Yıl: 2018 Cilt: 43 Sayı: 196 Sayfa Aralığı: 171 - 188 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2018.7457 İndeks Tarihi: 13-05-2019

Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi

Öz:
Bu çalışmanın amacı; Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli(OBYM)'nin ısı ve sıcaklık konusunda dokuzuncu sınıföğrencilerinin akademik başarılarına ve kavramsal anlamalarınaolan etkisini araştırmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Van’ın Gürpınar ilçesindeki bir lisenin9. sınıfında öğrenim gören 60 öğrenci (30 deney ve 30 kontrolgrubunda olmak üzere) oluşturmaktadır. Yarı deneysel yöntemkapsamında; Isı ve Sıcaklık Kavramsal Anlama Testi (ISKAT), Isıve Sıcaklık Başarı Testi (ISBAT), veri toplama araçları olarakkullanılmıştır. ISKAT aracılığıyla elde edilen nitel veriler derecelipuanlama anahtarı ile analiz edilirken ISBAT ve ISKAT ile eldeedilen nicel veriler Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve Mann WhitneyU-Testi ile analiz edilmiştir. OBYM ile gerçekleştirilen derssürecinin, ısı ve sıcaklık konusundaki lise dokuzuncu sınıföğrencilerinin akademik başarılarının ve kavramsal anlamalarınınartırılmasında etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin ısıve sıcaklık konusundaki alternatif kavramların giderilmesindeetkili olduğu belirlenmiştir. OBYM’nin öğrencilerin akademikbaşarı ve kavramsal anlamaları üzerinde etkisinin daha net olarakortaya çıkarılması için fizik dersinin farklı konularında modelinkullanılmasına yönelik araştırmaların yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abraham, M. R., Grzybowski, E. B., Renner, J. W. ve Marek, E. A. (1992). Understandings and misunderstandings of eighth graders of five chemistry concepts found in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 29(2), 105-120.
  • Albe, V. (2008). When scientific knowledge, daily life experience, epistemological and social considerations intersect: Students argumentation in group discussions on a socio-scientific issue. Research in Science Education, 38, 67-90.
  • Alwan, A. A. (2011). Misconception of heat and temperature among physics students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 12, 600-614.
  • Akgün, A., Duruk, Ü. ve Gülmez-Güngörmez, H. (2016). Altıncı sınıf öğrencilerinin ortak bilgi yapılandırma modeline ilişkin görüşleri. Amasya Eğitim Dergisi, 5(1), 184-202.
  • Andrew, S. F. (2000). Critical thinking in south dakota public schools grades 3, 4 and 5 the influence of teachers. Behaviors, Perceptions and Attitudes, 61, 888-899.
  • Ates, S. ve Stevens, J. T. (2003). Teaching line graphs to tenth grade students having different cognitive developmental levels by using two different instructional modules. Research in Science & Technological Education, 21(1), 55-66.
  • Ayas. A., Çepni, S., Akdeniz, A. R., Özmen, H., Yiğit, N. ve Ayvacı, H. Ş. (2015). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Aydoğan, S., Güneş, B. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111-124.
  • Aydoğan, Ş. ve Köksal, E. A. (2017). İlköğretim fen eğitiminde kavram yanılgıları konusunda yapılan çalışmaların içerik analizi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(2), 232-260.
  • Aytekin, U. (2010). Ortaöğretim öğrencilerin isi-sıcaklık konusundaki bilgilerin belirlenmesi ve bu bilgilerin günlük hayata uyarlama düzeyleri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Bakırcı, H. ve Çalık, M. (2013). Adaptasyon ve doğal seçilim konusunda geliştirilen rehber materyallerin sekizinci sınıf öğrencilerinin alternatif kavramlarının giderilmesine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 215-229.
  • Bakırcı, H. ve Çepni, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modelinin ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi: Işık ve ses ünitesi Örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 185-202.
  • Bakırcı, H. ve Çepni, S. (Haziran, 2012). Fen ve teknoloji öğretimi için yeni bir model: Ortak bilgi yapılandırma modeli. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan sözlü bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde.
