MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ

İsmail DEMİR (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi)
Türkiye Barolar Birliği Dergisi
29 2
Yıl: 2018 Cilt: 2018 Sayı: 136 Sayfa Aralığı: 327 - 358 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-05-2019

MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ

Öz:
Bu makalenin gayesi, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin feshi durumunda ortaya çıkabilecek hukuki durumun analiz edilme-sidir. Çalışmada öncelikle Sözleşme’nin önemi ve Türk Boğazlarının hukuki statüsü üzerinde durulmuştur. Bilahare, Taraf Devletlerden herhangi birisince fesih hakkının kullanılması durumunda yeni bir sözleşme akdedilinceye kadar Boğazlardan geçişte cari olabilecek her bir rejim ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Sonuçta olası bir fesih du-rumunda yeni bir sözleşme akdedilinceye kadar Sözleşme’nin geçiş ve seyrüsefere ilişkin bütün maddi hükümlerinin bir örf ve adet kuralı olarak uygulanabileceği kanaatine varılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler Hukuk Uluslararası İlişkiler

THE DENUNCIATION OF MONTREUX STRAITS CONVENTION

Öz:
This article’s purpose is to analyse the legal status that could arise in the event of denunciation of Montreux Straits Convention. In this study, it is primarily elaborated on the signif-icance of the Convention and Turkish Straits’ legal status. After-wards, where any State Party denounces it, each regime which may be applied on passage through the straits until a new convention would be concluded, has been considered respectively. In conclu-sion, in case of a prospective denunciation, it is reached that the whole substantial provisions of the Convention regarding passage and navigation could be applied as a customary law.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler Hukuk Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akipek İlhan, Devletler Hukuku, Devletler Hukukunun Şahıslarından, Devlet, C. II, Başnur Matbaası, Ankara 1965.
  • Akten Necmettin/Ece Jale Nur/Oral Nilüfer/Kanbolat Hasan, 75. Yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi (Karadeniz’in Değişen Jeopolitiği Çerçevesinde), The Black Sea International Rapor No: 8, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Ankara 2011.
  • Aybay Atilla/Aybay Aydın/Aybay Gündüz/Aybay Rona, Denizciler, İşletmeciler ve Yöneticiler İçin Deniz Hukuku, Aybay Yayınları, İstanbul 1998.
  • Baykal Ferit Hakan, Deniz Hukuku Çalışmaları, Alfa Yayınevi, İstanbul 1998 (Anılış: Deniz Hukuku).
  • Baykal, Ferit Hakan, “Günümüzde Deniz Ulaşımındaki Gelişmelerin Işığında Türk Boğazlarının Hukuki Rejiminin Değerlendirilmesi ve Milletlerarası Hukukta Genel Olarak Kabul Görmüş Diğer Boğazlardan Geçiş Rejimleri İle Kıyaslanma-sı”, Marmara Denizi 2000 Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (Editörler: Bayram Öz-türk, Mikdat Kadıoğlu, Hüseyin Öztürk), Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayın No.5, (11-12 Kasım 2000), İstanbul 2000, s. 30 vd (Anılış: Türk Boğazları).
  • Bektaşoğlu Dilek, “Türk Boğazlarından Geçen Ticari Gemilerin Haciz Muafiyeti var mıdır?”, Gündüz Aybay Anısına Armağan, Deniz Hukuku Dergisi 1999, S. 1 – 4, Y. 5, s. 199 vd.
  • Belik Mahmut Reşat, Türk Boğazlarının Hukuki Statüsü, Sermet Matbaası, İstanbul 1962.
  • Bilsel Cemil, “Sovyet Rusya−Türk Notaları Aydınlığında Türk Boğazları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 1948, C. 14, Sayı 1 – 2, s. 1 vd.
  • Boczek Boleslaw Adam, Dictionaries of International Law, No. 2, Scarecrow Press, Lanham – Maryland – Toronto – Oxford 2005.
  • Bostan İdris, “Osmanlı İmparatorluğu Döneminde İstanbul Boğazından Geçişin Tabi Olduğu Kurallar”, Marmara Denizi 2000 Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Editör-ler: Bayram Öztürk, Mikdat Kadıoğlu, Hüseyin Öztürk), Türk Deniz Araştırma-ları Vakfı Yayınları No: 5, İstanbul 2000, s. 1 vd.
