Yıl: 2017 Cilt: 21 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 2 - 16 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15511/tahd.17.00102 İndeks Tarihi: 19-06-2019

Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı

Öz:
Amaç: Ergenlik, hızlı biyolojik değişime paralel olarak emosyonel labilitenin ve psikososyal olgunlaşmanın görüldüğü, sosyokültürel gelişim açısından çok önemli bir dönemdir. Bu dönemde sık görülen sigara, alkol, uyuşturucu, okuldan kaçma, şiddet ve statü suçu gibi riskli davranışlar, ergen sağlığı ve geleceği açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Ankara ilindeki okullarda okuyan 11-19 yaş arası ergenlerde riskli davranışların sıklığını, dağılımını ve etkileyen faktörleri araştırmak amaçlanmıştır.Yöntem: Bu kesitsel çalışma 2014 yılı Mayıs-Haziran aylarında Ankara il merkezinde 11-19 yaş arası ergenlerde, 7 okul türünden toplam 2756 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Ergenlerin riskli davranış eğilimleri, Kaner tarafından geliştirilen Kuraldışı Davranış Ölçeği (KDÖ) kullanılarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Bu çalışmada, 2756 ergenin riskli davranışları KDÖ ile incelenmiş olup çalışmaya dahil edilen tüm öğrencilerin toplam Kuraldışı Davranış Ölçeği ortalama puanı 53.95, medyan değer 49 olarak belirlendi. Okul türü dışındaki tüm faktörlerin, Kuraldışı Davranış Ölçeği total puanları üzerinde istatistiki olarak anlamlı düzeyde etkili olduğu görüldü. En etkili ilk üç faktörün, öğrencinin sigara içme durumu, uyuşturucu kullanan arkadaşa sahip olma durumu, karne not ortalaması olduğu tespit edildi (sırasıyla p<0.001, p<0.001, p<0.001). Kuraldışı Davranış Ölçeği toplam puanlarının Sanat-Spor ve İmam-Hatip Liselerinde en düşük olduğu saptandı (p<0.001).Sonuç: Çalışmamızda, özellikle sigara ve uyuşturucunun, hem diğer kural dışı davranışlara hem başarısızlığa zemin hazırlayan en önemli faktörler olduğu tespit edildi. Bu çalışmada olduğu gibi, toplumu her açıdan ilgilendiren ergenlerdeki riskli davranışların ve bu davranışları etkileyen faktörlerin tespit edilmesinin, alınacak tedbirlere ve geliştirilecek eğitim metodlarına katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
Anahtar Kelime: Ergenlik, riskli davranışlar, kural dışı davranış ölçeği

Konular: Genel ve Dahili Tıp Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Prevalence, distribution and influencing factors of risky behaviour in Ankara

Öz:
Objective: Adolescence is a very important period of human’s life in terms of social and cultural development including emotional lability and psychosocial maturation in parallel with rapid biological changes. During this period the risky behaviors such as frequent smoking, alcohol, drugs, truancy, violence and status fault are extremly important for adolescent health and future. In this study we aimed to investigate the influencing factors, frequency and distribution of risky behaviors in adolescents aged 11 to 19 who were studying in schools in Ankara. Methods: This cross-sectional study was applied on the adoles- cents who between the ages of 11-19, a total of 2756 students in the seven types of schools in May and June of 2014 in the center of Ankara. The trends of adolescent’s risky behaviors were evaluated using İllegal Behavior Scale that was developed by Kaner. Results: Total İllegal Behavior Scale of all students in the study was determined as average point 53.95 and as median point 49. All the factors other than the type of school, on the total İllegal Behavior Scale scores were found as statistically significant effect. The most effective first three factors were determined as the status of student’s smoking, the status of drug-using friends, the average of rationing grade point (respectively; p <0.001, p <0.001, p <0.001). Male gender was more effective on the all risky behaviors other than copy and this difference between the sexes was statistically significant (p <0.001). The risky behavior which highest mean and median value was found as status crime-to behave of against rules of the school. Total İllegal Behavior Scale scores were determined as lowest scores in the students of the Arts-Fitness Schools and the Imam-Preacher Schools (p <0.001). Conclusion: As the our study, the determination of risky behaviors of adolescents and the influencing factors of risky behaviours may contribute for new methods of training and measures.
Anahtar Kelime: adolescents, risky behavour