  • Bakırcı, H. (2014). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretim materyali tasarlama, uygulama ve modelin etkililiğini değerlendirme çalışması: Işık ve ses ünitesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Bakırcı, H., Artun, H. ve Şenel, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretiminin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi (gök cisimlerini tanıyalım). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 514-543.
  • Bakırcı, H., Çalık, M. ve Çepni, S. (2017). The effect of the common knowledge construction model- oriented education on sixth grade students’ views on the nature of science. Journal of Baltic Science Education, 16(1), 43-55.
  • Bakırcı, H., Çepni, S. ve Yıldız, M. (2015). Ortak bilgi yapılandırma modelinin altıncı sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi: ışık ve ses ünitesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 182-204.
  • Balım, A. G., İnel, D. ve Evrekli, E. (2008). The effects the using of concept cartoons in science education on students’ achievement and enquiry learning skill perceptions. Elementary Education Online, 7(1), 188-202.
  • Baser, M. ve Geban, Ö. (2007). Effectiveness of conceptual change instruction on understanding of heat and temperature concepts. Research in Science & Technological Education, 25, 115-133.
  • Biernacka, B. (2006). Developing scientific literacy of grade five students: A teacher researcher collaborative effort (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Manitoba.
  • Blake, A. (2004). Helping young children to see what is relevant and why: supporting cognitive change in earth science using analogy. International Journal of Science Education, 26(5), 1855-1873.
  • Brown, B. ve Ryoo, K. (2008). Teaching science as a language: A ‘‘content-first’’ approach to science teaching. Journal of Research in Science Teaching, 45, 525-664.
  • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Carlton, K. (2000). Teaching about heat and temperature. Physics Education, 35(2), 101-105.
  • Chambers, S. K. ve Andre, T. (1997). Gender, prior knowledge, interest and experience in electricity and conceptual change text manipulations in learning about direct current. Journal of Research in Science Teaching, 34(2), 107-123.
  • Chiu, M. ve Lin, J. (2005). Promoting fourth graders' conceptual change of their understanding of electric current via multiple analogies. Journal of Research in Science Teaching, 42(4), 429-464.
  • Çalık, M. (2006). Bütünleştirici öğrenme kuramına göre lise 1 çözeltiler konusunda materyal geliştirilmesi ve uygulanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Çalık, M. ve Cobern, W. W. (2017). A cross-cultural study of CKCM efficacy in an undergraduate chemistry classroom. Chemistry Education Research and Practice, 18(4), 691-709.
  • Çepni, S. (2011). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
  • Çetingül, İ. ve Geban, Ö. (2011). Using conceptual change texts with analogies for misconceptions in acids and bases. Hacettepe University Journal Education, 41, 112-123.
  • De Berg, K. C. (2008). The concepts of heat and temperature: The problem of determining the content for the construction of an historical case study which is sensitive to nature of science issues and teaching-learning issues. Science & Education, 17(1), 75-114.
  • Demircioğlu, H. ve Atasoy, Ş. (2006). Bütünleştirici öğrenme kuramına uygun çalışma yapraklarının geliştirilmesi: Bir model önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 71-79.
  • Demircioğlu, H. ve Vural, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modelinin sekizinci sınıf düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin kimya dersine yönelik tutumları üzerine etkisi [Special Issue-1]. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 49-60.
  • Doige, C. A. ve Tay, T. (2012). A typology of undergraduate textbook definitions of heat across science disciplines. International Journal of Science Education, 34, 677-700.
  • Ebenezer, J. V. ve Connor, S. (1998). Learning to teach science: A model for the 21. century. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, Simon and Schuster/A Viacom Company.
  • Ebenezer, J., Chacko S. ve Immanuel, N. (2004). Common knowledge construction model for teaching and learning science: Application in the Indian context. http://www.hbcse.tifr.res.in/episteme/episteme1/themes/jazlin_Ebnezer_finalpaper.pdf adresinden erişildi.
  • Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O. N., Koya, S. K. ve Ebenezer, D. L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25-46.
  • Er Nas, S. (2013). Madde ve ısı ünitesindeki kavramların günlük hayata transfer edilmesinde derinleştirme aşamasına yönelik geliştirilen kılavuzun etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Eğitim Bilimler Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Erdoğan, A. ve Cerrah-Özsevgeç, L. (2012). Kavram karikatürlerinin öğrencilerin kavram yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkisi: sera etkisi ve küresel ısınma örneği. Turkish Journal of Education, 1(2), 1-13.
  • Erkaçan, İ., Moğol, S. ve Ünsal, Y. (2012). Çoklu zekâ kuramının lise birinci sınıf öğrencilerinin ısı- sıcaklık, genleşme ve sıkıştırılabilirlik konularındaki akademik başarılarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(2), 65-78.
  • Eryılmaz, A. ve Sürmeli, E. (Eylül, 2002). Üç-aşamalı sorularla öğrencilerin ısı ve sıcaklık konularındaki kavram yanılgılarının ölçülmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitim Kongresi. Middle East Technical University, Ankara.
  • Gönen, S. ve Kocakaya, S. (2010). A cross-age study: A cross-age study on the understanding of heat and temperature. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 2(1), 1-15.
  • Gurcay, D. ve Gulbas, E. (2015). Development of three-tier heat, temperature and internal energy diagnostic test. Research in Science & Technological Education, 33(2), 197-217.
  • Hand, B. ve Treagust, D. F. (1991). Student achievement and science curriculum development using a constructivist framework. School Science and Mathematics, 91(4), 172-176.
  • Hitt, A. M. ve Townsend, J. S. (2015). The heat is on! using particle models to change students' conceptions of heat and temperature. Science Activities: Classroom Projects and Curriculum Ideas, 52(2), 45-52.
  • İyibil, Ü. (2011). A new approach for teaching ‘energy’ concept: The common knowledge construction model [Özel Sayı]. Western Anatolia Journal of Educational Sciences, 1-8.
  • Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001). Hizmet öncesi sınıf öğretmenlerinin fen eğitiminde ısı ve sıcaklıkla ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 59-65.
  • Karslı, F. ve Çalık, M. (2012). Can freshman science student teachers’ alternative conceptions of ‘electrochemical cells’ be fully diminished? Asian Journal of Chemistry, 24(2), 485-491.
  • Keogh, B. ve Naylor, S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science an evaluation. International Journal of Science Education, 21(4). 431-446.
  • Kesidou, S. ve Duit, R. (1993). Students’ Conceptions of the second law of thermodynamics an interpretive study. Journal of Research in Science Teaching, 30(1), 85-106.
  • Kıryak, Z. (2013). Ortak bilgi yapılandırma modelinin 7. sınıf öğrencilerinin su kirliliği konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimler Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Kıryak, Z. ve Çalık, M. (2017). Improving grade 7 students’ conceptual understanding of water pollution via common knowledge construction model. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-22.
  • Klosterman, M. L. ve Sadler, T. D. (2010). Multi‐level assessment of scientific content knowledge gains associated with socio-scientific issues‐based instruction. International Journal of Science Education, 32(8), 1017-1043.
  • Kurnaz, M. A. ve Çalık, M. (2008). Using different conceptual change methods embedded within the 5E’s model: a sample teaching for heat and temperature. Journal of Physics Teacher Education Online, 5(1), 3-10.
  • Lee, M. K. ve Erdogan, I. (2007). The effect of science-technology-society teaching on students’ attitudes toward science and certain aspects of creativity. International Journal of Science Education, 29(11), 1315-1327.
  • Maskill, R. ve Pedrosa, H. (1997). Pupils’ questions, alternative frameworks and the design of science teaching. International Journal of Science Education, 31(6), 657-677.
  • Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2013). Ortaöğretim fizik dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Nottis, K. E. K. ve McFarland, J. (2001). A comparative analysis of pre-service teacher analogies generated for process and structure concepts. Electronic Journal of Science Education, 5(4), 1-15.
  • Okur, M. (2009). Kavramsal değişimi sağlayan farklı metotların karşılaştırılması: Sesin yayılması konusu örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimler Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Özdemir, E. B. ve Hamzaoğlu, E. (2016). Impact of common knowledge construction model on the academic achievement and attitude towards science in science education. World Journal of Environmental Research, 6(1), 25-35.
  • Özmen, H., Demircioğlu, H. ve Demircioğlu, G. (2009). The effects of conceptual change texts accompanied with animations on overcoming 11 th grade students’ alternative conceptions of chemical bonding. Computers and Education, 52, 681-695.
  • Shadish, W. R., Cook, T. D. ve Campbell, D. T. (2002). Experimental and quasi experimental designs for generalized causal inference. New York: Houghton Mifflin.
  • Şahin, Ç. (2010). İlköğretim 8. sınıf kuvvet ve hareket ünitesinde zenginleştirilmiş 5e öğretim modeline göre rehber materyal tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Eğitim Bilimler Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Taber, K. S. (2000). Finding the optimum level of simplification: The case of teaching about heat and temperature. Physics Education, 35(5), 320-325.
  • Tanahoung, C., Chitaree, R. ve Soankwan, (2010). Probing thai freshmen Science students' conceptions of heat and temperature using open-ended question: A case study. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 2(2), 82-94.
  • Treagust, D. F. ve Chandrasegaran, A. L. (2007). The Taiwan national science concept learning study in an international perspective. Journal of Science Education, 29(4), 391-403.
  • Turgut, Ü. ve Gürbüz, F. (2011). Effects of teaching with 5E model on Students’ behaviors and their conceptual changes about the subject of heat and temperature. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 679-706.
  • Ültay, E. ve Can, M. (2015). Okulöncesi öğretmen adaylarının ısı ve sıcaklık konusundaki kavramsal bilgilerinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 1-23.
  • Wood, L. C. (2012). Conceptual change and science achievement related to a lesson sequence on acids and bases among African American alternative high school students: A teacher’s practical arguments and the voice of the “other” (Yayımlanmamış doktora tezi). Wayne State University.
  • Yavuz, S. ve Büyükekşi, C. (2011). Kavram karikatürlerinin ısı-sıcaklık kavramlarının öğretiminde kullanılması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 1(2), 25-30.
  • Yeşilyurt, M. (2006). High school students’ views about heat and temperature concepts. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 1 - 24.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Zeidler, L. D., Sadler, D. T., Simmons, L. M. ve Howes, V. E. (2005). Beyond STS: A research-based framework for scocio-scientific issues education. Wiley Inter Science, 357-377.
APA Bakırcı H, Ensari Ö (2018). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. , 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
Chicago Bakırcı Hasan,Ensari Ömer Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. (2018): 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
MLA Bakırcı Hasan,Ensari Ömer Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. , 2018, ss.171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
AMA Bakırcı H,Ensari Ö Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. . 2018; 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
Vancouver Bakırcı H,Ensari Ö Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. . 2018; 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
IEEE Bakırcı H,Ensari Ö "Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi." , ss.171 - 188, 2018. 10.15390/EB.2018.7457
ISNAD Bakırcı, Hasan - Ensari, Ömer. "Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi". (2018), 171-188. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7457
APA Bakırcı H, Ensari Ö (2018). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, 43(196), 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
Chicago Bakırcı Hasan,Ensari Ömer Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim 43, no.196 (2018): 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
MLA Bakırcı Hasan,Ensari Ömer Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, vol.43, no.196, 2018, ss.171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
AMA Bakırcı H,Ensari Ö Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim. 2018; 43(196): 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
Vancouver Bakırcı H,Ensari Ö Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim. 2018; 43(196): 171 - 188. 10.15390/EB.2018.7457
IEEE Bakırcı H,Ensari Ö "Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi." Eğitim ve Bilim, 43, ss.171 - 188, 2018. 10.15390/EB.2018.7457
ISNAD Bakırcı, Hasan - Ensari, Ömer. "Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Isı ve Sıcaklık Konusunda Lise Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Kavramsal Anlamalarına Etkisi". Eğitim ve Bilim 43/196 (2018), 171-188. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7457