  • Bükülmez Başak, “Küresel Güçlerin Karadeniz Stratejilerinin Önündeki Engel:
  • Montrö”, Güvenlik Stratejileri Dergisi 2007, S. 5, s. 193 vd.
  • Churchill Robin Rolf/Lowe Alan Vaughan, 3th ed., Manchester University Press, Manchester 1999.
  • Çağa Tahir, “Montreux Sözleşmesine Göre Boğazlardan Geçiş Serbestisi ve Güvenlik Prensipleri”, Prof. Dr. Mahmut Belik ve Prof. Dr. Tahir Çağa’ya Saygı Semineri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Münasebetler Araştırma ve Uygulama Merkezi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3875, Beta Basım Yayım, B. 1, İstanbul 1994, s. 39 vd.
  • Çelik Edip F., Milletlerarası Hukuk, C. I, B. 4, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul 1980 (Anılış: Milletlerarası Hukuk I).
  • Çelik Edip F., Milletlerarası Hukuk, C. 1, B. 2, Filiz Kitabevi, İstanbul 1987 (Anılış: Milletlerarası Hukuk II).
  • Colombos John C., International Law of the Sea, 6th revised ed., Longmans, London 1967.
  • Corfu Channel, U.K. v. Albania, Judgment, 1949 I.C.J. 4 (Apr. 9), <http://www.worl-dcourts.com/icj/eng/decisions/1949.04.09_corfu1.htm>.
  • Doğru Sami, “Türk Boğazları’nın Hukuki Statüsü: Sevr ve Lozan’dan Montrö’ye Ge-çiş”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2013, C. 15, S. 2, s. 123 vd.
  • Ece Jale Nur, “Kanal İstanbul ve Montrö Sözleşmesi”, Ortadoğu Analiz 2011, C. 3 – S. 29, s. 48 vd.
  • Elekdağ Şükrü M., 81. Yılında Montrö Sözleşmesi’nin Karşılaştığı Güvenlik Sorunla-rı ve Sözleşmenin Feshi ve Tadili İçin Girişimler Vukuunda Karşılaşılacak Se-naryoların Analizi, Avrasya İncelemeleri Merkezi, AVİM Rapor No: 12, Ankara, 2017.
  • Ergil, Doğu, “Boğazlar Üzerinde Bitmeyen Kavga (1923 – 1976)”, Lozan’ın 50. Yılına Armağan, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1978, s. 104 vd.
  • Eroğlu Hamza, Devletler Umumi Hukuku, B. 2, Turhan Kitabevi, Ankara 1984.
  • Erol Aykut, “Boğazlar’ımızda Kaza Olasılığı En Alt Düzeye Nasıl İndirilir?”, Marma-ra Denizi 2000 Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Marmara Denizi 2000 Sempoz-yumu Bildiriler Kitabı (Editörler: Bayram Öztürk, Mikdat Kadıoğlu, Hüseyin Öztürk), Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayınları No: 5, İstanbul 2000, s. 198 vd.
  • Gönlübol Mehmet, Barış Zamanında Sahil Sularının (Karasuları ve Bitişik Bölge) Hukuki Statüsü, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara 1959 (Anılış: Sahil Sularının Hukuki Statüsü).
  • Gönlübol Mehmet, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919 – 1995), Siyasal Kitabevi, An-kara 1996.
  • Gürbüz Emir, “Montrö Boğazlar Sözleşmesi Işığında Kanal İstanbul”, <http://academia.edu/6160885/M%C3%B6ntr%C3%B6_Bo%C4%9Fazlar_ S %C3%B6zle%C5%9Fmesi _%C4%B1%C5%9F%C4%B1%C4%9F%C4%B1nda _ Kanal_%C4%B0stanbul>, s. 1 vd.
  • Howard Harry N., “The Straits after the Montreux Conference”, Foreign Affairs 1936, Vol. 15, No. 1, s. 199 vd.
  • Howard Harry N., “Some Recent Developments in the Problem of the Turkish Straits”, The Department of State Bulletin (1945 – 1946), Vol. XVI, No. 395, s. 143 vd.
  • İnan Yüksel, Türk Boğazlarının Siyasal ve Hukuki Rejimi, B. II, Turhan Kitabevi, An-kara 1995 (Anılış: Türk Boğazları).
