Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi

ŞAHİN, Fezan; DOĞAN, İsmet

Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi

İsmet DOĞAN, (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye)

Fezan ŞAHİN (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

18 2

Yıl: 2003 Cilt: 50 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 135 - 140 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi

Öz:

Büyümeyi karakterize eden özellikler doğum ağırlığı ve çeşitli dönemlerdeki canlı ağırlıklardır. Bir canlının doğum ağırlığı ile çeşitli dönemlerindeki canlı ağırlıkları genotip ve çevresel faktörlerin etkisi ile şekillenir. Gerek kuzuların doğum sonrası dönemdeki büyüme hızına etkisi yönünden gerekse ananın üretim gücünü ifade etmesi açısından doğum ağırlığı önem taşımaktadır. Çalışmanın amacı, Türkiye'de kuzuların doğum ağırlığı üzerine etkili olan cinsiyet ve doğum tipi (tek, ikiz) faktörlerinin'araştırıldığı çalışmaların toplu olarak Bare-Bones META analizi ile incelenmesidir. Çalışmada, Türkiye'de kuzularda büyüme ileAilgili olarak 1969-2001 yılları arasında yayımlanan ve META analizine uygun çalışmalardan elde edilen bilgiler kullanılmıştır. META analizi sonucunda elde edilen etki büyüklükleri, z testi kullanılarak test edilmiştir. Sonuç olarak, erkek cinsiyetin dişi cinsiyete, tek doğum tipinin ikiz doğum tipine nazaran doğum ağırlığını daha fazla etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, doğum ağırlığının şekillenmesinde doğum tipinin cinsiyete nazaran daha etkin rol oynadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: eşeyli üreme doğum ağırlığı kuzu koyun ikiz doğurma istatistiksel analizler genotip cinsiyet veri analizleri

Konular: Kadın Hastalıkları ve Doğum

Investigation of birth type and sex factors which effect the birth weight in lambs by bare-bones META analysis

Öz:

Properties that characterised growth are birth weight and live weight in different periods. These properties are figured by effects of genotype and environmental factors. Birth weight has important role in both effectiveness of growth rate of lambs in periods after birth and productivity of mother. The aim of this study is, to investigate all research about effect of sex and birth type (single, twin) factors that effect the birth weight of lambs in Turkey by Bare-Bones META analysis. In this study, the data which obtain from the suitable studies according to META analysis that published between 1969 and 2001 in Turkey which are concerned with growth in lambs was used. Effect size which obtain from the META analysis is tested by z-test. Consequently, it is determined that birth weight is more effected by male to female and single birth type to twin birth type. Also, it is determined that in the figuration of birth weight, birth type has more effective role to sex.

Anahtar Kelime: lambs sheep twinning statistical analysis genotypes sex data analysis sexual reproduction birth weight

