1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm

Yıl: 2018 Cilt: 2 Sayı: 54 Sayfa Aralığı: 65 - 94 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-05-2019

1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm

Öz:
1998 yılında Afrika Eylem Planı ile başlayan geçen yirmi yıllık dönemde uzun yıllar ihmal edilen alanlardan biri olan Afrika ve Türkiye-Afrika ilişkileri bugün Türk Dış Politikası’nın başta gelen gündem maddeleri arasına girmiştir. İlk yılla-rında oldukça mütevazı olarak insani boyutta başlayan Türkiye’nin Afrika Politi-kası yıllar içinde ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve güvenlik boyutları da dâhil olmak üzere çok-yönlü bir politikaya evrilmiş ve konu ile ilgili hem fikirsel hem toplumsal hem de kurumsal düzlemlerde önemli değişiklikler gözlenmiştir. Tüm bu gelişmeler, Türkiye’nin Afrika politikasını bölgesel ve küresel güç iddialarının en temel göstergelerinden biri yapmıştır. Bu çalışmada 1998 yılında kabul edilen Afrika Eylem Planının yirminci yılında Afrika politikasında yaşanan gelişmeler ve değişimler tartışılacak ve bu süre içinde Türkiye’nin kıtadaki varlığını ve gö-rünürlüğünü açık bir şekilde hissettirirken Afrika’da önemli bir yumuşak güç kay-nağı haline geldiği ortaya konmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi Çevre Çalışmaları Sosyoloji Hukuk Uluslararası İlişkiler

Turkey’s African Experience between 1998 and 2018: a Transformation from an Idea into Action