  • İnan Yüksel, “The Turkish Straits”, The Europenization of Turkey’s Security Policy, Prospects and Pitfalls (Derleyen: Ali L. Karaosmanoğlu, Seyfi Taşhan), Foreign Policy Institute, Ankara 2004, s. 158 vd (Anılış: Turkish Straits).
  • İstikbal Cahit, “Türk Boğazları”, Türk Boğazları (Derleyen: Jale Nur Ece), İstanbul 2011, s. 110 vd.
  • Jia Bing Bing, The Regime of Straits in International Law, Clarendon Press, Oxford 1998.
  • Karan Hakan, “Türk Boğazlarının Hukuki Statüsü”, Prof. Dr. Hikmet Sami Türk’e Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara 2017, s. 423 vd.
  • Kovalev Alexander Antonovich, Contemporary Issues of the Law of the Sea, Modern Russian Approaches, Eleven International Publishing, Utrecht 2004.
  • Köse İsmail, “Yalta Ve Potsdam Konferansları: Sovyetler Birliği’nin Türk Boğazların-da Egemenlik Paylaşım Talepleri”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi 2015, C. 10, S. 19, s. 241 vd.
  • Kuran Selami, Uluslararası Deniz Hukuku, B. III, Türkmen Kitabevi, İstanbul 2009.
  • Kurumahmut Ali, Montrö Sözleşmesi, Türk Boğazları ve Karadeniz, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayın No: 26, İstanbul 2006 (Anılış: Montrö Sözleşmesi).
  • Kurumahmut, Ali, “Zararsız ve Transit Geçiş”, Deniz Kuvvetleri Dergisi, 2005, S. 546, s. 63 vd.
  • Kurumahmut Ali/Yaycı Cihat, Deniz Subayları İçin Temel Deniz Hukuku – Barış ve Savaş Dönemi, Deniz Kuvvetleri, İstanbul 2011.
  • Nandan Satya N./Anderson David H., “Straits Used for International Navigation: A Commentary on Part III of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982”, British Yearbook of International Law, Law of the Sea (Editör Hugo Cami-nos), Burlington 2001, s. 159 vd.
  • Nandan Satya N., “Legal Regime for Straits used for International Navigation”, The Proceedings of the Symposium on the Straits Used for International Navigation (Editörler: Bayram Öztürk / Reşat Özkan), İstanbul 2002, s. 1 vd.
  • Oğuzülgen Saim, “Boğazlar Bölgesi İçin Düşünülebilecek Trafik Ayrım Düzeni Na-sıl Olmalıdır?” Boğazlar Bölgesinde Seyir Güvenliği Semineri (10 Nisan 1992), İstanbul, s. 1 vd.
  • Ökten Kazım, Montreux Boğazlar Sözleşmesi, Edirne Trakya Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Haziran 2008), <http: //dspace.trakya.edu.tr/ jspui/bitstream/1/786/1/ KAZIM %20%C3% 96KTEN. pdf>.
  • Özersay Kudret, Türk Boğazlarından Geçiş Rejimi, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayın-ları, Ankara 1999.
  • Özman Aydoğan, Deniz Hukuku, Kaynaklar Kişiler Nesneler Ulusal Deniz Alanları, C. I, Turhan Kitabevi, Ankara.
  • Pazarcı Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, C. II, B. 2, Turhan Kitabevi, Ankara 1990.
  • Pazarcı Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, C. I, B. 4, Turhan Kitabevi, Ankara 1994.
  • Pazarcı Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, Gözden Geçirilmiş B. 3, Turhan Kita-bevi, Ankara 2005 (Anılış: Uluslararası Hukuk).
  • Pazarcı Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, II. Kitap, Gözden Geçirilmiş B. 7, Tur-han Kitabevi, Ankara 2003 (Anılış: Uluslararası Hukuk II. Kitap).
  • Pazarcı Hüseyin, “Boğazlar Rejimine İlişkin Türk Dış Politikası ve Karşılaşılan Kimi Sorunlar”, Ernst E. Hirsh’in Anısına Armağan, Banka ve Ticaret Hukuku Araş-tırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1986, s. 849 vd.
  • Plant Glen, “Navigation Regime in the Turkish Straits for Merchant Ships in Peace-time, Safety Environmental Protection and High Policies”, Marine Policy 1996, Vol. 20, No. 1, s. 15 – 27.