Konular: Genel ve Dahili Tıp Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Koç M. Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2004; 17: 231-56.
  • Aras Ş, Günay T, Özan S, Orçın E. İzmir ilinde lise öğrencilerinin riskli davranışları. Anatolian Journal of Psychiatry 2007; 8: 186-96.
  • World Health Organisation, adolescent health. http://www.who.int/topics/adolescent_health/en/ adresinden 11/01/2017tarihinde erişilmiştir.
  • TÜİK, İstatistiklerle Gençlik, 2014. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18625 adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
  • Youth Employment: Youth Perspectives on the Pursuit of Decent Work in Changing Times, UN (2012). http://www.un.org/esa/socdev/unyin/documents/wyr11/summaryreport.pdf adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir
  • Radikal. TV bağımlısı olduk, (24.10.2004). http://www.radikal.com.tr/turkiye/tv-bagimlisi-olduk-726512/ adresinden 11/01/2017tarihinde erişilmiştir.
  • Atıcı R. Student Attıtudes In Class Factors Affectıng. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science. 2014, 28: 413-27.
  • Dağ İ, Öktem F, Yazıcı MK ve ark. Televizyon progamlarındaki şiddet içeriğinin, müstehcenliğin ve mahremiyet ihlallerinin izleyicilerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri, 2005. http://www.ihsandag.gen.tr/index_dosyalar/RTUKRAPORUekleriyle.pdf adre-sinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
  • Peterson FL, Walker L, Wyatt TJ and et al. Evidence-based sexuality education. American Public Health Association Annual Conference San Francisco, 2003. http://apha.confex.com/apha/responses/131am/397.doc adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
  • Yılmaz T. Ergenlerde Risk Alma Davranışlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir, 2000.
  • Eaton DK, Kann L, Kinchen S, and et all. Youth risk behavior surveillance United States, 2005. MMWR Surveill Summ 2006, 55: 1-108.
  • Gölbaşı Z. Adölesan dönem üreme sağlığı sorunları ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8: 100-8.
  • Alikaşifoğlu M, Ercan O. Ergenlerde riskli davranışlar. Türk Ped Arşivi Dergisi 2009; 44: 1-6.
  • Kesen NF, Deniz ME, Durmuşoğlu N. Ergenlerde saldırganlık ve öfke düzeyleri arasındaki ilişki: Yetiştirme yurtları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2007: 17.
  • Cairns R, Cairns B, Neckerman H, Fergusan L, Gariepy J. Growth and aggression: 1. Childhood to early adolescence. Development Psychology 1989, 25: 320-30.
  • Şahin ES, Owen FK. Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2009; 4: 64-74.
  • Köknel Ö. Bireysel ve Toplumsal Şiddet. İstanbul, Altın Kitaplar Yayınevi, 1996; 1-272.
  • Tambağ H. Aileleri ile birlikte ve yetiştirme yurtlarında yaşayan adölesanların öfke ifade etme biçimleri. Ankara, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ens-titüsü, 2004; 1-47.
  • Stein A. Saldırgan Çocuk. İstanbul, Papirüs Yayınları, 1997; 1-85.
  • Kulaksızoğlu A. Ergenlik Psikolojisi. İstanbul, Remzi Kitabevi, 2000; 1-236.
  • Balkaya F. Öfke: Temel Boyutları Nedenleri ve Sonuçları. Türk Psikoloji Yazılar. 2001; 4: 21-45.
  • Kaner S. Suç davranışı ölçeği geliştirme çalışması. I. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu, Ankara, 2001; 79-90.
  • Özçevikel A. İzmir Bornova Meslek Eğitim Merkezinde Eğitim Gören Çıraklarda Risk Alma Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. İzmir Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı AD, 2003; 1-64.
  • World Health Organization. Basic Documents. 41st ed. WHO, Geneva, 1997. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/70555/1/WHO_HPD_98.1_eng.pdf adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
  • Blum RW. Healthy youth development as a model for youth health promotion. J Adolesc Health 1998; 22: 368-75.
  • Alikaşifoğlu M, Erginöz E, Ercan O, Uysal O, Albayrak DK, İlter O. Alcohol drinking behaviors among Turkish high school students. Turk J Pediatr 2004; 46: 44-53.
  • Alikasifoglu M, Erginoz E, Ercan O, Uysal O, Kaymak DA, Ilter O. Violent behaviour among Turkish high school students and correlates of physical fighting. Eur J Public Health 2004; 14: 173-7.
  • He K, Kramer E, Houser RF, Chomitz VR, Hacker KA. Defining and understanding healthy lifestyles choices for adolescents. J Adolesc Health 2004; 35: 26-33.
  • Comerci GD, Schwebel R. Substance abuse: an overview. Adolesc Med 2000; 11: 79-101.
  • Pan American Health Organization. Tobacco Free Youth-Taking Action. http://www.opsoms.org/English/DD/PUB/SP579_03.pdf adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
  • Pan American Health Organization. Tobacco Free Youth-Young People: A Generation in Jeopardy. http://www.paho.org/English/DD/PUB/SP579_02.pdf adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
