppl 2:S1-11.
- Pantelias K, Grapsa E. Vascular access for hemodialysis. In: Penido MG, ed. Technical Problems in Patients on Hemodialysis. 1st ed. Croatia: Masa Vidovic; 2011. p.45-68.
- van Loon MM, Kessels AG, van der Sande FM, Tordior JH. Cannulatin practice patterns in haemodialysis vascular access: predictors for unsuccessful. J Ren Care 2009;35(2):82-9.
- Daugirdas JT, Blake PG, Ing TS. Handbook of Dialysis. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2017. p.745.
- Lai Andrew SH, Lai KN. Acute and chronic catheter in hemodialysis. In: Penido MG, ed. Technical Problems in Patients on Hemodialysis. 1st ed. Croatia: Masa Vidovic; 2011. p.107-20.
- Tonbul HZ, Altıntepe L. [Catheter infections in hemodialysis patients]. Official Journal of the Turkish Society of Nephrology 2003;12(2):78- 83.
- Erkoç R. Özkökeli M. [Use and complications of double lumen hemodialysis catheter]. Van Tıp Dergisi 1999;6(2):50-3.
- Frasca D, Dahyot-Fizelier C, Mimoz O. Prevention of central venous catheter-related infection in the intensive care unit. Crit Care 2010;14(2):212.
- Nelson S, Armes S, Austin A, Clark N, Hicks G, Johnston J, et al. Nursing best practice guideline. Care and Maintenance to Reduce Vascular Access Complications-Guideline Supplement. Toronto, ON: Registered Nurses Association of Ontario (Rnao); 2008. p.1-7.
- Goossens GA. Flushing and locking of venous catheters: available evidence and evidence deficit. Nurs Res Pract 2015;2015:1-12.
- Şanlı D, Sarıkaya A. [Evidenced-based nursing care management at central venous catheters]. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2016;20(2):84-97.
- Çetinkaya ŞY, Güner R, Çakar N, Ağalar F, Bolaman Z, Yavaşoğlu İ, et al. [Intravenous catheter infections prevention guide]. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2013;17(2):233-79.
- Bittl JA. Catheter interventions for hemodialysis fistulas and graft. JACC Cardiovasc Interv 2010;3(1):1-11.
- Rabbani A, Moini M, Sahojaeefard A. Comparison between native arteriovenous fistula and graft in patients referred for hemodialysis access placement. Acta Medica Iranica 2006;44(6):395-9.
- Mardan H, Özgür B, Kürşat S, Sakarya A, Erhan Y, Aydede H. [Vascular accesses in the chronic hemodialysis]. Turkiye Klinikleri J Cardiovascular Surgery 2001;2(1):38- 47.
- Wystrychowski G, Kitzler TM, Thijssen S, Usvyat L, Kotanko P, Levin NW. Impact of switch of vascular access type on key clinical and laboratory parameters in chronic haemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant 2009;24(7):2194-200.
- Yu Q, Yu H, Chen S, Wang L, Yuan W. Distribution and complications of native arteriovenous fistulas in maintenance hemodialysis patients: a single-center study. J Nephrol 2011;24(5):597-605.
- Başer M, Sayarlıoğlu H, Doğan E, Erkoç R, Çiftçi A, Kotan MÇ. [Comparison of proximal distal success rate in opened A-V fistulas for hemodialysis]. Van Tıp Dergisi 2006;13(2):42- 5.
- Özelsancak R, Torun D, Oğuzkurt L, Micozkadıoğlu H, Zümrütdal A, Özdemir FN, et al. What are the risk factors of arteriovenous fistula thrombosis in hemodialysis patients; is the platelet count important? Turkiye Klinikleri J Nephrol 2012;7(1):1-7.
- Rahman A, Özsin KK. [Late complications requiring revision of arteriovenous fistulae for hemodialysis]. Turkish Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery 2008;16(3):167-71.
- Widmer MK, Aregger F, Stauffer E, Savolainen H, Heller G, Hakki H, et al. Intermediate outcome and risk faktor assessment of bovine vascular heterografts used as AVfistulas for hemodialysis access. Eur J Vasc Endovasc Surg 2004;27(6):660-5.
- Brauwer DJ. Cannulation camp: basic needle cannultion training for dialysis staff reprinted with permission from. Dialysis & Transplantation 1995;22(11):434-9.
- Odabaşı D, Arı E, Kıymaz A, Ekim H. [Should we use saphenous vein graft instead of synthetic graft for creation of secondary arteriovenous fistula in hemodialysis dependent end stage renal failure patients?]. Turkish Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery 2012;20(2):209-16.
- Gallieni M, Brenna I, Brunini F, Mezzina N, Pasho S, Fornasieri A. Which cannulation technique for which patient. J Vasc Access 2014;15 Suppl 7:S85-90.
- Kantarcı G, Baltacıoğlu F, Tuğlular S, Koç M, Kebabçıoğlu S, Özener Ç, et al. [Vascular access inadequacy in chronic hemodialysis patients]. Office Journal of the Turkish Nephrology, Association 1999;3:128-32.
| APA | Çetin Ş, Çiğdem Z, ÖZSOY H (2018). Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. , 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| Chicago | Çetin Şerife,Çiğdem Zerrin,ÖZSOY Hatice Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. (2018): 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| MLA | Çetin Şerife,Çiğdem Zerrin,ÖZSOY Hatice Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. , 2018, ss.144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| AMA | Çetin Ş,Çiğdem Z,ÖZSOY H Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. . 2018; 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| Vancouver | Çetin Ş,Çiğdem Z,ÖZSOY H Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. . 2018; 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| IEEE | Çetin Ş,Çiğdem Z,ÖZSOY H "Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı." , ss.144 - 152, 2018. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| ISNAD | Çetin, Şerife vd. "Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı". (2018), 144-152. https://doi.org/10.5336/nurses.2017-57483 |
| APA | Çetin Ş, Çiğdem Z, ÖZSOY H (2018). Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 10(2), 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| Chicago | Çetin Şerife,Çiğdem Zerrin,ÖZSOY Hatice Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi 10, no.2 (2018): 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| MLA | Çetin Şerife,Çiğdem Zerrin,ÖZSOY Hatice Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, vol.10, no.2, 2018, ss.144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| AMA | Çetin Ş,Çiğdem Z,ÖZSOY H Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2018; 10(2): 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| Vancouver | Çetin Ş,Çiğdem Z,ÖZSOY H Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2018; 10(2): 144 - 152. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| IEEE | Çetin Ş,Çiğdem Z,ÖZSOY H "Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı." Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 10, ss.144 - 152, 2018. 10.5336/nurses.2017-57483 |
| ISNAD | Çetin, Şerife vd. "Hemodiyaliz Hastalarında Vasküler Erişim Yolları ve Hemşirelik Bakımı". Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi 10/2 (2018), 144-152. https://doi.org/10.5336/nurses.2017-57483 |
