Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi
Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 552 - 562 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2019
Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi
Öz: Bu araştırma; tarihsel süreç içerisinde Gaziantep kent planlarının mekânsal dönüşüm gelişim üzerine etkilerini ayrıntıda irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu irdelemeler, Gaziantep’in kentleşme ve kentsel gelişme süreci içerisindeki kırılma noktaları ve gelişme dinamikleri eşliğinde yapılmaktadır. Araştırmanın temel materyallerini Gaziantep kenti için hazırlanana haritalar, mekânsal gelişim ve dönüşüm sürecini yönlendiren imar planları ve bu planların raporları, tarihsel yazılı kaynaklar, fotoğraf ve gravürler oluşturmaktadır. Araştırmada kapsamında bu materyallerin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesine dayanan bir yöntem izlenmiştir. Yapılan irdelemeler sonunda; Gaziantep kent yapısının 1938 yılında başlayan kapsamlı ve bütüncül ilk planlama deneyimiyle sanayi kentine geçiş modeline doğru evrildiği görülmektedir. 1950’li yıllarda kent planlarının ana konusunu, ülkenin sosyal, ekonomik kültürel ve siyasi gelişmelerine bağlı olarak kentlerin artan nüfus ve barınma problemlerini çözme isteği oluşturmaktadır. 1970’li yıllar ile birlikte Gaziantep’in kentsel arazi kullanımında sanayi alanlarının artan payı oldukça dikkat çekicidir. Sanayi kenti modelini yansıtan bu deneyim, 1980’li yıllar ile birlikte büyükşehir modeline ulaşma vizyonu ile sürdürülmektedir. Bu dönemde yürütülen planlama çalışmalarının en önemli yaklaşımı, tek merkeli kent yapısını çok merkezli yapıya dönüştürüleceğini öngörmesidir. Günümüzde ise Gaziantep kentinin mekânsal gelişiminin çoğunlukla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri yönlendirilmektedir. Daha sürdürülebilir kentsel büyüme ve gelişme için önemli bir fırsatlar sunan bu sürecin bütüncül bir biçimde ele alınarak yürütülmesi oldukça önemlidir.
Anahtar Kelime: A Process Evaluation on Planning Experience of Gaziantep City
Öz: The aim of this research; the city plans that guide the process of spatial and functional development of the city of Gaziantep are basically analyzed according to the historical background. These discussions are carried out in the context of Gaziantep's "breakpoints" and "dynamics of development" within the process of urbanization and urban development. In the study; a method based on comparative evaluation of the visual sources of the physical development and change process of the city of Gaziantep in detail in the spatial dimension and the visual materials composed of the maps, the development plans and the explanatory reports were followed. The findings indicate that Gaziantep city structure evolved into a model of industrial city transition with its comprehensive and holistic first planning experience, which started in 1938. The main theme of the plans in the 1950s is the search for solutions to the problem of housing in the increasing urban population, in line with the socio-economic and political developments of the country. With the 1970s, the growing share of industrial areas in urban land use is quite remarkable. This experience, which reflects the industrial city model, continues with the vision of reaching the metropolitan model with the 1980s. The most important approach of the planning studies carried out in this period is that it predicts that the single-centered city structure will be transformed into a multi-centered structure. Today, the spatial development of the city of Gaziantep is mostly directed to urban transformation and development projects. It is very important that this process, which provides important opportunities for more sustainable urban development, be carried out in a holistic manner.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdemir, N., & Öngel, F.S. (2017). Gaziantep’te göç ve yerellik üzerinden birikim dinamikleri. Emek Araştırma Dergisi, 8(11), 55-74.
- Anonim. (1973). Gaziantep imar planı raporu. Gaziantep.
- Anonim. (1972). Gaziantep kent bütünü analitik etüdleri. İller Bankası İmar Planlama Dairesi Reisliği, Ankara: Ofset Fotomekanik Matbaası.
- Anonim. (1990). Gaziantep çevre düzeni planı açıklama raporu. Ankara.
- Ataöv, A., & Osmay S. (2007). Türkiye’de kentsel dönüşüme yöntemsel bir yaklaşım. ODTU Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2, 57-82.
- Ay, Y. S. (2001). Gaziantep'te planlamaya genel bakış. Türkiye Mühendislik Haberleri, 415, 44- 46.
- Can, M. G., (2010). Gaziantep kent bütünü imar planı proje yarışması. Planlama Dergisi, 50, 159-160.
- Denel, S. (1982). Batılılaşma sürecinde tasarım ve dış mekânlarda değişim ve nedenleri, Ankara, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
- Eraydın, A. (2002). Yeni sanayi odakları: yerel kalkınmanın yeniden kavramsallaştırması.Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
- Işık, Ş. (2005). Türkiye’de kentleşme ve kentlileşme modelleri. Ege Coğrafya Dergisi, 14, 57-71. Jansen, H. (1938). Gesamtbebauungsplan in Gaziantep. Erişim Tarihi: 03.01.2018,
- https://www.europeana.eu/portal/en/record/08535/local default 23415.html?q=gazia ntep
- Keskinok, Ç. (2010). Urban planning experience of Turkey in the 1930s. METU Journal of the Faculty of Architecture, 27(2), 173-88
- Kıral, H.Ö. (2010). Şehir planlama yarışmaları ve genç şehir plancıları: 1928 – 1973. Planlama Dergisi, 50, 125-158.
- Özcan, K. (2006). Tanzimat’ın kent reformları: Türk imar sisteminin kuruluş sürecinde erken plânlama deneyimleri (1839–1908). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 7(2), 149-180.
- Tapan, M. (1998). İstanbul’un kentsel planlamasının tarihsel gelişimi ve planlama eylemleri. Sey, Y. (Ed.), 75 yılda değişen kent ve mimarlık, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
- Tekeli, İ. (1980). Türkiye’de kent planlamasının tarihsel kökleri. Gök, T.(Ed.), Türkiye’de imar planlaması, Ankara: ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Yayınları.
- Tekeli, İ. (1998). Türkiye’de cumhuriyet döneminde kentsel gelişme ve kent planlaması. Sey, Y. (Ed.). 75. yılda değişen kent ve mimarlık, İstanbul: Tarih Vakfı Yayını.
- Yenice, M.S, (2012). A GIS-based method for determining of regeneration strategies in historic urban quarters. International Journal of Arts & Sciences, 5(7), 245–255.
APA | Yenice M, KARADAYI YENİCE T (2018). Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. , 552 - 562. |
Chicago | Yenice M.Serhat,KARADAYI YENİCE TÜLAY Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. (2018): 552 - 562. |
MLA | Yenice M.Serhat,KARADAYI YENİCE TÜLAY Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. , 2018, ss.552 - 562. |
AMA | Yenice M,KARADAYI YENİCE T Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. . 2018; 552 - 562. |
Vancouver | Yenice M,KARADAYI YENİCE T Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. . 2018; 552 - 562. |
IEEE | Yenice M,KARADAYI YENİCE T "Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi." , ss.552 - 562, 2018. |
ISNAD | Yenice, M.Serhat - KARADAYI YENİCE, TÜLAY. "Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi". (2018), 552-562. |
APA | Yenice M, KARADAYI YENİCE T (2018). Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 552 - 562. |
Chicago | Yenice M.Serhat,KARADAYI YENİCE TÜLAY Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17, no.2 (2018): 552 - 562. |
MLA | Yenice M.Serhat,KARADAYI YENİCE TÜLAY Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.17, no.2, 2018, ss.552 - 562. |
AMA | Yenice M,KARADAYI YENİCE T Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(2): 552 - 562. |
Vancouver | Yenice M,KARADAYI YENİCE T Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(2): 552 - 562. |
IEEE | Yenice M,KARADAYI YENİCE T "Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, ss.552 - 562, 2018. |
ISNAD | Yenice, M.Serhat - KARADAYI YENİCE, TÜLAY. "Gaziantep Kenti Planlama Deneyimleri Üzerine Bir Süreç Değerlendirmesi". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/2 (2018), 552-562. |