Konular: Kadın Hastalıkları ve Doğum

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Akçan A, Özbeyaz C, Çetin O, Çınar K (1988): Antalya Boztepe'de yetiştirilen Sakız sürüsünde bazı verim özel liklerinin incelenmesi. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 12, 99-112.
2. Akçapınar H (2000): Koyun Yetiştiriciliği. Yenilenmiş 2. baskı. ismat Matbaacılık, Ankara.
3. Akçapınar H, Aydın İ (1984): Morkaraman kuzuların Erzurum'da özel bir işletmede yarı entansif şartlarda büyüme ve yaşama gücü. AÜ Vet Fak Derg, 31, 128-136.
4. Akçapınar H, Kadak R (1982): Bazı faktörlerin Akkaraman ve Morkaraman 'larda gebelik süresi ve doğum ağırlığı üzerine etkileri. AÜ Vet Fak Derg, 29, 392-400.
5. Akçapınar H, Kadak R (1982): Morkaraman ve Kangal Akkaraman kuzularının büyüme ve yaşama kabiliyeti üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. FÜ Vet Fak Derg, 7,203-212.
6. Akçapınar H, Özbeyaz C (1999): Hayvan Yetiştiriciliği Temel Bilgileri. 1. baskı. Kariyer Matbaacılık, Ankara.
7. Akçapınar H, Özbeyaz C, Ünal N, Avcı M (2000): Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık koyun ırk larından yararlanma imkanları. 1. Akkaraman koyunlarda döl verimi, Akkaraman, Sakız x Akkaraman (Fi) ve Kıvırcık x Akkaraman (Fİ) kuzularda yaşama gücü ve büyüme. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 24, 71-79
8. Akçil M, Çolak M, Karaağaoğlu E (2001): Meta analizinde heterojenliğin önemi ve incelenmesi. II. İstatistik Kongresi Bildirileri Kitabı. 211-214. Antalya.
9. Akçil M, Karaağaoğlu E (1998): Antihipertansif ilaç tedavilerinde yaşam niteliğinin Meta analizi değerlendirmesi. VI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildirileri Kitabı. 191-198. Adana.
10. Akçil M, Karaağaoğlu E (1999): Niteliksel Meta Analizi. IV, Ulusal Biyoistatistik Kongresi Bildirileri Kitabı. 45-53. Ankara.
11. Akmaz A, Akçapmar H (1990): Koç katımı öncesinde ve gebeliğin son döneminde farklı düzeyde beslemenin Konya Merinosu koyunlarında döl verimine ve kuzularda büyüme ve yaşama gücüne etkileri. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 14, 301-319.
12. Altınel A, Evrim M, Deligözoğlu F, Özcan M, Güneş H (1994): Kıvırcık, Sakız ve Alman siyah başlı koyun ırkları arasında yapılacak melezleme yoluyla döl ve et verim özel liklerinin geliştirilmesi: 1. Kıvırcık koyunlarda döl verimi, Sakız x Kıvırcık (Fİ) kuzularda yaşama gücü ve büyüme özellikleri. Hayv Araş Derg, 4, 29-33.
13. Arıtürk E (1982): Evcil Hayvanlarda Büyüme. FÜ Vet Fak Derg, 7, 239-254.
14. Arıtürk E, Akçapınar H, Aydoğan M (1984): Karayaka koyun ırkının saf yetiştirme ve melezleme yoluyla ıslahı. TÜBİTAK - VHAG-562 numaralı proje sonuç raporu. Ankara.
15. Aydoğan M (1985): Karayaka, İle de France x Karayaka (Fj) ve Sakız x Karayaka (Fi) kuzularının büyüme, besi performansı ve karkas özelliklerinin karşılaştırılması. AÜ Vet Fak Derg, 32, 111-130.
16. Aydoğan M, Gül İ (1992): Sakız ve Karayaka ırkları arasındaki melezlemelerle yeni bir koyun tipinin geliştirilme imkanları. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 16, 393-402.
17. Çep S, Aydoğan M (1998): Hampshire Down ve Alman siyah başlı etçi ırklarının Akkaraman ırkı ile kullanma melezlemesi yönünden karşılaştırılması. I. Döl verimi, büyüme ve yaşama gücü. Lalahan Hayv Merk Arş Enst. Derg, 38, 24-40.
18. Çınar K (1982): Sakız Kuzularında Büyüme Özellikleri. Uzmanlık Tezi. Antalya.
19. Çolakoğlu N, Özbeyaz C (1999): Akkaraman ve Malya koyunlarının bazı verim özelliklerinin karşılaştırılması. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 23, 351-360.
20. Çörekçi ŞG, Evrim M (2000): Sakız ve İmroz ko yunlarının yan-entansif koşullardaki verim performansları konusunda karşılaştırmalı araştırmalar. III. Bazı çevre fak törlerinin incelenen verim özelliklerini belirleme düzeyleri. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 24, 553-561.
21. Çörekçi ŞG, Evrim M (2001): Sakız ve İmroz koyunlarının yarı-entansif koşullardaki verim performansları konusunda, karşılaştırmalı araştırmalar. I. Döl verimi, ya şama gücü, kuzularda büyüme. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 25, 421-429.
22. Demir H (1989): Dağlıç ve Ramlıç koyunlarının önemli verim özellikleri yönünden karşılaştırılmaları. İÜ Vet Fak Derg, 15,23-38.
23. Demir H (1995): Ramlıç ve Dağlıç koyunlarının melezlenmesi ile elde edilen çeşitli genotiplerin karşılaştırılması. İÜ Vet Fak Derg, 21, 131-141.