  • Alikaşifoğlu M, Erginöz E, Ercan O, Uysal Ö, Albayrak DK, İlter Ö. Cigarette smoking among Turkish high school students. J Adolesc Health 2002; 30: 7-8.
  • Resnick MD, Bearman PS, Blum RW and, et al. Protecting adolescent from harm. JAMA 1997; 278: 823-32.
  • Greydanus DE, Patel DR. Substance abuse in adolescents: a complex conundrum for the clinician. Pediatr Clin N Am 2003; 50: 1179-223.
  • Farrell AD, White KS. Peer influences and drug use among urban adolescents: family structure and parent adolescent relationship as protective factors. J Consult Clin Psychol 1998; 66: 248-58.
  • Fleming CB, Kim H, Harachi TW, Catalano RF. Family processes for children in early elementary school as predictors of smoking initiation. J Adolesc Health 2002; 30: 184-9.
  • Nagy S. Using theory in curriculum development: The future selves curriculum. Am J Health Stud 2002; 18: 31-7.
  • Tot S, Yazıcı K, Yazıcı A, Metin O, Bal N, Erdem P. Psychosocial correlates of substance use among adolescents in Mersin, Turkey. Public Health 2004; 118: 588-93.
  • Şaşmaz T, Buğdaycı R, Toros F, Kurt AÖ, Tezcan H, Öner S ve ark. Ergenlerde alkol içme prevalansı ve olası risk faktörleri: Okul tabanlı, kesitsel bir çalışma. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2006; 5: 94-104.
  • Ögel K, Çorapçıoğlu A, Sır A ve ark. Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15: 112-8.
  • Edmonson H, Bullock L. Youth with aggressive and violent behaviors: pieces of a puzzle, Preventing School Failure 1998; 42(3): 135-41.
  • Bauman L, Riche R. The Ten Most Troublesome Teen-age Problems and How to Solve Them. Toronto, Carol Publishing Group, 1997; 1-53.
  • Yılgör T. Yetiştirme Yurdunda Yaşayan 13-17 Yaş Grubu Okuyan Gençler ile Aileleri Yanında Yaşayan ve Okuyan Aynı Yaş Grubu Gençlerin Ergenlik Problemlerinin İncelenmesi. İstanbul, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 1993; 1-67.
  • Sayar K, Güzelhan Y, Salmaz M ve ark. Anger attacks in depressed Turkish outpatients. Annals of Clinical Psychiatry 2000; 12(4): 213-8.
  • Lindberg LD, Boggess S, Porter L, Williams S. Teen risk-taking: a statistical portrait Urban Institute, 2000. http://www.urban.org/sites/default/files/alfresco/publication-pdfs/310260-Teen-Risk-Taking-A-Statistical-Portrait.PDF adresinden 11/01/2017 tarihinde erişilmiştir.
APA ÇAVUŞ F, ÇAVUŞ U, GÖRPELİOĞLU S (2017). Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. , 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
Chicago ÇAVUŞ Fadime Özge,ÇAVUŞ Umut Yücel,GÖRPELİOĞLU Süleyman Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. (2017): 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
MLA ÇAVUŞ Fadime Özge,ÇAVUŞ Umut Yücel,GÖRPELİOĞLU Süleyman Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. , 2017, ss.2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
AMA ÇAVUŞ F,ÇAVUŞ U,GÖRPELİOĞLU S Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. . 2017; 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
Vancouver ÇAVUŞ F,ÇAVUŞ U,GÖRPELİOĞLU S Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. . 2017; 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
IEEE ÇAVUŞ F,ÇAVUŞ U,GÖRPELİOĞLU S "Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı." , ss.2 - 16, 2017. 10.15511/tahd.17.00102
ISNAD ÇAVUŞ, Fadime Özge vd. "Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı". (2017), 2-16. https://doi.org/10.15511/tahd.17.00102
APA ÇAVUŞ F, ÇAVUŞ U, GÖRPELİOĞLU S (2017). Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 21(1), 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
Chicago ÇAVUŞ Fadime Özge,ÇAVUŞ Umut Yücel,GÖRPELİOĞLU Süleyman Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 21, no.1 (2017): 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
MLA ÇAVUŞ Fadime Özge,ÇAVUŞ Umut Yücel,GÖRPELİOĞLU Süleyman Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, vol.21, no.1, 2017, ss.2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
AMA ÇAVUŞ F,ÇAVUŞ U,GÖRPELİOĞLU S Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2017; 21(1): 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
Vancouver ÇAVUŞ F,ÇAVUŞ U,GÖRPELİOĞLU S Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2017; 21(1): 2 - 16. 10.15511/tahd.17.00102
IEEE ÇAVUŞ F,ÇAVUŞ U,GÖRPELİOĞLU S "Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı." Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 21, ss.2 - 16, 2017. 10.15511/tahd.17.00102
ISNAD ÇAVUŞ, Fadime Özge vd. "Ankara ilindeki ergenlerde riskli davranışların sıklığı, dağılımı". Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 21/1 (2017), 2-16. https://doi.org/10.15511/tahd.17.00102