Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz

TUNÇ, MEHTAP

Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz

Mehtap TUNÇ (Department of Economics, Dokuz Eylül University, Turkey)

Sosyoekonomi

8 1

Yıl: 2018 Cilt: 26 Sayı: 38 Sayfa Aralığı: 221 - 251 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-07-2019

Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz

Öz:

Bu makalede, kadın ayrımcılığı ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin gelişme süreci üzerine etkileri ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı, kadın ayrımcılığını toplumsal cinsiyet temelinde sorgulayan feminist iktisat kuramı çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin gelir ve insani kalkınma düzeyi üzerindeki etkilerinin kuramsal düzeyde tartışılması ve ampirik olarak test edilmesidir. Çalışmada, kadın ayrımcılığına bağlı olarak ortaya çıkan toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin insani gelişmişlik düzeyi üzerindeki etkisi “En küçük kareler (EKK)” yöntemi ve doğrusal kalıp kullanılarak, ülkelerarasında farklı gelir grupları için yatay kesit analizi yapılarak araştırılmıştır. Araştırma bulguları, daha düşük gelir ve insani kalkınma düzeyine sahip ülkelerde yüksek gelirli ülkelere göre toplumsal cinsiyet eşitsizliğindeki artışın insani kalkınma düzeyini daha fazla oranda düşürdüğü ve cinsiyet temelinde eşitsizliklerin daha yüksek olduğunu ve yoksulluğun kadınlaştığını göstermektedir. Bulgular, düşük gelirli ülkelerde kültürel faktörlerin, kadına bakış açısının da kadının kalkınmadaki konumunu belirlediği görüşünü ileri süren feminist iktisat kuramını destekler niteliktedir.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Sosyal Çalışma Sosyoloji Kadın Araştırmaları İktisat Aile Çalışmaları

The Role of Women Discrimination and Gender Inequality in Development: The Cross-Section Analysis by Different Income Groups

Öz:

In this article, the effects of women’s discrimination and gender inequality in the development process are discussed. The aim of the study is to discuss and empirically test the effects of gender inequality on income and human development at the theoretical level within the framework of feminist economic theory that questions women’s discrimination on the basis of gender. In this study, the effect of gender inequality due to women discrimination on human development level was investigated by using least squares method. Research findings show that in countries with lower income and human development levels, the increase in gender inequality is higher than that of high-income countries, and that inequalities on gender basis are higher and the feminisation of poverty. The findings of the research support the feminist economic theory which suggests that cultural factors and women’s perspective in low-income countries determine the position of women in development.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Sosyal Çalışma Sosyoloji Kadın Araştırmaları İktisat Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acker, J. (1992), “From Sex Roles to Gendered Institutions”, Contemporary Sociology, 21(5), 565-569.
Altun, D. (2017), “Yerel Kalkınmada Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları: Yerel Yönetimlerin Rolü”, içinde: Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar, D. Altun & H. Toker (eds.), Nika yay. 61, Ankara, 47-59.
Anker, R. (1997), “Theories of Occupational Segregation by Sex: An Overview”, International Labour Review, 136(3), 315-339.
Aydın, F. & E. Erdem (2014), “The Effect of Women’s Employment on Competitiveness and Economic Growth: A Comparison of Turkey and the Most Competitive Countries”, Erciyes Ünv. İİBF Dergisi, Temmuz-Aralık(44), 59-71.
Aydın, M.K. & T. Yalın (2018), “Orta Gelir Tuzağı: Bir Literatür Taraması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Şubat, 6(65), 663-678.
Balleer, A. & R. Gómez-Salvador, & J. Turunen (2009), “Labour Force Participation in the Euro Area: A Cohort Based Analysis”, European Central Bank WorkingPaper Series, No: 1049.
Batı, G.B. (2017), “Girişimci Olarak Kadın”, Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar, içinde: Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar, D. Altun & H. Toker (eds.), Nika yay. 61, Ankara, 107-120.
Becker, G. (1971), The Economics of Discrimination, USA.
Bergmann, B. (1974), “Occupational Segmantation, Wages and Profits When Employers Discriminate by Race or Sex”, Eastern Economic Journal, 1-2, 103-110.
Bilen, M. & İ.G. Yumuşak (2008), “Gary S. Becker’in İktisat Bilimine ve Beşeri Sermaye Teorisine Katkıları”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, III(I), 1-14.
Boserup, E. (1970), Women’s role in development, St. Martin Press, Newyork.
Bozkaya, G. (2013), “Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Analiz”, Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran, 3(5), 69-89.
Çağatay, N. & Ş. Özler (1995), “Feminization of the Labor Force: The Effects of Long-Term Develeopment and Structural Adjusment”, World Development, 23(11), 1883- 1894.
Çolak, Ö.F. & H. Ardor (2001), “İşgücü Piyasasında Ayrımcılık: Türkiye Ve Seçilmiş Ülke Örnekleri”, Ekonomik Yaklaşım, 12(40), 89-112.
Dayıoğlu, M. & Z. Kasnakoğlu (1997), “Kentsel Kesimde Kadın ve Erkeklerin İşgücüne Katılımları ve Kazanç Farklılıkları”, METU Studies in Development, 24(3), 329-361.
Dayıoğlu, M. (2000), “Labor Force Participation of Women in Turkey”, in: Gender and Identity Construction: Women of Central Asia, the Caucaus and Turkey, F. Acar & A. Güneş-Ayata (eds.), Leiden, Brill, 44-73.
Dayıoğlu, M. & M. Kırdar (2010), The Determinants of and Trends in Labor Force Participation of Women in Turkey, World Bank.
Dedeoğlu, S. (2000), “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği”, Toplum ve Bilim, 86(Güz), 139-170.
Demirbilek, S. (2007), “Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi”, Finans&Politik Ekonomik Yorumlar, 44(511), 12-26.
Eroğlu, Ö. & R. İşler (2004), “İktisat Düşüncesinde Kadının Konumu ve Feminist İktisat”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Prof.Dr. Salih Turhan’a Armağan 46. Seri, 54-81.
Ferber, M.A. & J.A. Nelson (1993), Beyond Economic Man-Feminist Theory and Economics, Chicago, The University of Chicago Press.
Ertürk, Y. (1996), “Alternatif Kalkınma Stratejileri: Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Eşitlik”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 23(3), 341-356.
Goldin, C. (1994), “The U-Shaped Female Labor Force Function in Economic Development and History”, NBER WorkingPaper Series, No: 4707.
Gürler, Ö. & Ş. Üçdoğruk (2007), “Türkiye’de Cinsiyete Göre Gelir Farklılığının Ayrıştırma Yöntemiyle Uygulanması”, Journal of Yasar University, 2(6), 571-589.
Güven-Lisaniler, F. & F. Bhatti (2004/2005), Determinant of Labor Force Participation: A Case of Cyprus. Review of Social Economic and Business Studies, 5/6, 209-226.
İnce, M. & M.H. Demir (2006), “The Determinants of Female Labour Force: Empirical Evidence from Turkey”, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1), 71-91.
İşler, R. (2010), “Feminist İktisadın Geleneksel İktisada Metodolojik Açıdan Getirdiği Eleştiriler”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 115-122.
Kasnakoğlu, Z. (1975), “Distribution in Turkey: A Case Study on the Determinants of Male Earnings Differentials in 1968”, Unpublished Dissertation, University of Wisconsin, Madison.
Kasnakoğlu, Z. & A. Kılıç (1983), “Ankara’da Gelir Farklılıklarını Belirleyen Etmenler”, METU Studies and Development, 10(2), 179-198.
Kasnakoğlu, Z. & M. Dayıoğlu (1997), “Kentsel Kesimde Kadın ve Erkeklerin İşgücüne Katılımları ve Kazanç Farklılıkları”, METU Studies and Development, 24(3), 329-61.
Kaya, H. & M. Belke (2018), “Feminist İktisat ve İktisadi Düşüncede Kadının Konumu”, Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 5(60), Mart, 55-58.
Kılıç, D. & S. Öztürk (2014), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama”, Amme İdaresi Dergisi, 47(1), Mart, 107-130.
Kızılgöl, Ö.A. (2012), “Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 88-101.
Klasen, S. (2000), “Does Gender Inequality Reduce Growth and Development? Evidence from Cross-Country Regressions”, Sonderforschungsbereich 386: Analyse Diskreter Strukturen, Discussion Paper No 212, <http://epub.ub.uni-muenchen.de/>, 25.01.2018.
Klasen, S. & F. Lamanna (2009), “The Impact of Gender Inequality in Education and Employment on Economic Growth: New Evidence for a Panel of Co-untries”, Feminist Economics, 15(3), 91-132.
Korkmaz, Ö. (2016), “Kadınların İşgücüne Katılma Eğilimleri: Türkiye Örneği”, TİSK Akademi, 11(22), 301-329.
Krueger, A. (1968), “Factor Endowments and Per Capita Ineome Differences among Countries”, Economic Journal, 78, 641-659.
Lordoğlu, K. & N. Özkaplan (2007), Çalışma İktisadı, İstanbul.
Löfström, A. (2009), Gender Equality, Economic Growth and Employment, Swedish Ministry of Integration and Gender Equality, Sweden.
Mies, M. (2011), Dünya Ölçeğinde Ataerki ve Birikim Uluslararası İşbölümünde Kadınlar, Çev. Yıldız Temürtürkan, Dipnot yay., Ankara.
Odekon, M. (1977), “The Impact of Education on the Size Distribution of Earnings in Turkey”, Unpublished Ph.D. Dissertation, State University of New York, Albany.
Özer, M. & K. Biçerli (2003), “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Sosyal Bilimler Dergisi, <https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/handle/11421/502>, 25.01.2018.
Özkan, G.S. & B. Özkan (2010), “Kadın Çalışanlara Yönelik Ücret Ayrımcılığı ve Kadın Ücretlerinin Belirleyicilerine Yönelik Bir Araştırma”, Çalışma ve Toplum, 1(24), 91-104.
Özkaplan, N. (2010), “İktisat ve Toplumsal Cinsiyet-İktisatta Kadın Kimliği”, içinde: İktisat ve Toplumsal Cinsiyet, U. Serdaroğlu (ed.), Efil Yayınevi, Ankara, 38-48.
Öztürk, M. & B.I. Çetin (2009), “Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar”, Journal of Yaşar University, 3(11), 2661-2698.
Parlaktuna, İ. (2010), “Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi”, Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230.
Palaz, S. (2003), “Türkiye’de Cinsiyet Ayırımcılığı Analizinde Neo Klasik Yaklaşıma Karşı Kurumcu Yaklaşım: Eşitliği Sağlayıcı Politika Önerileri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(9), 87-109.
Reich, M. & D.M. Gordon & R.C. Edwards (1973), “Dual Labor Markets: A Theory of Labor Market Segmentation”, The American Economic Review, 63(2), 359-365.
Schultz, T.W. (1971), Investment in Human Capital, The Free Press, Collier-Macmillan limited, U.S.A.
Sen, A. (1993), “Capability and Well-being”, in: The Quality of Life, M.C. Nussbaum & A. Sen (eds.), Oxford, Clarendon Press, 30-53.
Serdaroğlu, U. (1998), Feminist İktisat’ın Bakışı (Postmodernist mi?), Sarmal yay., İstanbul.
Sousa, S.C. (2005), Occupational segregation and female labour force participation in Southern Europe, June <https://pdfs.semanticscholar.org/>, 25.01.2018.
Şenesen, G. & Ş. Özar (1998), “Determinants of Female (non) Participation in the Urban Labour Force in Turkey”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 25, 311-328.
Şenesen, G.G. (2008), “Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Bütçe Sürecinde Parlamentonun Değişen Rolü Sempozyumu, Afyonkarahisar.
Tansel, A. (2002), “Economic Development and Female Labor Force Participation in Turkey: Time-Series Evidence and Cross-Section Estimates”, METU/ERC Working Paper No. 02/3.
Tansel, A. & F. Bircan (2010), “Wage Inequality and Returns to Education in Turkey: A Quantile Regression Analysis”, ERC Working Papers in Economics 10/03, December.
Toksöz, G. (2011), Kalkınmada Kadın Emeği, Varlık Vayınları, İstanbul.
Ulutaş, Ç.Ü. (2009), “Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek”, Çalışma ve Toplum, 2009(2), 25-40.
Üçdoğruk, Ş. & M.K. Özcan & Y.Z. Özcan (2000), “Türkiye’de Gelişmişlik İndeksine Göre Seçilmiş İllerde Gelir Farklılıklarını Belirleyen Etmenler”, Ekonomik Yaklaşım, 11(37), 29-57.
UNDP (1995), Human Development Report 1995, USA.
UNDP (2010), Human Development Report 2010, USA.
UNDP (2016), Human Development Report 2016, USA.
UNDP (2016), Özet 2016 İnsani Gelişme Raporu Herkes İçin İnsani Gelişme, USA, 2016.
Volart, B.E. (2004), Gender Discrimination and Growth: Theory and Evidence from India, London, DEDPS 42, <http://bertaestevevolart.com/research/disc_january2009.pdf>, 25.01.2018.
WEF (2017), The Global Gender Gap Report 2017, Geneva, Switzerland.
White, J.B. (1999), Para ile Akbaba, Çev. Aksu Bora, İletişim yay., İstanbul.
WB (2017), World Development Indicators, Washington.
Yavuz, G. & U. Serdaroğlu (2010), “Kalkınma ve Kadın (veya Toplumsal Cinsiyet) İlişkilendirilişinin Değişimindeki Kavşaklar”, içinde: İktisat ve Toplumsal Cinsiyet, U. Serdaroğlu (ed.), Efil Yayınevi, Ankara, 49-101.
Yıldız, A. (2015), “Orta Gelir Tuzağı ve Orta Gelir Tuzağından Çıkış Stratejileri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 155-170.

APA	TUNÇ M (2018). Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. , 221 - 251.
Chicago	TUNÇ MEHTAP Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. (2018): 221 - 251.
MLA	TUNÇ MEHTAP Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. , 2018, ss.221 - 251.
AMA	TUNÇ M Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. . 2018; 221 - 251.
Vancouver	TUNÇ M Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. . 2018; 221 - 251.
IEEE	TUNÇ M "Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz." , ss.221 - 251, 2018.
ISNAD	TUNÇ, MEHTAP. "Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz". (2018), 221-251.

APA	TUNÇ M (2018). Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi, 26(38), 221 - 251.
Chicago	TUNÇ MEHTAP Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi 26, no.38 (2018): 221 - 251.
MLA	TUNÇ MEHTAP Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi, vol.26, no.38, 2018, ss.221 - 251.
AMA	TUNÇ M Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi. 2018; 26(38): 221 - 251.
Vancouver	TUNÇ M Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi. 2018; 26(38): 221 - 251.
IEEE	TUNÇ M "Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz." Sosyoekonomi, 26, ss.221 - 251, 2018.
ISNAD	TUNÇ, MEHTAP. "Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz". Sosyoekonomi 26/38 (2018), 221-251.