24.Demirsoy Ş, Akçapmar H (1997): Kuzularda büyümeyi etkileyen çevresel faktörlerin kovaryans analizi ile incelenmesi. Lalahan Hayv Araş Enst. Derg, 37, 37-55.
25. Esen F, Yıldız N (2000): Akkaraman, Sakız x Akkaraman Melez (Fi) kuzularda verim özellikleri. I. Büyüme, yaşama gücü, vücut ölçüleri. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 24, 223- 231.
26. Evrim M, Demir H, Başpınar H (1992): Kıvırcık koyun ırkının yan-entansif koşullardaki verim performansı. I. Kuzularda büyüme ve yaşama gücü. İÜ Vet Fak Derg, 17, 1-12.
27. Filya İ, Karabulut A, Akgündüz V (1999): Gebeliğin son döneminde farklı düzeylerde beslemenin koyunlarda canlı ağırlık ile kuzularda büyüme ve yaşama gücü üzerine etkileri. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 23, 95-99.
28. Goncagül T (1996): Akkaraman, Alman Siyah Başlı Etçi x Akkaraman Melezi Fj ve Gj Kuzuların Büyüme, Besi Performansı, Kesim ve Karkas Özellikleri. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
29. Hacıislamoğlu B, Evrim M (1994): Ramlıç koyunlarının önemli verim özelliklerinin fenotipik ve genetik parametreleri. I. Genel verim düzeyi. TÜBÎTAK Vet Hayv Derg, 18, 269-280.
30. Hunter JE, Schmidt FL (1990): Methods of Meta analysis. SAGE Publications Inc, California.
31. Odabaşıoğlu F, Arslan M, Yertürk M (1996): Morkaraman ve Corriedale x Morkaraman (Fi) kuzularda doğum ağırlığı ve yaşama gücüne, Morkaraman ko yunlarda gebelik süresine bazı faktörlerin etkisi. YYÜ Vet Fak Derg, 7, 1-7.
32. Odabaşıoğlu F, Ateş CT, Göktaş Y (1996): Morkaraman kuzularını farklı dönemlerde sütten kesmenin kuzuların bü yümesine etkisi. YYÜ Vet Fak Derg, 7, 8-13.
33. Odabaşıoğlu F, Öztürk Y, Arslan M (1995): Akkaraman, Hampshire Down x Akkaraman (Fj) kuzularda yaşama gücü ve büyüme özelliklerinin araştırılması. YYÜ Sağ Bil Derg, 2, 98-105.
34. Odabaşıoğlu F, Öztürk Y, Bayram D (1996): Akkaraman, Dorset Down x Akkaraman (Fi) ve Dorset Down x Hamdani (Fi) kuzularının yaşama gücü ile büyüme özelliklerinin araştırılması. YYÜ Vet Fak Derg, 7, 18-25.
35. Oğan M, Deligözoğlu F, Yavuz HM, Başpınar H, Ak gündüz V, Çelik İ (1994): Karacabey Merinosu koyunlarda tohumlama mevsimi ve sıfat öncesi farklı düzeyde beslemenin döl verimine ve kuzu doğum ağırlığına etkileri. Hayv Araş Derg, 4, 85-89.
36. Örkiz M (1975): Karacabey ve Konya Merinos koyunlarının Orta . Anadolu şartlarında adaptasyon durumları. Lalahan Zoot Araş Enst Derg, 15, 56-72.
37. Örkiz M (1977): Tek ve ikiz doğmuş Türk Merinosu koyunlarda verim performansları. Lalahan Zoot Araş Enst Derg, 17, 3-15.
38. Ökiz M, Kaya F, Çalta H (1984): Kangal tipi Akkaraman koyunlarının bazı önemli verim özellikleri. Lalahan Zoot Araş Enst Derg, 24, 15-33.
39.Özbey O (1997): Morkaraman, Kıvırcık x Morkaraman (Fi) ve Sakız x Morkaraman (Fi) melezi kuzularda verim özellikleri. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Elazığ.
40. Özcan H (1970): Kıvırcık kuzularında doğum ağırlığının kalıtım derecesi ve bazı çevre faktörlerinin doğum ağırlığına etkileri. AÜ Vet Fak Derg, 17, 190-200.
41. Özcan H, Yalçın BC, Evrim M, Oğuz H (1980): İmroz koyun ırkının yarı-entansif koşullardaki verim performansı. I. Büyüme, yaşama gücü ve canlı ağırlık. İÜ Vet Fak Derg, 6, 1-9.
42. Öztürk A, Boztepe S (1994): Akkaraman ve İvesi koyunlarının doğum ağırlığının kalıtım derecesi. TÜBÎTAK Vet Hayv Derg, 18, 205-208.
43. Öztürk E, Baş S, Aksoy A, Özsoy M K, Vanlı Y (1989): Gebeliğin son döneminde farklı düzeylerde yemlemenin koyunların canlı ağırlığına, kuzuların doğum ağırlığı, büyüme gücü ve ölüm oranına etkileri. TÜBÎTAK Vet Hayv Derg, 13, 353-371.
44.Şahin F (1999): Meta Analizinin Tıp'ta Kullanımı ve Bir Uygulama. Doktora Tezi. Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
45. Tekin ME, Akçapınar H (1994): Türk Merinosu ve Lincoln x Türk Merinosu (Fi) melezi kuzuların büyüme, besi ve karkas özelliklerinin karşılaştırılması. I. Büyüme ve yaşama gücü. TÜBİTAK Vet Hayv Derg, 18, 181-187.
46. Ünal N (1998): Orta Anadolu Merinoslarında Önemli Verim Özellikleri ve Bunların Geliştirilmesi İçin Bir Seleksiyon İndeksinin Hesaplanması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
47. Yalçın BC (1969): Bazı çevre faktörlerinin Dağlıç kuzularının doğum ve sütten kesme ağırlıkları üzerindeki etkileri. AÜ Vet Fak Derg, 16, 1-16.
48. Yalçın BC, Ayabakan Ş, Köseoğlu H, Sincer N (1977): Dağlıç koyunlarının verimlerinin geliştirilmesinde Rambouillet ırkından yararlanılma olanakları. I. Döl verimi, kuzu yaşama gücü ve büyüme hızı. İÜ Vet Fak Derg, 3, 1-21.

APA	DOĞAN İ, ŞAHİN F (2003). Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. , 135 - 140.
Chicago	DOĞAN İsmet,ŞAHİN Fezan Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. (2003): 135 - 140.
MLA	DOĞAN İsmet,ŞAHİN Fezan Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. , 2003, ss.135 - 140.
AMA	DOĞAN İ,ŞAHİN F Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. . 2003; 135 - 140.
Vancouver	DOĞAN İ,ŞAHİN F Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. . 2003; 135 - 140.
IEEE	DOĞAN İ,ŞAHİN F "Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi." , ss.135 - 140, 2003.
ISNAD	DOĞAN, İsmet - ŞAHİN, Fezan. "Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi". (2003), 135-140.

APA	DOĞAN İ, ŞAHİN F (2003). Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 50(2), 135 - 140.
Chicago	DOĞAN İsmet,ŞAHİN Fezan Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 50, no.2 (2003): 135 - 140.
MLA	DOĞAN İsmet,ŞAHİN Fezan Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, vol.50, no.2, 2003, ss.135 - 140.
AMA	DOĞAN İ,ŞAHİN F Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2003; 50(2): 135 - 140.
Vancouver	DOĞAN İ,ŞAHİN F Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2003; 50(2): 135 - 140.
IEEE	DOĞAN İ,ŞAHİN F "Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi." Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 50, ss.135 - 140, 2003.
ISNAD	DOĞAN, İsmet - ŞAHİN, Fezan. "Kuzularda doğum ağırlığını etkileyen faktörlerden doğum tipi ve cinsiyetin bare-bones META analizi ile değerlendirilmesi". Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 50/2 (2003), 135-140.