  • Schacte Williamm L./Bernhardt Peter A., “International Straits and Navigational Fre-edoms”, The Virginia Journal of International Law (1992 – 1993), Vol. XXXIII/3, s. 527 vd.
  • Sohn Louis B./Gustafson Kristen, The Law of the Sea, West Publishing Co, St Paul 1984.
  • Soysal İsmail, “1936 Montreaux Sözleşmesi”, Prof. Mahmut Belik ve Prof. Dr. Tahir Çağa’ya Saygı Semineri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerararası Münasebetler Araştırma ve Uygulama Merkezi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3875, Beta Basım Yayım, B. 1, İstanbul 1994, s. 1 vd.
  • Sur Melda, Uluslararası Hukukun Esasları, B. 3, Beta Basım Yayım, İstanbul 2008.
  • Şener Bülent, “Türk Boğazlarının Geçiş Rejiminin Tarihi Gelişimi ve Hukuki Statü-sü”, Tarih Okulu Dergisi (2014), S. XVII, Y. 7, s. 467 vd (Anılış: Geçiş Rejimi).
  • Şener Bülent, “Tarihsel Boyutlarıyla Boğazlar’ın Jeopolitik ve Stratejik Önemi”, The Journal of Academic Social Science Studies 2015, No. 35/I, s. 327 vd.
  • Tarhanlı Turgut, “Türk Boğazları’nda Trafik Düzeni ve 1936 Montreux Sözleşmesi”, Uluslararası Politikada Yeni Alanlar, Yeni Bakışlar, (Derleyen: Faruk Sönmezoğ-lu), Der Yayınları, İstanbul 1998, s. 63 vd.
  • Toluner Sevin, Milletlerarası Hukuk Dersleri, Beta Yayınları, İstanbul, 1996 (Anılış: Milletlerarası Hukuk).
  • Toluner Sevin, Milletlerarası Hukuk Açısından: Türkiye’nin Bazı Dış Politika Sorun-ları, Genişletilmiş B. II, Beta Basım Yayım, İstanbul 2004 (Anılış: Dış Politika Sorunları).
  • Toluner Sevin, “Güncel Gelişmeler Işığında 1936 Montreux (Montrö)”, İstanbul Baro-su Dergisi 2006, C. 80, S. 6, s. 2403 vd (Anılış: Güncel Gelişmeler).
  • Topsoy Fevzi, Ulusal ve Uluslararası Düzenlemeler Işığında Türk Boğazlarının Gü-venliği Sorunu, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale 2002.
  • Tosun Hüseyin, “Montrö Boğazlar Sözleşmesi (Boğazlar Sorununda Son Aşama)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 1994, S. 13, s. 87 vd.
  • Yel Selma, Değişen Dünya Şartlarında Karadeniz ve Boğazlar Meselesi (1923 – 2008), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2009.
  • Yüceer Bengi Selen, Uluslararası Boğazlar ve Kılavuzluk, Dokuz Eylül Yayınları, İz-mir 2001.
  • Zengin Eyüp, “Türk Boğazları’nda Geçiş Rejimi ve Türkiye’nin Boğazlardan Geçi-şi Düzenleme Yetkisi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi 2013, C. 2, S. 2, s. 41 vd.
APA Demir İ (2018). MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. , 327 - 358.
Chicago Demir İsmail MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. (2018): 327 - 358.
MLA Demir İsmail MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. , 2018, ss.327 - 358.
AMA Demir İ MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. . 2018; 327 - 358.
Vancouver Demir İ MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. . 2018; 327 - 358.
IEEE Demir İ "MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ." , ss.327 - 358, 2018.
ISNAD Demir, İsmail. "MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ". (2018), 327-358.
APA Demir İ (2018). MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018(136), 327 - 358.
Chicago Demir İsmail MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2018, no.136 (2018): 327 - 358.
MLA Demir İsmail MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol.2018, no.136, 2018, ss.327 - 358.
AMA Demir İ MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2018; 2018(136): 327 - 358.
Vancouver Demir İ MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2018; 2018(136): 327 - 358.
IEEE Demir İ "MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018, ss.327 - 358, 2018.
ISNAD Demir, İsmail. "MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2018/136 (2018), 327-358.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 7:53

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları