Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 303 - 333 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-06-2019

PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ

Öz:
İnsanlık tarihinin başlangıç noktasının tam olarak bilinmemesinerağmen ortaya konulan insan eseri ürünler ile yaşanmış kültürler bizlerebazı ipuçları vermektedir. Yaşam alanları, yemek kültürleri, inanışları vegiyim kültürleri gibi birtakım bilgilerin araştırmalar sonucunda ortayaçıkarılan eserler aracılığıyla öğrenilmesi mümkündür. Bu konudaözellikle mağara veya kaya resimleri, ana tanrıça figürinleri önemlireferans kaynakları arasında yer almaktadır. Dünyanın çeşitlibölgelerinde ele geçmiş sayısız eser ile günden güne açığa çıkan yenibulgular tarihi referansların daha bilinçli bir biçimde sorgulanarakdönemle ilgili belirsizliklerin ortadan kalmasında önemli bir adım teşkiletmektedir. Geçmişe uzanan kültürel yolculukta medeniyetlerin giyim vekuşam biçimlerine mağara ve kaya resimleri ile ele geçirilen figürinlerüzerinden tanıklık edilen birtakım araştırmalar, zorlu yaşam koşullarınakarşın insanoğlunun doğaya karşı verdiği mücadeleyle yaşamda kalmasavaşının somut göstergelerine ışık tutmaktadır. Temelde çıplak derisiniörtmek için geliştirdiği yöntemlerle yaşamının ve soyunun devametmesine olanak sağlayan ilkel dönem insanları, bu öğretilerini zihinselyetenekleri sayesinde geleneksel sistemlerle birleştirip gelecek kuşaklaraaktarmasını başarmıştır. Çalışmada İşlevsel ve günlük kullanımınındışında çeşitli ritüellerin de bir parçası olarak sembolik bir değerledonanan giysilerin Paleolitik ve Neolitik dönem buluntu örnekleriüzerinden incelenerek ortaya konulması amaçlanmıştır. Buluntularıoluşturan temel materyaller arasında ana tanrıça figürinleri, gömülerdenelde edilen giysi ve donatı parçaları ile mağara duvar resimleri yeralmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar

GARMENT CULTURE IN THE FOUNDLINGS OF PALEOLITHIC AND NEOLITHIC AGE

Öz:
Although the starting point of human history isn't known exactly, produced artifact products and lived cultures are giving us certain clues. Some informations such as living spaces, eating cultures, religious beliefs or clothing cultures are possible to be learnt by way of artifacts that are discovered by the results of some researchs. On this topic, especially cave and rock pictures, mother godess figurines play a part among the important reference resources. New discoveries that are come to light day by day by the numerous artifacts captured various places on earth, constitutes a significant step on annihiliation of uncertanities related with an age by questionning historical resources more consciously. On the culturel journey to the past, a number of researchs, which are witnessed through clothing and dressing styles, cave and rock pictures and captured figurines of civilization, shed lights on concrete indicators of humanity's scramble against nature and surviving war in tough living conditions. Humans of primitive age, who enabled to continue their lineage and life by their developed methods to esentially cover their bare skin, achieved to hand down these disciplines by mixing with their traditional systems, thanks to their mental talents, the next generations. In the study, it is intended that garments, which are equipped with a symbolic value as a part of various rituals apart from functional and daily usage, are presented by being examined through the examples of foundlings that are belong to Paleolithic and Neolithic age. Mother godess figurines, garments and outfit pieces, which are obtained from treasures, and pictures on the cave walls play a part among the basis materials that constitutes foundlings.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akurgal, E. (2005), Anadolu Kültür Tarihi, Ankara.
  • Assmann, J. (2015), Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerdeki Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, (Çev. Ayşe Tekin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Angıer, N. (1999), Furs for Evening, but Cloth was the Stone Age Standby. New York Times. 14 Dec.
  • Bazın G. (2015), Sanat Tarihi, Sanatın İlk Örneklerinden Günümüze, (Çev. Selahattin Hilav), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • Bıagı P., Starnını, E. (2016), The Origin and Spread of the Late Mesolithic Blade and Trapeze Industries in Europe: Reconsidering J. G. D. Clark’s Hypothesis Fifty Years After, Interactions, Changes and Meanings. Essays in Honour of Igor Manzura on the Occasion of His 60th Birthday, Kishinev, High Anthropological School, Kishinev University.
  • Bındokat, A. P. (2006), Tarih Öncesi İnsan Resimleri, Latmos Dağları’ndaki Prehistorik Kaya Resimleri, (Çev. Işıl Işıklıkaya), Sadberk Hanım Müzesi, İstanbul.
  • Bıngham, J. (2005), The Ancient World, Facts On File, Inc., New York.
  • Boucher, F. (1987), 20.000 Years of Fashion, The History of Costume and Personal Adornment, New York.
  • Browne, T. (2008), Buz Çağı Devrimi, Vahşiler, Barbarlar ve Uygarlık, (Ed. Jack Weatherford), s.38-57, İstanbul.
