Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 1071 - 1094 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.13604 İndeks Tarihi: 04-07-2019

MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ

Öz:
Muş il merkezi Minare Mahallesi, Ulu Cami sokakta yer alan MuşUlu Camii, XVI. yüzyılı içerisinde inşa edilmiştir. Muş Ulu Camii, planolarak klasik Osmanlı dönemi dini yapı örneklerindendir. Eninedikdörtgen planlı ve tek ana kubbeli altı sütun destekli cami plandüzenlenmesine sahiptir. Plan tipi olarak, doğu batı doğrultusunauzanan, merkezi mekanlı bir plana sahiptir. Yapının harim kısmı ortadayer alan kubbe örtülü merkezi mekânın doğu ve batıya doğrugenişlemesiyle elde edilmiştir. Caminin kuzeyinde harime girişin önündeüç bölümlü bir son cemaat mahalli bulunmaktadır. Merkezi mekânlı,yanlardatonozlarlaörtülmüşmekânlarındaoluşanplandüzenlenmesine sahiptir.Muş Ulu Camii, kuzey cephesinin kemer üzengi seviyesinin üstkısmı siyah ve daha açık renkli olarak kesme taş, kemer üzengiseviyesinin alt bölümü ise kaba yonu taş ile inşa edilmiştir. İki renkli taşmalzeme kullanılarak cephelerin hareketlendirilmesi, güney mimarisiözelliğidir. Yapının diğer cephelerinin inşasında sıralı kaba yonu taşkullanılmıştır. Ana mekânla son cemaat bölümü arasında iki adetsöveleri kesme taştan oluşan pencere açıklığı görülmektedir. Üç bölümlüson cemaatin batı bölümünde sonradan inşa edilmiş sandukalı bir mezarbulunmaktadır.Muş Ulu Camii, son yarım asır içerisinde çevresinde oluşanruhsatsız ve niteliksiz bir ve iki katlı yapılar ile adeta çevrelenmiş vedıştan tanınmaz bir hale gelmiştir. Tarihi ve tescilli olan yapının iç ve dışbölümlerine son dönemlerde yapılan, aslına uygun olmayan onarım veeklemeler ile tüm mimari özelliği adeta kaybolmuştur. Yapılan bumüdahaleler, sonuçta, yapının ciddi yapısal statik sorunlarının ortayaçıkmasına neden olmuştur. Bu kapsamda 2009-13 yıllarında Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğütarafından hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri, VanKültür Varlıkları Bölge Müdürlüğü'nce onaylanmıştır. Restorasyonçalışmaları ise 2012 yılında Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafındanbaşlatılmış, onarım ve çevre düzenleme çalışmaları 2015 yılı sonundatamamlanmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya

MUS GRAND MOSQUE STRUCTURAL PROBLEMS AND SOLUTIONS

Öz:
Mus Grand Mosque, located in the city center, Minare neighborhood, on the Grand Mosque Street. It was was built in XVI century. Muş Ulu Mosque is a classic example of Ottoman religious architecture. The mosque has a plan arrangement with a transverse rectangular plan and a single main domed six column support. As a plan type, it has a centralized plan extending to east-west direction. The harim part of the structure is obtained by expanding the central space of the domed dome in the middle towards the east and west. To the north of the mosque there is a three-parted communion place in front of the entrance to the harvest. It has a central layout and a plan arrangement which also includes spaces covered with vaults. Muş Ulu Mosque was built with cut stone at the upper part of the belt stirrup level of the northern ceiling in black and lighter color and rough stone at the lower part of the belt stirrup level. The movement of the facades using two colored stone material is a feature of south architecture. In the construction of the other facades of the building were used rough stone in order. Between the main space and the last congregation section, there is a window opening made up of two cut-out stones. In the western part of the last three-part community there is a burial tomb built afterwards. Muş Ulu Mosque has been surrounded and unrecognized by the unlicensed and unqualified two and three storey buildings which have been formed in the last half century. The architectural feature of the historical and registered building has been lost to the internal and external parts of the building in recent periods, with unsupported repairs and joints. These interventions made, in the end, caused serious structural static problems to occur. In this scope, the survey, restitution and restoration projects prepared by Bitlis Vakıflar Regional Directorate in 2009-13 have been approved by Van Regional Directorate of Cultural Assets. Restoration works were initiated by Bitlis Vakıflar Regional Directorate in 2012 and the restoration and landscaping works were completed at the end of 2015.
Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Kulağuz, B. N., (1997), Muş ve Çevresindeki Türk Mimari Eserleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi A.B.D., Van (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Van.
  • Muş Yıllığı, (1989), Ankara.
  • Omur, T., (1972), Muş ve Adilcevaz’daki Türk Eserleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü (Basılmamış Bitirme Tezi), İstanbul.
  • Öztürk, Ş., (2014), Muş Ulu Camii Koruma Raporu.
  • Ritter, C., (1844), Erdkunde Von Asien, C. X, Berlin.
  • Tavacigil, Ö., (2009). Muş Ulu Camii Koruma Raporu.
  • Tuğlacı, P., (1985), Osmanlı Şehirleri, İstanbul.
  • Yurt Ansiklopedisi, (1982), C. VIII, İstanbul.
APA Ozturk S, SUBAŞI DİREK Y (2018). MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. , 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
Chicago Ozturk Sahabettin,SUBAŞI DİREK YAŞAR MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. (2018): 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
MLA Ozturk Sahabettin,SUBAŞI DİREK YAŞAR MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. , 2018, ss.1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
AMA Ozturk S,SUBAŞI DİREK Y MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. . 2018; 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
Vancouver Ozturk S,SUBAŞI DİREK Y MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. . 2018; 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
IEEE Ozturk S,SUBAŞI DİREK Y "MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ." , ss.1071 - 1094, 2018. 10.7827/TurkishStudies.13604
ISNAD Ozturk, Sahabettin - SUBAŞI DİREK, YAŞAR. "MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ". (2018), 1071-1094. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13604
APA Ozturk S, SUBAŞI DİREK Y (2018). MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. Turkish Studies (Elektronik), 13(18), 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
Chicago Ozturk Sahabettin,SUBAŞI DİREK YAŞAR MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. Turkish Studies (Elektronik) 13, no.18 (2018): 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
MLA Ozturk Sahabettin,SUBAŞI DİREK YAŞAR MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.18, 2018, ss.1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
AMA Ozturk S,SUBAŞI DİREK Y MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(18): 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
Vancouver Ozturk S,SUBAŞI DİREK Y MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(18): 1071 - 1094. 10.7827/TurkishStudies.13604
IEEE Ozturk S,SUBAŞI DİREK Y "MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.1071 - 1094, 2018. 10.7827/TurkishStudies.13604
ISNAD Ozturk, Sahabettin - SUBAŞI DİREK, YAŞAR. "MUŞ ULU CAMİİ YAPISAL SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ". Turkish Studies (Elektronik) 13/18 (2018), 1071-1094. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13604