TY  - JOUR
TI  - Yeni Arşiv Belgeleri Işığında Türk Askerî Havacılığının Doğuşu (1911-1912)
AB  - 1910 yılında Fransa’da düzenlenen Picardie Manevralarında ilk kez uçağın tatbikianlamda kullanımı, dünya devletlerini olduğu kadar Osmanlı Devletini dehavacılık teşkilatını kurma, uçak tedarik etme ve ordu mensuplarına pilotaj eğitimiverilmesi konularına yöneltmiştir. Bu hedef ve amaçlar doğrultusunda yapılanincelemeler devam ederken, Trablusgarp Harbinde İtalyanların ilk kez uçakkullanması Osmanlı Devleti’ndeki uçak tedarik ve kurumsallaşma çalışmalarınıhızlandırmıştır. Bu kapsamda, havacılık faaliyetlerinin organize edilmesi içinHarbiye Nazırlığı tarafından bir Tayyarecilik Komisyonu ile Tayyare Mektebi veMerkezi kurulması amacıyla çalışmalar başlatılmıştır.Osmanlı ordusu bünyesinde Hava Kuvvetlerinin ilk teşkilatlanma sürecine ilişkinbugüne kadar pek çok çalışmanın yapılmış olduğu görülmektedir. Bu alandakiçalışmalarda, Türk havacılığının kuruluş sürecinde çok önemli görevler veçalışmalar yapan Kurmay Yarbay Süreyya (İlmen) Bey başkanlığında oluşturulan“Havacılık Komisyonu”nun Türk askerî havacılığının ilk teşkilatı olduğu veTayyare Komisyonu’nun 1 Haziran 1911 tarihinde teşkil edildiği görüşü önesürülmüştür.Bu görüşü ifade eden yayımlar, Kurmay Yarbay Süreyya (İlmen) Bey tarafındanhazırlanan ve Genelkurmay ATASE Arşivinde yer alan rapor ile yine Süreyyaİlmen’e ait olan “Türkiye’de Tayyarecilik ve Balonculuk Tarihi” adlı eseri kaynakolarak göstermişlerdir. Ancak Kurmay Yarbay Süreyya İlmen’in raporu ve eserinde, Tayyare Komisyonunun kuruluşu ile ilgili tarih vermemesine rağmen,havacılık tarihi ile ilgili yapılan çalışmalarda Tayyare Komisyonu’nun kuruluştarihi olarak 1 Haziran 1911 verilmiştir.Bu makalede, Hava Kuvvetlerinin kuruluşu olarak kabul edilen ilk TayyareKomisyonu’nun 1 Haziran 1911 tarihinde Kurmay Yarbay Süreyya İlmen’in degörev yaptığı, Erkan-ı Harbiye Dairesi 2’nci Şubesinde görevli Kurmay Yarbayİsmail Bey başkanlığında kurulduğu, arşiv belgeleri çerçevesinde belirlenmiştir.Makalede Türk havacılığının kuruluş sürecinin en önemli simalarından olanKurmay Yarbay Süreyya (İlmen) Bey başkanlığında kurulan komisyonun Mart1912’de, Tayyare Mektep ve Merkezinin kurulması maksadıyla oluşturulduğu daayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışma ile Türk askerî havacılığınınkuruluşu yeni belgeler ışığında yeniden değerlendirilmektedir.
AU  - Korkmaz, Erdal
AU  - KURT, Deniz
PY  - 2018
JO  - Savunma Bilimleri Dergisi
VL  - 17
IS  - 2
SN  - 1303-6831
SP  - 207
EP  - 251
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/299087
ER  -