Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği

Gamze NESİPOĞLU (Tıp Tarihi ve Etik AD, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İstanbul)
Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi
35 10
Yıl: 2017 Cilt: 25 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 49 - 56 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/mdethic.2017-56263 İndeks Tarihi: 21-03-2019

Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği

Öz:
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bir ülkenin “gelişmişlik düzeyinin göstergesi” olarakdeğerlendirilen ruh sağlığı yasası psikiyatri hizmeti alanların insanlık onuruna, temel hak ve öz-gürlüklerine saygı duyulmasına ve güvenlik amacının ötesinde tedaviyle “en yüksek yarar”ın sağ-lanmasına ilişkin toplumsal ve mesleki farkındalığı yansıtmaktadır. Psikiyatri hizmeti verenleriçinse sorumluluk sınırlarının belirlenmesi bağlamında rehber niteliği taşımaktadır. Sınırları belir-lenmemiş yükümlülüklerin de yasal ve etik sorunlara yol açtığı göz önüne alındığında, bu yasanınsöz konusu sorunlara ve çözümüne ışık tutacağı anlaşılmaktadır. Yasal ve etik sorunların çözümüneyardımcı olması, yeni sorunların yaşanmaması, ilineksel olarak hastanın ve hekimin korunmasıamacıyla İngiltere, İrlanda, Hollanda gibi Avrupa Birliği’ne üye bazı ülkelerin 19. yüzyıl ortala-rında ruh sağlığı yasası hazırlaması ve değişen koşullara göre sürekli güncellemesi psikiyatri ala-nına özel bir yasanın gerekliliğini ve önemini de ortaya koymaktadır. Bu çalışma ile ülkemizdehenüz bir ruh sağlığı yasasının yürürlükte olmayışı nedeniyle Dünya Psikiyatri Birliği, Dünya Sağ-lık Örgütü ve Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ilgili uluslararası yasa ve yönetmeliklerin(meta)analizi yapılıp, zorunlu yatış özelinden genel argümanlara vararak, ulusal ruh sağlığı yasasınaduyulan gereksinimi ve ulusal-özel bir yasanın önemini ortaya koymak amaçlanmıştır. Böylece psi-kiyatri alanında hukuk ve etiğin kesiştiği noktada yaşanan sorunların çözümüne ve mevcut belir-sizliklerin giderilmesine katkıda bulunmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Etik Tıbbi Etik Hukuk Uluslararası İlişkiler

The Significance and Necessity of the National "Mental Health Act" from Special to Compulsory Hospitalization: Review

Öz:
The mental health act acknowledged as “the “indicator of the level of development” for a country by the World Health Organization (WHO) represents the social and professional aware- ness concerning to the respect for the people getting psychiatric service in sense of dignity, fun- damental rights and freedoms, and “best interest” of them beyond security goals. It also has the quiddity of guidelines for psychiatrists in the context of determining the limits of responsibil- ity and shedding light on the legal and ethical issues since the obligations, whose lines have not been drawn, lead to the issues and dilemmas. The mental health acts prepared and updated ac- cording to changing conditions by the some member states of the European Union such as Eng- land, Ireland, Netherlands in the mid-19 th century indicate the necessity and importance of mental health act. In this study, because there isn’t a mental health act yet in Turkey, it is in- tended to reveal necessity of the national mental health act and reach general arguments from com- pulsory hospitalization doing (meta)analysis of legislations prepared by the World Psychiatric Association, World Health Organization and European Union. Thereby, it is tried to make a con- tribution to solve the issues encountered and to disambiguate the current uncertainties in junction point of medical law and ethics.
Anahtar Kelime:

Konular: Etik Tıbbi Etik Hukuk Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Öz M. [Using rights in Islamic law]. Çağrıcı M, editör. İslam Ansiklopedisi. Cilt: 15. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı; 1997. p. 137-9.
  • TDK. [Law]. Türkçe Sözlük. 7. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları; 1983. p. 540.
  • Yücel YF. [A Review about Rights and Inter- ests]. Journal of Union of Turkish Bar Ass. 2010;91:335-57.
  • Ataay A. [General theory of civil law: core knowledge and general concepts] Medeni Hukukun Genel Teorisi: Temel Bilgiler ve Genel Kavramlar. 4. Baskı. İstanbul: Der Yayınları; 1995. p. 363-9.
  • Erol C, Naim İA. [The Concept and Partition of Right in Rem and Subject Matter of Rerum]. Ankara Üniv. Hukuk Fak. Derg 1964;1(4):345-67.
  • Humphrey JP. The Universal Declaration of Human Rights. Canadian International Coun- cil 1949;4(4):351-61.
  • WHO. 25 Questions and answers on health and human rights. health & human rights. No.1. Geneva: World Health Organization; 2002. p.8.
  • CESCR. [General comment no. 14: the right to the highest attainable standard of health]. Ulaşılabilecek en yüksek sağlık standardına sahip olma hakkı genel yorumu 14. Uyar L, çe- viri, derleme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniver- sitesi Yayınları; 2006. p. 236-63.
  • Çam O, Bilge A. [Process of Having Belief, At- titude and Stigmatisation for Mental Health Pa- tients in Turkey: Systematic Review]. J of Psychiatric Nursing 2013;4(2):91-101.
  • Zigmond A, Holland AJ. Unethical Mental Health Law; History Repeats Itself. J of Men- tal Health Law 2000; 3: 50-7.
  • WPA. The Declaration of Hawaii. World Psy- chiatric Association. Psychiatric Bulletin 1978; 2: 12-3.
  • Oğuz Y. [Human Rights/Ethics: I am Ill, So It’s My Right]. Şizofreni Yazıları Derg. 2000; 1(3):12-6.
  • Okasha A. The Declaration of Madrid and Its Implementation-An Update. J of World Psy- chiatry 2003; 2(2): 65-7.
  • WPA. Madrid Declaration on Ethical Stan- dards for Psychiatric Practice. World Psychi- atric Association.
  • Freeman M, Pathare S, Drew N, Funk M, Saraceno B. Resource book on mental health: human rights and legislation. China: World Health Organization; 2005. p. 43-60.
  • WHO. Mental health care law: ten basic prin- ciples. Geneva: World Health Organization Di- vision of Mental Health and Prevention of Substance Abuse; 1996. p. 5-12.
  • WHO. A Declaration on the Promotion of Pa- tients’ Rights in Europe: European Consulta- tion on the Rights of Patients Amsterdam. Copenhagen: World Health Organization Re- gional Office for Europe; 1994. p.9-15.
  • Kıvanç Madenoğlu M. [Universal Declarations of Health and Health Reforms in Turkey]. Dünya Tabipler Birliği]. J Health and Nursing Mang. 2015;2(3):162-6.
  • Jones R, Kingdon D. Council of Europe rec- ommendation on human rights and psychia- try: A major opportunity for mental health services. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.eu- rpsy.2005.07.004.
  • EC. Green Paper-Improving the Mental Health of the Population: Towards a Strategy on Men- tal Health for the European Union. Brussels: European Commission; 2005. COM 484, p.11.
  • Salize HJ, Dreßing H, Peitz M. Final Report: Involuntary Admission and Involuntary Treat- ment of Mentally Ill Patients-Legislation and Practice in EU-Member States. Mannheim: Central Institute of Mental Health; 2002. p. 40.
  • Salize JH, Dressing H. Epidemiology of Invol- untary Placement of Mentally Ill People Across the European Union. British J of Psychiatry 2004;184:163-8.
  • Kjellin L, Östman O, Östman M. Involuntary Psychiatric Care in Sweden-Development 1979-2002 and Area Variation. Int J Law and Psychiatry 2008;31:51-9.
  • Appelbaum PS. Almost a Revolution: An In- ternational Perspective on the Law of Invol- untary Commitment. J Am Acad Psychiatry Law 1997;25(2):137-9.
  • EU. Involuntary Placement and Involuntary Treatment of Persons with Mental Health Problems. Luxembourg: European Union Agency for Fundamental Rights-Publications Office; 2012. p.9-41.
  • Priebe S, Frottier P, Gaddini A, Kilian R, Lauber C, Martínez-Leal R, et al. Mental Health Care Institutions in Nine European Countries, 2002 to 2006. Psych Serv 2008;59(5):570-3.
  • DH. Mental Treatment Act, 1945. Dublin: De- partment of Health [Ireland]; Stationery Office; 1945. Part IV-VII.
  • IP. Mental Health Act, 2001. Dublin: Irish Par- liament- Round Hall; 2001. No. 25, Part II-IV.
  • Dow J. Mental Health Act 2007. J Integrated Care 2008;16(2):33-7.
  • CQC. Monitoring the Mental Health Act in 2013/14. Newcastle: Care Quality Commis- sion; 2015. p.13-51.
  • Hall I, Ali A. Changes to the Mental Health and Mental Capacity Acts: Implications for Patients and Professionals. Psychiatric Bulletin 2009;3(3):226-30.
  • Ting NX, Kelly DB. Voluntary and Involuntary Care: Three Year Study of Demographic and Diagnostic Admission at an Inner-City Adult Psychiatry Unit. Int J Law and Psychiatry 2012;35:317-25.
  • Richardson G. The European Convention and Mental Health Law in England and Wales: Moving Beyond Process? Int J Law and Psy- chiatry 2005;28:127-39.
  • Szmukler G, Holloway F. Reform the Mental Health Act: Health or Safety? British J Psy- chiatry 2000;177:196-200.
  • Herlihy D, Holloway F. The Mental Health Act and the Mental Capacity Act: Untangling the Relationship. Psychiatry 2009;8(12):478-80.
  • Kelly BD. Mental Health Legislation and Human Rights in England, Wales and the Re- public of Ireland. Int J Law and Psychiatry 2011;34:439-54.
  • Obe SB, Scully P. The Mental Capacity Act and Elderly. Current Anaesthesia & Critical Care 2008;20:90-2.
  • CA. Mental Capacity Act 2005-Code of Prac- tice. 3rd ed. London: Department for Consti- tutional Affairs-TSO@Blackwell; 2007. p.15-40.
  • Erkoç Ş, Artvinli F. [The Pioneer of Modern Psychiatry in the Ottoman. Empire: Dr. Luigi Mongeri]. Hayat Sağlık 2011;4:58-61.
  • Artvinli F, Etker Ş. [Governing of the Old Turk- ish Hospitals and Insane: Two Drafts and On- going Debate]. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 2013;14(2):1-40.
  • TBMM. [The Police Powers and Duties Law]. Polis Vazife ve Salȃhiyet Kanunu (1)(2)(3). Türkiye Büyük Millet Meclisi. Kanun Numarası: 2559, 1934, Kabul Tarihi: 4/7/,1934, s. 1409- 22.
  • TBMM. [The Constitution of the Republic of Turkey 1982]. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 1982 (Değişik: 23/7/1995-4121). Türkiye Büyük Millet Meclisi. Kabul Tarihi: 18/10/1982, Resmî Gazete Tarihi: 20/10/1982, Sayı: 17844.
  • SB. [The National Mental Health Action Plan (2011-2023)]. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı- Sağlık Bakanlığı Yayınları; 2011. No: 847, p.5- 107.
  • TPD. [Draf of a Mental Health Act]. Ruh Sağlığı Yasası Taslağı. Türkiye Psikiyatri Derneği.
  • TPD. [Studies Going On a Mental Health Act]. Ruh Sağlığı Yasası Çalışmaları Sürüyor. Türkiye Psikiyatri Derneği.
APA NESIPOGLU G (2017). Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. , 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
Chicago NESIPOGLU GAMZE Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. (2017): 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
MLA NESIPOGLU GAMZE Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. , 2017, ss.49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
AMA NESIPOGLU G Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. . 2017; 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
Vancouver NESIPOGLU G Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. . 2017; 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
IEEE NESIPOGLU G "Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği." , ss.49 - 56, 2017. 10.5336/mdethic.2017-56263
ISNAD NESIPOGLU, GAMZE. "Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği". (2017), 49-56. https://doi.org/10.5336/mdethic.2017-56263
APA NESIPOGLU G (2017). Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 25(2), 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
Chicago NESIPOGLU GAMZE Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi 25, no.2 (2017): 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
MLA NESIPOGLU GAMZE Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, vol.25, no.2, 2017, ss.49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
AMA NESIPOGLU G Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2017; 25(2): 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
Vancouver NESIPOGLU G Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2017; 25(2): 49 - 56. 10.5336/mdethic.2017-56263
IEEE NESIPOGLU G "Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği." Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 25, ss.49 - 56, 2017. 10.5336/mdethic.2017-56263
ISNAD NESIPOGLU, GAMZE. "Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası”nın Önemi ve Gerekliliği". Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi 25/2 (2017), 49-56. https://doi.org/10.5336/mdethic.2017-56263
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 7:29

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları