Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu
Yıl: 2003 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 107 - 119 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu
Öz: Bu çalışmada, çim kıyas bitki su tüketimini hesaplamada kullanılan Blaney-Criddle. Radyasyon, A Sınıfı Buharlaşma Kabı ve Penman yöntemlerinin F AO (Birleşmiş Milletler Gıda Örgütü) uyarlaması ile Penman-Monteith yöntemlerine ilişkin amprik eşitliklerin Antalya yöresinde tarla ve mini lizimetre koşullarında kalibrasyonu ve en iyi tahmin yönteminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, tarla koşullarında 18 60 m boyutlu bir alanda ve 20 cm çaplı 40 cm yüksekliğinde lizimetre saksılarında üçer tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Deneme süresince topraktaki nem değişimi tarla parsellerinde gravimetrik yöntem ve tansiyometrelerle, mini lizimetrede ise Tensior 5 tansiyometre ile bir saksıda izlenmiştir. Deneme parselleri yağmurlama yöntemiyle, mini lizimetre saksıları süzgeçli kova ile ölçülü olarak sulanmıştır. Deneme süresince her iki koşulda da toprak nemi tarla kapasitesi civarında tutulmuştur. Tarla ve mini lizimetre koşullarında belirlenen gerçek su tüketimleri ile farklı yöntemlerle hesaplanan çim kıyas bitki su tüketimleri arasında regresyon denklemleri elde edilmiştir. Gerçek su tüketimlerini en iyi temsil eden çim kıyas bitki su tüketimi hesaplama yönteminin seçiminde, hata kareler ortalaması (RMS) en düşük, korelasyon katsayısı ($r^2$) en yüksek ve mevsimlik bitki su tüketimini karşılama yüzdesi %100'e en yakın olan yöntemin en uygun olduğu kabul edilmiştir. Hem tarla hem de mini lizimetre koşullarında en uygun çim kıyas bitki su tüketimi hesaplama yönteminin FAO-A Sınıfı Buharlaşma Kabı yöntemi olduğu, bunu Penman yönteminin izlediği saptanmış, bu yöntemlerden yararlanılarak gerçek su tüketimini bulmada kullanılabilecek denklemler elde edilmiştir. Ayrıca mini lizimetre koşullarının tarla koşullarım iyi temsil etmediği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
A research on calibration of some amprical equations for grass reference evapotranspiration under field and small lysimeter conditions in Antalya Region
Öz: In this study, it was aimed at calibrating some amprical equations of grass reference evapotranspiration under field and small lysimeter conditions in Antalya region. In the study, Penman-Monteith and FAO versions of Blaney-Criddle, Radiation, Class A Pan and Penman equations were used in order to compute grass reference evapotranspiration utilizing climatic data. The study was carried out an experimental plot size of 18 x 60 m has been set up to measure actual grass reference evapotranspiration under field conditions and in three containers, as lysimeter, having 20 cm of diameter and 40 cm of height. During the study, the water content in the soil profile was monitored gravimetrically and by tensiometers in,three replications, while it was only monitored in one container by Tensior 5 tensiometer in lysimeter. The experimental plot was irrigated by sprinkler irrigation, while the containers were irrigated by a measured cup. The soil water content, was kept around field capacity both field and lysimeter. The actual evapotranspiration under field and lysimeter conditions during the study and the reference evapotranspiration obtained from the different equations were evaluated by a statistical approach and regression equations :were obtained. The equation which had the lowest ro- nean squares (RMS), the highest correlation coefficient ($r^2$) and the highest ratio of reference evapotranspiration to actual evapotranspiration was considered the best equation for representing actual evapotranspiration under field and lysimeter conditions. According to the above mentioned criteria, Class A Pan was chosen the best equation for field and lysimeter conditions and this was fallowed by Penman Equation. Additionally, the actual evapotranspiration values obtained from lysimeters and field were plotted in the same graph and analyzed statistically. It was concluded that, based on t-test results, small lysimeters were not able to represent field conditions.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Açıkgöz, E., 1994. Çim Alanlar Yapım ve Bakım Tekniği. Çevre Peyzaj Mimarlığı Yayınları, Bursa, 193 s.
- Allen, R.G. Pereira, L.S. and Raes, D., 1998. Crop Evapotranspiration- Guidelines for Computing Crop Water Requirements- FAO Irrigation and Drainage Paper 56, Rome, 280 pp.
- Anonim, 1998. 1997 Yılı Çalışma Raporu. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım İl Müdürlüğü, Antalya, 71 s.
- Aronson, L.J. Gold, A.J. Hull, R.J. and Cisar, J.L., 1987. Evapotranspiration of Cool-Season Turfgrasses in the Humid Northeast. Agron. J. 79:901-905.
- Avcıoğlu, R., 1997. Çim Tekniği, Yeşil Alanların Ekimi Dikimi ve Bakımı. Ege Üniv. Matbaası, İzmir, 267 s.
- Baştuğ, R., 1987. Çukurova Koşullarında Pamuk Bitkisinin Su-Üretim Fonksiyonunun Belirlenmesi Üzerinde Bir Çalışma. Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 120 s.
- Bek, Y. ve Efe, E., 1995. Araştırma ve Deneme Metodları. Ç.Ü. Ziraat Fak. Ders Kitabı No:71, Adana, 395 s.
- Beyce, Ö., Madanoğlu, K. ve Ayla, Ç., 1972. Türkiye’de Yetiştirilen Bazı Sulanır Mahsüllerin Su İstihlakleri. Merkez Topraksu Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No:15, Teknik Yayın No:12, Ankara, 213 ss.
- Biran, I., Bravdo, B., Bushkin-Harav, I. and Rawitz, E., 1981. Water Consumption and Growth Rate of 11 Turfgrasses as Effected by Mowing Heigth, Irrigation Frequency, and Soil Moisture. Agron. J. 73:85-90.
- Doorenbos, J. and Pruitt, W.O., 1977. Guidelines for Predicting Crop Water Requirements. Irrigation and Dranaige Paper No:24, Food and Agriculture organization of The United Nations, Rome, 144 pp.
- Fry, J.D. and Butler, J.D., 1989a. Responses of Tall and Hard Fescue to Deficit Irrigation. Crop Sci., 29:1536-1541.
- Fry., J.D. and Butler, J.D., 1989b. Annual Bluegrass and Creeping Bentgrass Evapotranspiration Rates. HortScience, Vol:24(2):269-271.
- Güngör, H., 1990. Bitki Su Tüketiminin Belirlenmesinde Kullanılabilecek Amprik Bir Yöntem Üzerinde Araştırma. Eskişehir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No:223, Teknik Yayın No:23, Eskişehir, 73 s.
- Howell, T.A., McCormick, R.L. and Phene, C.J., 1985. Design and Installation of Large Weighing Lysimeters. Transactions of The ASAE, Paper No:83-2060, 106-1117.
- Jensen, M.E., 1973. Consumptive Use of Water and Irrigation Water Requirements. ASCE, Irrig. Drain. Div. New York, 215 pp.
- Jensen, M.E., Burman, R.D. and Allen, R.G., 1990. Evapotranspiration and Irrigation Water Requirements. ASCE Manuals and Reports on Engineering Practice No:70, ASCE, New York, 332 pp.
- Kim, K.S. and Beard, J.B., 1988. Comparative Turfgrass Evapotranspiration Rates and Associated Plant Morphological Characteristics. Crop Sci. 28:328-331.
- Kırda, C. ve Tekinel, O., 1981. Tansiyometreler ve Sulama Uygulamalarında Kullanılabilme Olanakları, DSİ Teknik Bülteni, Sayı:48, Ankara ss.23-33.
- Kneebone, W.R. and Pepper, I.L., 1982. Consumptive Water Use by Sub-Irrigated Turfgrass Under Desert Conditions. Agronomy Journal 74:419- 423.
- Kneebone, W.R. and Pepper, I.L., 1984. Luxury Water Use by Bermudagrass Turf. Agronomy Journal No:76, 999-1002.
- Kneebone, W.R., Kopec, D.M. and Mancino, C.F., 1992. Water Requirement and Irrigation In:Turfgrass (D.V. Waddington, R.N. Carrow and R.C. Shearman, co-editors). Agronomy Journal No:32, pp:441-473, ASA-CSSA-SSSA, Madison Wisconsin, USA.
- Kopec, D.M., Shearman, R.C. and Riordan, T.P., 1988. Evapotranspiration of Tall Fescue Turf. HortScience 23(2):300-301.
- Meyer, J.L. and Gibeault, V.A., 1986. Turfgrass Performance under Reduced Irrigation. Calif. Agriculture, July-August, pp.19-20.
- O’Neil, K.J. and Carrow, R.N., 1983. Perennial Ryegrass Growth, Water Use and Soil Aeration Status Under Soil Compaction. Agronomy Journal, Vol.75:177-180.
- Phene, C.J., Clark, D.A. and Cardon, G.E., 1996. Real-Time Calculation of Crop Evapotranspiration Using an Automated Pan Evaporation System. Evapotranspiration and Irrigation Scheduling, pp.189-194, San Antonio, Texas.
- Qian, T.M., Fry, J.D, Wiest, S.C and Upham, W.S., 1996. Estimating Turfgrass Evapotranspiration Using Atmometers and Penman-Monteith Model. Crop Science 36:3:699-704.
- Sanchez, B.F., Del Amor, F. and Leon, A., 1996. Assesment of Reference Evaportanspiration (Eto) in Semi-Arid Mediterranean Climate Conditions. ICID Journal, 1996, Vol.45 No.1.
- Shearman, R.C., 1986. Kentucky Bluegrass Cultivar Evaporation Rates. HortScience 21(3):455-457.
- Tankut, Y., 1986. Çukurova Bölgesinde Kıyas Bitki Su Tüketimini Veren Bazı Amprik Eşitliklerin Kalibrasyonu Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 80 s.
- Teare, J.D., 1984. Crop-Water Relations. John Wileyand Sons, New York.
- Tovey, R., Spencer, J.S. and Muckel, D.C., 1969. Turfgrass Evapotranspiration. Agron. J. Vol. 61, pp.863-867.
- Turgeon, A.J., 1980. Turfgrasses Management. Reston Publishing Company. Inc., A Pretince-Hall Company Reston, Virginia.
- Wright, J.L., 1996. Derivation of Alfalfa and Grass Reference Evapotranspiration. Evapotranspiration and Irrigation Scheduling, San Antonio, Texas pp.133-140.
| APA | AYDINŞAKİR K, BASTUG R, Buyuktas D (2003). Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. , 107 - 119. |
| Chicago | AYDINŞAKİR Köksal,BASTUG RUHI,Buyuktas Dursun Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. (2003): 107 - 119. |
| MLA | AYDINŞAKİR Köksal,BASTUG RUHI,Buyuktas Dursun Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. , 2003, ss.107 - 119. |
| AMA | AYDINŞAKİR K,BASTUG R,Buyuktas D Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. . 2003; 107 - 119. |
| Vancouver | AYDINŞAKİR K,BASTUG R,Buyuktas D Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. . 2003; 107 - 119. |
| IEEE | AYDINŞAKİR K,BASTUG R,Buyuktas D "Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu." , ss.107 - 119, 2003. |
| ISNAD | AYDINŞAKİR, Köksal vd. "Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu". (2003), 107-119. |
| APA | AYDINŞAKİR K, BASTUG R, Buyuktas D (2003). Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 107 - 119. |
| Chicago | AYDINŞAKİR Köksal,BASTUG RUHI,Buyuktas Dursun Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 16, no.1 (2003): 107 - 119. |
| MLA | AYDINŞAKİR Köksal,BASTUG RUHI,Buyuktas Dursun Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.16, no.1, 2003, ss.107 - 119. |
| AMA | AYDINŞAKİR K,BASTUG R,Buyuktas D Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2003; 16(1): 107 - 119. |
| Vancouver | AYDINŞAKİR K,BASTUG R,Buyuktas D Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2003; 16(1): 107 - 119. |
| IEEE | AYDINŞAKİR K,BASTUG R,Buyuktas D "Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu." Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16, ss.107 - 119, 2003. |
| ISNAD | AYDINŞAKİR, Köksal vd. "Antalya yöresinde çim kıyas bitki su tüketimini veren bazı amprik eşitliklerin tarla ve lizimetre koşullarında kalibrasyonu". Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 16/1 (2003), 107-119. |