  • Campbell, J. (1995), İlkel Mitoloji Tanrının Maskeleri, (Çev. Kudret Emiroğlu), İmge Yayınevi, Ankara.
  • Chıld, G. (1971), Doğu’nun Prehistoryası, (Çev. Şevket Aziz Kansu), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
  • Crombé P., Robınson, E. (2014), European Mesolithic: Geography and Culture State of Knowledge and Current Debates, Researchgate, pp.2623-2645.
  • Davıs, C. J. (2009), Taş Devrinden Bugüne Tarihimiz İnsanın Hikâyesi, (Çev. Barış Bıçakçı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Dıvıšová M., Šıda, P. (2015), Plant Use in The Mesolithic Period. Archeobotanical Data from Czech Republic in a European Context, Iansa, Volume VI, Issue 1/2015, pp. 95–106.
  • Georgıa, L. (1996), Rock Art of Polynesia, (Ed. Paul G. Bahn, Angelo Fossati) Rock Art Studies News of The World I, p.163-172, Oxford.
  • Gıllıgan, I. (2010), The Prehistoric Development of Clothing: Archaeological Implications of a Thermal Model, J Archaeol Method Theory, S.17, s.15-80.
  • Gımpera, P. B. (1975), Prehistoria de Europa, Madrid.
  • Grömer, K. (2016), The Art of Prehistoric Textile Making, Vienna.
  • Harrıs, M. (1994), Yamyamlar ve Krallar Kültürlerin Kökenleri, (Çev. M. Fatih Gümüş), Ankara.
  • Harrıs, M. (1995), İnekler, Domuzlar, Savaşlar ve Cadılar, (Çev. M. Fatih Gümüş), Ankara.
  • Harrıs, S. (2015), Textiles, Cloth, and Skins: The Problem of Terminology and Relationship, Textile, The Journal Of Cloth and Culture, 6:3, p.222-237.
  • Hauptmann, H. (2007), Nevali Çori ve Urfa Bölgesinde Neolitik Dönem, (Ed. Mehmet Özdoğan ve Nezih Başgelen), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı, Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, İstanbul.
  • Jenkıns, D. (2003), The Cambridge History of Western Textile I, Cambridge.
  • Jennett, K. D. (2008), Female Figurines of the Upper Paleolithic, Honors Thesis, Presented to the Honors Committee of Texas State University-San Marcos In Partial Fulfillment of the Requirements For Graduation in the University Honors Program, San Marcos, Texas.
  • Jones, B. (2015), Ariadne's threads: The construction and significance of clothes in the Aegean Bronze Age, Leuven: Peeters.
  • Koca, E. ve Koç, F. (2014), Kıyafetnameler ve Ralamb’ın Kıyafet Albümün’deki 17. Yüzyıl Osmanlı Toplumu Giysi Özelliklerinin İncelenmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/11 Fall 2014, p. 371-394, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.7557, ANKARA-TURKEY.
  • Koç, F. , Koca, E. (2016), Halk Giyim Kuşamının Yok Olmasına İlişkin Nedenler Ve Koruma Altına Alınması Gerekliliğinin 5n1k Yöntemi İle Analizi, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/2 Winter, 2016, p.755-778, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9274, ANKARA-TURKEY.
  • Kulaçoğlu, B. (1992), Tanrılar ve Tanrıçalar, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • Lewın R. (1998), Modern İnsanın Kökeni, (Çev. Nazım Özüaydın), Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Marshall, S., H. Jackson, M. Kefgen, P. Touchıe-Specht M. S., Stanley (2004), Individuality in Clothing Selection and Personal Appearance, Prentice Hall; 6. Baskı, United States of America.
  • Mccarter, S. F. (2007), Neolithic, New York.
  • Mcneıll, W.H. (2002), Dünya Tarihi, (Çev. Alâeddin Şenel), Ankara.
  • Mejuyev, V. (1998), Kültür ve Tarih, Ankara.
  • Mellaart, J. (2003), Çatalhöyük, Anadolu’da Bir Neolitik Kent, İstanbul.
  • Nıssen, H. J. (2004), Ana Hatlarıyla Mezopotamya, İstanbul.
  • Özdoğan M. (2004), Neolitik Çağ -Neolitik Devrim- İlk Üretim Toplulukları Kavramının Değişimi ve (Braidwoodlar, TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, S.7, s.43-51.
  • Pendergast, S. ve Pendergast T. (2004), Fashion, Costume, and Culture, The Gale Group.
  • Roksandıc, M. (2006), Violence in the Mesolithic, Documenta Praehistorica XXXIII, pp.165-182.
  • Rowe, P. (2015), Hunting the Hunter-Gatherers Mesolithic Teesside, Historic England, Tees Archaeology.
  • Sevin, V. (2003), Anadolu Arkeolojisi, İstanbul.
  • Steele, V. (2005), Encyclopedia of Clothing and Fashion, Vol. 1: Academic Dress to Eyeglasses, Charles Scribner’s Sons.
  • Soffer, O., Adovasio, J. M., Hyland, D. C. (2000), The “Venus” Figurines, Textiles, Basketry, Gender, and Status in the Upper Paleolithic, Current Anthropology, Volume 41, Number 4, August–October, 511-537.
  • Soydan, E., Korkmaz, F. (2013), Batman’da Yeni Bir Keşif: Deraser (Arık) Mağara Resimleri, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/6 Spring, 2013, p. 665-686, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.4638, ANKARA-TURKEY.
  • Sümer, G. (2007), Anadolu’da Neolitik Dönemde Tanrı ve Tanrıça, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • Şenel, A. (1982), İlkel Topluluktan Uygar Topluma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 504, Ankara.
  • Tuna, C. (2000), Mağaradan Kente Anadolu’nun En Eski Yerleşim Yerleri I, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Turani, A. (2010), Dünya Sanat Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Türkoğlu, S. (2002), Tarih Boyunca Anadolu’da Giyim Kuşam I, İstanbul.
  • Uysal, G. (Mart 2011), Cave Art/Mağara Sanatı, V. Ulusal Speleoloji Sempozyumu, s.35-47
  • Fotoğraf 1: Pendergast and Pendergast,2004:6
  • Fotoğraf 2: Mellaart,2003:60
  • Fotoğraf 3: Jenkins,2003:41
  • Fotoğraf 4: Jenkins,2003:41
  • Fotoğraf 5: Grömer,2016:108
  • Fotoğraf 6: Grömer,2016:109
  • Fotoğraf 7: http://www.petiterepublique.com/2018/01/09/conference-grotte-trois-freres/ (Erişim:15.02.2018)
  • Fotoğraf 8: Gimpera,1975:69
  • Fotoğraf 9: http://2.bp.blogspot.com/r3SrD6UXJb4/VL9VR2tdU2I/AAAAAAAAhTY/gcMiuyqIECY/ s1600/Lascaux_bird-headed_man_with_bison_2.png (Erişim:27.01.2018)
  • Fotoğraf 10: Georgia,1996:169
  • Fotoğraf 11: Gilligan,2010:59
  • Fotoğraf 12: Boucher,1987:18
  • Fotoğraf 13: Bindokat,2006:47
  • Fotoğraf 14: Jennett,2008:27
  • Fotoğraf 15: Jennett,2008:27
  • Fotoğraf 16: Jennett,2008:20
  • Fotoğraf 17: Soffer vd.,2000:519
  • Fotoğraf 18: Mellaart,2003:156
  • Fotoğraf 19: Harris,2015:229
  • Fotoğraf 20: Grömer,2016:342
  • Fotoğraf 21: Kulaçoğlu,1992:39
  • Fotoğraf 22: Kulaçoğlu,1992:52
  • Fotoğraf 23: Grömer,2016:339
  • Fotoğraf 24: Jones,2015:8
  • Fotoğraf 25: Jones,2015:9
  • Fotoğraf 26: Türkoğlu,2002:10
  • Fotoğraf 27: Mellaart,2003:125
  • Fotoğraf 28: Jones,2015:9
  • Fotoğraf 29: Jones,2015:9
  • Fotoğraf 30: Jones,2015:9
  • Fotoğraf 31: Grömer,2016:340
  • Fotoğraf 32: Jennett,2008:7
  • Fotoğraf 33: Akurgal,2005:257
  • Fotoğraf 34: Hauptman,2007:126.
APA EVECEN A, BEYDIZ M (2018). PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. , 303 - 333.
Chicago EVECEN ARZU,BEYDIZ MUSTAFA GÜRBÜZ PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. (2018): 303 - 333.
MLA EVECEN ARZU,BEYDIZ MUSTAFA GÜRBÜZ PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. , 2018, ss.303 - 333.
AMA EVECEN A,BEYDIZ M PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. . 2018; 303 - 333.
Vancouver EVECEN A,BEYDIZ M PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. . 2018; 303 - 333.
IEEE EVECEN A,BEYDIZ M "PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ." , ss.303 - 333, 2018.
ISNAD EVECEN, ARZU - BEYDIZ, MUSTAFA GÜRBÜZ. "PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ". (2018), 303-333.
APA EVECEN A, BEYDIZ M (2018). PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. Turkish Studies (Elektronik), 13(10), 303 - 333.
Chicago EVECEN ARZU,BEYDIZ MUSTAFA GÜRBÜZ PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. Turkish Studies (Elektronik) 13, no.10 (2018): 303 - 333.
MLA EVECEN ARZU,BEYDIZ MUSTAFA GÜRBÜZ PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.10, 2018, ss.303 - 333.
AMA EVECEN A,BEYDIZ M PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(10): 303 - 333.
Vancouver EVECEN A,BEYDIZ M PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(10): 303 - 333.
IEEE EVECEN A,BEYDIZ M "PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.303 - 333, 2018.
ISNAD EVECEN, ARZU - BEYDIZ, MUSTAFA GÜRBÜZ. "PALEOLİTİK VE NEOLİTİK DÖNEM BULUNTULARINDA GİYİM KÜLTÜRÜ". Turkish Studies (Elektronik) 13/10 (2018), 303-333.