Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü
Yıl: 2018 Cilt: 2 Sayı: 68 Sayfa Aralığı: 24 - 38 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-05-2019
Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü
Öz: Bu yazıda normlar mantığının temel kavramlarının ve ilkelerinin sembolik açılımıKutschera üzerinden ortaya konulmaya çalışılacak. Bu amaçla eklemler ve yüklemlermantığının sembolleri kullanılacak ve sembolik işaretler yalnızca kısaltmalar olarakverilecek. Deontik ve değersel diye iki gruba ayrılan normatif kavramların deontik olanlarıemredilen, yasaklanan ve izin verilenler kategorisi dâhilinde değerlendirilecek. Yasaklarve izin verilenler, emirler üzerinden tanımlanabildiğinden, “emir” kavramı temel deontikkavram olarak ele alınacak. Bu sayede, eylem ve eylem tarzları üzerinden çözümlenecekemirlerin standart bir formu belirlenmeye çalışılacak. Bir eylemi yasaklayan ya da yasaklamayanönermeler, yani emir ve yükümlülükleri belirten ifadeler iddia cümleleridir. Bubağlamda belli koşullar altında belli bir görevlendirmenin nasıl yapıldığı ortaya konularak,koşullu emir kavramının deontik mantıkta yeri ve önemi tartışılacak.Çalışmada üzerinde durulacak bir diğer ana tema ise değerler ve değersel kavramlarınsembolleştirilmesi olacak. Değersel kavramlar sınıflandırıcı, karşılaştırıcı ve ölçücü olmaküzere üç grupta incelenecek. Nihayet, doğalcı ve öznelci yaklaşımlara mesafeli durularak,normlar sisteminin değerler sistemi vasıtasıyla temellendirilme imkânı gösterilecek.
Anahtar Kelime: Konular:
Logical Status of Normative Judgments
Öz: In this article the main concepts and principles of the logic of norms will be analyzed through symbolic demonstration with reference to Kutschera. With this aim, symbolizations of propositional logic and predicate logic will be used, and symbolic signs will be given only as abbreviations. Among the normative concepts, which are classified into two classes as deontic concepts and evaluative concepts, those, which are deontic, will be examined in terms of the categories of obligatory, prohibited and permissible. Since prohibitions and permissions can be defined in terms of orders, the notion of order will be taken as the main deontic concept. So, a general form of orders, which are articulated in terms of acts and ways of acts, will be provided. Propositions, which prohibit or do not prohibit an act; in other words, propositions which state orders and obligations are assertive sentences. In this context, the significance and the role of conditional propositions in deontic logic will be discussed by demonstrating how a certain assignment under certain conditions is done. The other main theme of this article will be the symbolization of values and evaluative concepts. Evaluative concepts will be examined in three classes: classificatory concepts, comparative concepts and metric concepts. Finally, the possibility of grounding the system of norms on the system of values will be manifested without losing the intellectual distance to both naturalistic and subjectivist perspectives.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Atalay, Ahmet Haluk [2006], “Deontik Mantık”, Felsefe Ansiklopedisi, Cilt 4, Ahmet Cevizci (ed.), Babil Yayınları, Ankara, 666-669.
- Kutlusoy, Zekiye (1997), “Deontik Mantık (Ödev Mantığı) ve Başlıca Sorunları”, Felsefe Dünyası, Sayı 23, ss. 156-164.
- Kutschera, Franz von (1973), Einführung in die Logik der Normen, Werte und Entscheidungen, Freiburg/München, Karl Alber.
- Kutschera, Rranz von (1982), Grundlagen der Ethik, Berlin/New York, Walter der Gruyter.
- Morscher, Edgar (2011). Normenlogik. Grundlagen-Systeme-Anwendungen, Paderborn, Mentis.
- Özlem, Doğan (1994), Mantık, İstanbul, Anahtar.
- Poyraz, Hakan (2016), Dil ve Ahlak, İstanbul, Dergâh.
- Ritter, Ritter (1984), in: Gründer Karlfried (Hsg.), Historisches Wörterbuch der Philosophie. Band 6, Basel, Schwabe.
- Stemmer, Peter (2008), Normativität. Eine ontologische Untersuchung, Berlin, Walter de Gruyter.
- Ural, Şafak (1995), Temel Mantık, İstanbul, Çantay.
APA | ÇİLİNGİR L (2018). Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. , 24 - 38. |
Chicago | ÇİLİNGİR Lokman Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. (2018): 24 - 38. |
MLA | ÇİLİNGİR Lokman Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. , 2018, ss.24 - 38. |
AMA | ÇİLİNGİR L Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. . 2018; 24 - 38. |
Vancouver | ÇİLİNGİR L Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. . 2018; 24 - 38. |
IEEE | ÇİLİNGİR L "Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü." , ss.24 - 38, 2018. |
ISNAD | ÇİLİNGİR, Lokman. "Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü". (2018), 24-38. |
APA | ÇİLİNGİR L (2018). Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. Felsefe Dünyası, 2(68), 24 - 38. |
Chicago | ÇİLİNGİR Lokman Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. Felsefe Dünyası 2, no.68 (2018): 24 - 38. |
MLA | ÇİLİNGİR Lokman Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. Felsefe Dünyası, vol.2, no.68, 2018, ss.24 - 38. |
AMA | ÇİLİNGİR L Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. Felsefe Dünyası. 2018; 2(68): 24 - 38. |
Vancouver | ÇİLİNGİR L Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü. Felsefe Dünyası. 2018; 2(68): 24 - 38. |
IEEE | ÇİLİNGİR L "Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü." Felsefe Dünyası, 2, ss.24 - 38, 2018. |
ISNAD | ÇİLİNGİR, Lokman. "Normatif Yargıların Mantıksal Statüsü". Felsefe Dünyası 2/68 (2018), 24-38. |