Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1248 - 1261 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-06-2019

Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme

Öz:
Antikçağdan günümüze cam üretimi ilk başlarda insanoğlunun süslenme ihtiyacını karşılamak için üretilmiş olsa da MÖ 16. yüzyıldan itibaren kap formu olarak karşımıza çıkmıştır. Kozmetik ve ilaç kabı, içki kabı, servis ve masa kapları, dini ritüellerde kullanılan kaplar vb. olarak karşımıza çıkan cam kap formları antikçağ boyunca çok farklı şekillerde kullanılmıştır. Oldukça zengin bir form çeşitliliğine sahip olan cam kaplar özellikle MÖ 1. yüzyıldan itibaren üfleme tekniğinin ortaya çıkması ile sayı olarak da artmıştır. Cam kapların üretilmeye başladığı dönemden itibaren farklı formlar üretilmiş ancak bu formlar en erken teknik olan iç kalıp tekniğinin elverdiği kadarıyla çoğaltılabilmiştir. Cam kap üretiminin erken dönemlerinde kapalı kaplar grubuna giren sürme şişeleri (kohl tube), amphoriskos, oinochoe, alabastron ve aryballos sıkça rastlanılan kap formları iken üfleme tekniğinin ortaya çıkması ile birlikte unguentariumlar, şişeler, bardaklar ve kase formları yaygınlaşmıştır. Cam üretimi erken evrelerinde daha zor bir iş olduğundan daha değerliydi ve az sayıda üretilmekteydi. Ancak Roma döneminden itibaren seri üretime geçilmiş ve cam kaplar herkesin evinde olabilen sıradan kaplar haline gelmiştir. Çalışma kapsamında camın kap olarak üretildiği MÖ 16. yüzyıldan itibaren hangi formlar üretilmiş ve ne amaçla kullanılmış bunlara değinilmiştir. Kap formları genel hatları ile incelenerek form ve işlevselliği konusunda bilgiler açıklanmıştır.
Anahtar Kelime:

An Article On The Use of Glass Vessel Forms in Antiquite Period

Öz:
Although the production of glass was originally produced to meet the need for ornamentation of human beings since the Ancient times, it has emerged as vessel form since the 16th century BC. Glass vessel forms such as cosmetics jar and medicine container, service dish, utensil for tableware, vessels for religious rituals etc. were utilized in different forms throughout the Ancient age. The glass vessels that have several different forms have increasingly started to be produced by the blowing technique which was applied as glass production technique since especially 1st century BC. Different forms have been produced since the beginning of the production of glass vessels, but these forms have been produced more as far as the earliest technique can, the inner mold technique. In the early period of the glass vessel production, mascara bottles (kohl tube), amphoriskos, oinochoe, alabastron and aryballos can be frequently seen in glass vessel forms. Unguentaria, bottles, glasses and bowl forms became widespread with the emergence of the blowing technique. Glass production was more valuable in the early ages because it was difficult job and glass vessels were produced in fewer quantities. However, since the Roman period, serial production has been started and glass vessels have become common containers that can be found in every home. Within the scope of the study, the points that have been stated in the study such as which glass forms have been produced since the 16th century BC, which forms were produced and used for what purpose. The forms of the vessels have been examined in general and the information on form and functionality has been explained.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Antonaras A. Ch. (2008). “Glass lamp of roman and early chiristian periods. Evidence from The Thessaloniki Area” Lychnological Acts 2, Trade And Local Production Of Lamps From The Prehistory Until The Middle Age (Ed. Cristian-Aurel Roman Nicolae Gudea), Cluj-Napoca.
  • Akkurnaz F. B. (2016). Eski Yunan ve Roma kaplar-işlevler, İstanbul: Arkeoloji sanat.
  • Barag, D. (1985). Catalogue Of western asiatic glass in the British museum, I, London: Trustees of the British museum.
  • Başaran, C. (1998). Arkeolojiye giriş, Erzurum: Akademik araştirmalar.
  • Bayraktar, H. (2011). “roma çaği cam vazo formlari ve kullanim alanlari” Selçuk Üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü akeoloji anabilim dali (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya.
  • Boardman, J. (2002). Kırmızı figürlü Atina vazolari, İstanbul: Homer yayinlari. Boardman, J. (2003). Siyah figürlü Atina Vazolari, İstanbul: Homer yayinlari.
  • Bucovala, M. (1977). “Atestari Arheologice Ale Prag/Cilor Medico-Farmaceutice In Dobrogea, Attestations Archeologiques des praiques medico-pharmaceuticus En dobroudja”, PONTICA, X, 92-100.
  • Canav, Ü. (1985). Türkiye şişe ve cam fabrikalari a.ş. cam eserler koleksiyonu, İstanbul: T.Ş.C.F.A.Ş.
  • Carnevale, V. (2015). “Diatreta Cups, light in Roman dining spaces” Archtheo '15 theory and history of architecture'conference proceedings, Istanbul: DAKAM publishing, 478-487.
  • Çakmaklı Ö. D. (2017). “Roma dönemi cam kaplarinda temenni yazitlari” Abant kültürel araştirmalar dergisi, 2(4), 316-326.
  • Davison, S. (1989). Conservation and restoration of glass, Great Britain: Cambridge universty press.
  • Delemen, İ & Çokay Kepçe, S. (2016). Yunan ve Roma kap formlari sözlüğü, İstanbul: Türk eskiçağ bilimleri enstitüsü. Eker, F. (2010). “Camın tarihi serüveni” CAMGERAN uluslararasi katilimli uygulamali cam sempozyumu, 147-151.
  • Eker, F. (2017). Kumdan sizan kültürler; Kahramanmaraş müzesi cam kapları, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş büyükşehir belediyesi.
  • Eker, K. & EKER, F. (2016). Tokat müzesi cam kaplari; Camın 3D uygulama çalişmaları, LAMBERT Academic publishing, Almanya.
  • Er, Y. (2004). Klasik arkeoloji sözlüğü, Ankara: Phoenix yayinlari.
  • Erten, E. (2000). Anadolu’da Roma dönemi camciliğinda küresel gövdeli sürahiler, Olba III 171-179.
  • Erten, E. (2010). “Camın erken tarihi, Anadolu’da tunç çaği’nda cam konusunda düşünceler” CAMGERAN uluslararası katılımlı uygulamalı cam sempozyumu, Eskişehir, 59-64.
  • Gençler Güray, Ç. (2009). “Early byzantine glass finds from elaiussa sebaste (Mersin‐Ayaş)” ANNALES Du 18e Congrèss De L’assocıatıon Internationale Pour L’histoire Du Verre, Thessaloniki, 292-299.
  • Grose, D. F. (1989). The Toledo museum of art, early ancient glass, Newyork.
  • Harden, D. B. (1936). Roman glass from karanis, University of michigan studies, Humanistic series 41, Ann Arbor.
  • Harden, D. B. (1981). Catalogue of greek And Roman glass in the British museum 1, Core and rod-formed vessels and pendants nad mycenaean glass objects, London: British Museum Press.
  • Haspels, C.H.E. (1996). “How the aryballos was suspended” The annual of the British school at athens, 29, 1927/1928, 216-223.
  • Hayes, J. W. (1975). Roman and pre-Roman glass In the royal ontario museum, Toronto: The museum.
  • Honey, W. B. (1946). Glass, A Handbook for the study of glass vessels of all periods and countries & a guide to the museum collection, victoria and albert museum, London: Shenval Press.
  • Isings, C. (1957). Roman glass from dated finds, archaelogia traiectina II, Groningen- Djakarta.
  • Klein, D., & LLOYD, W. (2000) The history of glass, London: A Little, Brown and company.
  • Lightfoot, Ch. S. (2007). Ancient glass in national museum Scotland, Scoland: NMSE publishing.
  • Matsumura, K. (2013). “Büyükkale” Hititler bir Anadolu imparatorluğu. Meltem Doğan Alparslan- Metin Alparslan (Eds), İstanbul: YKY.
  • Olcay, Y. (2001). “Lighting methods in the byzantine period and findings of glass lamps in Anatolian” JGS Volume 43, 77-87.
  • Özet, A. (1998). Dipten gelen parilti, Bodrum sualti arkeoloji müzesi cam eserleri, Ankara: T.C. kültür bakanlığı.
  • Özgünel, C. (1992). “1991 yılı Gülpınar (Apollo-Smintheus Tapınağı) kazı ve onarım çalışmaları” XIV. KST 1, Ankara, 509-514.
  • Pliny, (1962), Natural History XVIII, Cap. 2, Eichholz, D. E. (Ed.), London.
  • Rohde, E. (1980). “Antikes glas, eine vorlage aus den beständen der berliner antiken- sammlung” Forschungen und berichte, 20 (150) Jahre staatliche museen zu Berlin, 147- 187.
  • Saldern, A. V. (1980). Ancient and byzantine glass from sardis, London: Harvard university press.
  • Sevinç, N. (1996). “Çanakkale-Gümüşçay tümülüsleri 1994 Yılı kurtarma kazıları ön raporu” VI Müze kurtarma kazıları semineri, Didim, 443-449.
  • Stern, E. M. (1989). “Glass vessels exhibited in the bölge museum Adana” Belleten 53, Yağcı, E. E. (Çev.), 595-605. Thompson, H. A. (1934). “Two Centuries Of Hellenistic Pottery” , Hesperia, the journal of the american school of classical studies at athens, 3 (4), The American Excavations in the athenian Agora, fifth report, 311-476.
  • Whitehouse, d. (1993). “Glass in The epigrams of martial” JGS 41, 73-81.
APA EKER F (2018). Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. , 1248 - 1261.
Chicago EKER FEVZİYE Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. (2018): 1248 - 1261.
MLA EKER FEVZİYE Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. , 2018, ss.1248 - 1261.
AMA EKER F Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. . 2018; 1248 - 1261.
Vancouver EKER F Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. . 2018; 1248 - 1261.
IEEE EKER F "Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme." , ss.1248 - 1261, 2018.
ISNAD EKER, FEVZİYE. "Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme". (2018), 1248-1261.
APA EKER F (2018). Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 1248 - 1261.
Chicago EKER FEVZİYE Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17, no.4 (2018): 1248 - 1261.
MLA EKER FEVZİYE Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.17, no.4, 2018, ss.1248 - 1261.
AMA EKER F Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(4): 1248 - 1261.
Vancouver EKER F Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(4): 1248 - 1261.
IEEE EKER F "Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, ss.1248 - 1261, 2018.
ISNAD EKER, FEVZİYE. "Antikçağ’da Cam Kap Formlarının Kullanımı Üzerine Bir Deneme". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/4 (2018), 1248-1261.