Öz:
In the last twenty years, after the adoption of 1998 Africa Action Plan, Africa and Turkey-Africa relations have become one of the leading issues in Turkish Foreign Policy. Turkey’s African Plan initiated in a modest way and with humani-tarian concerns has been transformed into a multi-dimensional policy by covering economic, political, social, cultural and sucurity issues. This transformation has inevitably led to the changes at the ideational, societal and institutional levels. In this context, Turkey’s African policy has become one of the chief indicators of Turkey’s regional and global power assertions. This article will try to discuss the main developments and changes in Turkey’s African policy in the twentieth anni-versary of the African Action Plan adopted in 1998. While doing this, this article will also try to show that Turkey has become a soft power in the African continent by proving its visibility with various initiatives and attempts.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi Çevre Çalışmaları Sosyoloji Hukuk Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AfDP, OECD and UNDP. African Economic Outlook, OECD Publishing, Paris, 2017, http://www.oecd-ilibrary.org/development/african-economic-outlo-ok-2017_aeo-2017-en; erişim: 05.02.2018.
  • Aras, Bülent. “The Davutoğlu Era in Turkish Foreign Policy”, Insight Turkey, 33 (3), 2009, pp. 127-142.
  • Balcı, Ali. Türkiye Dış Politikası: İlkeler, Aktörler, Uygulamalar, Etkileşim Ya-yınları, İstanbul, 2013.
  • Bayram, Mürsel. “Türk Dış Politikasının Dönüşüm Sürecinde Afrika”, ed. İd-ris Demir, Türkiye’nin Dış Politikası: Yeni Eğilimleri, Yeni Yönelimleri, Yeni Yaklaşımları, Dora Yayınları, 2014, s. 261-278.
  • Çam, Serdar. “Bir Afrika Var Afrika’dan İçeru”, 2017, http://www.tika.gov.tr/tr/haber/bir_afrika_var_afrika_dan_iceru-32151; erişim: 20.01.2018.
  • Çavuşoğlu, Mevlüt. 2017 Yılına Girerken Dış Politikamız, Dışişleri Bakanlı-ğı’nın 2017 Mali Yılı Bütçe Tasarısının TBMM Genel Kurulu’na Sunul-ması Vesilesiyle Hazırlanan Kitapçık, 2016, www.mfa.gov.tr/site_media/ html/2017-yili-basinda-dis-politikamiz.pdf; erişim: 15.12.2017.
  • Çavuşoğlu, Mevlüt. 2018 Yılına Girerken Girişimci ve İnsani Dış Politikamız, 2018 Mali Yılı Bütçe Tasarısı Vesilesiyle TBMM Genel Kuruluna Sunum, http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/2018-yilina-girerken-girisim-ci-ve-insani-dis-politikamiz.pdf, erişim: 09.02.2018.
  • Davutoğlu, Ahmet. “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assessment of 2007”, Insight Turkey, 10 (1), 2008, pp. 77-96.
  • Davutoğlu, Ahmet. Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, İstanbul, 2010.
  • Davutoğlu, Ahmet. 2013 Yılına Girerken Dış Politikamız, Dışişleri Bakanlı-ğı’nın 2013 Mali Yılı Bütçe Tasarısının TBMM Genel Kurulu’na Sunul-ması Vesilesiyle Hazırlanan Kitapçık, 2012, www.mfa.gov.tr/site_media/ html/butce_2013.pdf; erişim: 15.12.2017.
  • Enwere, Chigozie and Mesut Yılmaz. “Turkey’s Strategic Economic Relations with Africa: Trends and Challenges”, Journal of Economics and Political Economy, 1 (2), December 2014, pp. 216-230.
  • Gönlübol, Mehmet. Olaylarla Türk Dış Politikası, 9. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 1996.
  • Güder, Süleyman ve M. Hüseyin Mercan. “2000 Sonrası Türk Dış Politikası-nın Temel Parametreleri ve Ortadoğu Politikası”, İnsan ve Toplum, 2 (3), 2012, s. 57-92.
  • Habiyaremye, Alexis and Tarık Oğuzlu. “Engagement with Africa: Making Sense of Turkey’s Approach in the Context of Growing East-West Ri-valry”, Uluslararası İlişkiler, 11 (41), 2014, pp. 65-85.
  • Hazar, Numan. Türkiye Afrika’da: Eylem Planının Uygulanması ve Değerlendirme Onbeş Yıl Sonra, Orsam Rapor No: 124, Ankara, 2012.
  • Karagül, Soner ve İbrahim Arslan. “Türkiye’nin Afrika Açılım Politikası: Ta-rihsel Arka Plan, Stratejik Ortaklık ve Geleceği”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 9 (35), 2013, s. 21-55.
  • Karpat, Kemal H. Türk Dış Politikası Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2012.
  • Kirişçi, Kemal. “The Transformation of Turkish Foreign Policy: The Rise of the Trading State” New Perspectives on Turkey, 40, Spring 2009, pp. 29-57.
  • Köse, Talha. “Türkiye’nin Kuzey Afrika ve Ortadoğu Bölgesindeki Gücü: Zor-layıcı Olmayan Gücün İmkân ve Sınırları”, Uluslararası İlişkiler, 11 (41), 2014, s. 29-61.
  • Njuafac, Therence Atabong and Filiz Katman. “Main Dynamics of Turkish-Af-rican Relations in the 21st Century”, European Researcher, 112 (11), pp. 556-566.
  • Nye, Joseph S. Bound To Lead: The Changing Nature of American Power, Basic Books, New York, 1990.
  • Nye, Joseph S. Soft Power: The Means to Success in World Politics, PublicAf-fairs, New York, 2004.
  • Oba, Ali Engin. “Türk Diplomasisi ve Afrika”, 21.06.2011, http://www.tasam. org/tr-TR/Icerik/1359/ turk_diplomasisi_ve_afrika, 25.10.2017; erişim: 15.11.2017.
  • Oba, Ali Engin. “Türkiye’nin Afrika Politikası ve Türk Dünyası”, 08.07.2016, http://www.tasam.org/trTR/Icerik/29884/turkiyenin_afrika_politikasi_ ve_turk_dunyasi; erişim: 25.10.2017.
  • Oran, Baskın. “Dönemin Bilançosu”, ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919 - 1980, İletişim Yayınları, İstanbul, 2013, s. 655-680.
  • Öniş, Ziya. “Multiple Faces of the New Turkish Foreign Policy: Underlying Dynamics and a Critique”, Insight Turkey, 13 (1), 2011, pp. 47-65.
  • Özkan, Mehmet. “What Drives Turkey’s Involvement in Africa?”, Review of African Political Economy, 37 (126), December 2010, pp. 533-540.
  • Özkan, Mehmet. “Türkiye’nin Afrika’da Artan Rolü: Pratik Çabalar ve Söylem Arayışları”, Orta Doğu Analiz, 4 (46), 2012, s. 19-28.
  • Özkan, Mehmet and Birol Akgün. “Turkey’s Opening to Africa”, The Journal of Modern African Studies, 48 (4), 2010, pp. 525-546.
  • Özkan, Mehmet. “Turkey’s African Experience: From Venture to Normalisati-on”, IAI Working Papers, 16, 2016, p. 4, http://www.iai.it/en/pubblicazio-
  • ni/turkeys-african-experience-venture-normalisation; erişim: 20.12.2017.
  • Sıradağ, Abdürrahim. “Türkiye’nin Afrika Politikası”, ed. Burhanettin Duran, Kemal İnat ve Mustafa Caner, Türk Dış Politikası Yıllığı 2016, SETA Ya-
  • yınları, İstanbul, s. 441-467, https://www.setav.org/turk-dis-politikasi-yil-ligi-2016/; erişim: 15.12.2017.
  • Sinirlioğlu, Feridun. “Turkey in Africa. A Humanitarian Approach”, in Tes-faNews, 11 November 2015, http://www.mfa.gov.tr/article-by-h_e_-fe-ridun-sinirlioglu-published-in-tesfanews_net_-on-11-november-2015. en.mfa, 20.12.2017.
  • Sönmezoğlu, Faruk. İki Savaş Sırası ve Arasında Türk Dış Politikası, Der Ya-yınları, İstanbul, 2011.
  • Şahin, Özgecan. “Türkiye’nin Afrika Açılımı”, 19.07.2010, www.bilgesam.org/incele/43/-turkiye’nin-afrika-acilimi; erişim: 30.10.2017. Tepeciklioğlu, Elem E. “Afrika Kıtasının Dünya Politikasında Artan Önemi ve Türkiye-Afrika İlişkileri”, Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Dergisi, 1 (2), 2012, s. 59-94.
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. Afrika’ya Açılım Eylem Planı, 2. Baskı, Ankara, 1999.
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye-Afrika İlişkileri”, http:// www.mfa.gov.tr/turkiye-afrika-iliskileri.tr.mfa; erişim: 27.10.2017.
  • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. “İkinci Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi”, http://afrika.mfa.gov.tr/vize_proseduru.tr.mfa; erişim: 15.11.2017.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. “Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret”, http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046; erişim: 25.01.2017.
  • United Nations. Summary of Contributions to UN Peacekeeping by Country, Mission and Post, 31.05.2017, http://www.un.org/en/peacekeeping/contri-butors/2015/may17_3.pdf; erişim: 31.10.2017.
  • Ülman, Halûk. “Türk Dış Politikasına Yön Veren Etkenler (1923-1968)”, An-kara Üniversitesi SBF Dergisi, 23 (3), 1968, s. 241-273.
  • Wheeler, Tom. “Ankara to Africa: Turkey’s outreach since 2005”, South Afri-can Journal of International Affairs, 18 (1), 2011, pp. 43-62.
  • Yeşiltaş, Murat ve Ali Balcı. “AK Parti Dönemi Türk Dış Politikası Sözlüğü: Kavramsal Bir Harita”, Bilgi Dergisi, 23, Kış 2011, s. 9-34.
APA Ogurlu E (2018). 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. , 65 - 94.
Chicago Ogurlu Ebru 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. (2018): 65 - 94.
MLA Ogurlu Ebru 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. , 2018, ss.65 - 94.
AMA Ogurlu E 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. . 2018; 65 - 94.
Vancouver Ogurlu E 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. . 2018; 65 - 94.
IEEE Ogurlu E "1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm." , ss.65 - 94, 2018.
ISNAD Ogurlu, Ebru. "1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm". (2018), 65-94.
APA Ogurlu E (2018). 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. Avrasya Etüdleri, 2(54), 65 - 94.
Chicago Ogurlu Ebru 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. Avrasya Etüdleri 2, no.54 (2018): 65 - 94.
MLA Ogurlu Ebru 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. Avrasya Etüdleri, vol.2, no.54, 2018, ss.65 - 94.
AMA Ogurlu E 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. Avrasya Etüdleri. 2018; 2(54): 65 - 94.
Vancouver Ogurlu E 1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm. Avrasya Etüdleri. 2018; 2(54): 65 - 94.
IEEE Ogurlu E "1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm." Avrasya Etüdleri, 2, ss.65 - 94, 2018.
ISNAD Ogurlu, Ebru. "1998-2018 Arası Dönemde Türkiye’nin Afrika Deneyimi: Fikirden Eyleme Bir Dönüşüm". Avrasya Etüdleri 2/54 (2018), 65-94.