Tasavvufi hayat ve tarîkatler sosyolojik bir olgudur. Tarîkatler sosyal bir kurum olarak kuruluşlarından günümüze çeşitli alanlarda fonksiyon icra etmişler, şartlar gerektirdiğinde bulundukları toplumun sosyal, ekonomik ve sanat, musiki, mimari gibi kültürel birikimine katkıda bulunmuşlar, bazen siyasi otoriteye destek vermiş, bazen başkaldırmış ya da direnen başka siyasî ve toplumsal güçlere destek olmuşlardır. Tarîkatler, halk arasında dinsel kültüre paralel kültürün gelişmesinde etkin fonksiyon icra etmişlerdir. Bununla birlikte belli bir tarihten itibaren tarikatler eskihüviyetini kaybetmiş, yozlaşmış bu yüzden Cumhuriyet’in başında tekke ve zaviyeler kanunuçerçevesinde kapatılmaya, kendi kabuğuna çekilmeye zorlanmışlardır. Bunun doğal sonucu olarakmodern yapılanmaya özgü cemaat denilen oluşumlar meydana çıkmıştır. Günümüz Türkiye’sindeise dini gruplar anlamında birçok farklı yapının doğup geliştiği ve faaliyet gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışmada kolektif dindarlık örneği olarak tarikat ve cemaat dindarlığı ele alınmaya çalışılacaktır.